Katalog

GÖKYÜZÜ Gökyüzünde tutulmalar ayındayız 2 Mart’ta Ay Satürn’ü ve Regulus’u örtecek 3’ünde tam ay tutulması 19’unda parçalı güneş tutulması 22 Mart gece gündüze eşit 29’unda Ay Satürn birarada 30’unda AyRegulus birarada Hasan H. Esenoğlu, Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi (İzinli) ve Assist. Prof., King Saud University College of Science Department of Physics and Astronomy ([email protected]) lir: http://www.eclipse.org.uk/eclipse/0222007/. GÖK CİSİMLERİN İLGİNÇ KONUMLARI Ay Satürn’ü örtecek: 2’sinden gece saat 04’de dolunay, 1.1 derece güneyindeki Satürn’ü örtecek. İki gökcismi batıda ufuktan 21 derece yüksekte Aslan (Leo) takım yıldızında yer alacak. SaGök türn’ün parlaklığı atlası, 15 Mart sıfır kadir. Örtülme, gece saat ikili batıncaya ka22:00 için verildi. Ay dar 1 saat süreliğine boyunca gök cisimlerin Rusya’nın batısınkonumlarını bulabilirsiniz. Bu sadan ve Avrupa’dan nal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavramada yararlı olur. izlenebilecek. GöBu iş için gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yerünümleri de bu terli… Hareketli cisimlerin (yapay uydular dahil ki görülmeleri alışmışlığın dışında heyecan verici...) sayfada resimde vegecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takım yıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olarildi, ayrıca örtülme cağı kestirilebilirde… Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutup resimlerine ve bilgiyıldızı (Polaris) ve bu ay görülebilecek burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünlerine internetten de kalan Büyük Ayı takım yıldızını gece uzun süre ile yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer’in ulaşılabilir... döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir... Büyük Ayı takım yıldızı AyRegulus’u Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma bilgisi de kullanılabilir... örtecek: 2’sinde gece saat 23’de dolunay, 1.1 derece güolarak görülebilecek. neyindeki Aslan burcunun en parlak yıldızı ReguAyRegulus yakın konumda: 30’unda sabah salus’u (+1.3 kadir) örtecek. İki gökcismi güney tarafat 04:30’da şişkinay, 1.1 derece güneyindeki Aslan ta ufuktan 61 derece yüksekte yer alacak. Örtülme burcunun en parlak yıldızı Regulus (+1.3 kadir) ile Orta Asya’dan ve Kuzey Kutup bölgelerinden tüm kısa süreliğine yakın konumda olacak. İki gökcismi evreleri ile izlenebilecek. batıda ufuktan 10 derece yüksekte yer alacak. GörüGüneş ilkbahar noktasında: Güneş, 22 Mart genümleri bu sayfada resimde verildi. İngiltere Adaları ce saat 02:07’de gece ve gündüz sürelerinin yaklaşık dahil Batı Avrupa’dan, İskandinavya’dan ve Kuzey eşitlendiği (fark 32 dakika) ve İlkbahar Gündönümü Kutup bölgelerinden ikili örtülme olarak görülebileismi ile anılan (ya da teknik ismi ile alfa) sanal nokcek. tada yer alır. Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya Aylık gökbilim takvimi: Mart ayı boyunca ve gündüzler uzamaya devam edecek. 22 Mart’ı izleAy’ın evreleri resimde verildi. Yeniayilk ve son döryen günlerde gün ışığından daha fazla yararlanılabidündolunay evrelere ulaşma saatleri de belirtildi. linir. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir AySatürn birarada: 29’unda sabaha karşı 04 ve uygun gözlem geceleri seçilebilir… Resimdeki fo(ileri saat uygulamasına göre) civarında şişkinay, 1.2 toğraflar çeşitli gökbilim sitelerinden alıntıdır. derece güneyindeki Satürn ile kısa süreliğine biraraMart ayında gezegenler: Merkür, sadece Güneş da olacak. İkili batı tarafta ufuktan 11 derece yükdoğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra sekte Yengeç (Cancer) takım yıldızında yer alacak. batıda (yaklaşık alacakaranlığın başında veya bitiSatürn +0.2 kadir parlaklığında. Bir görünümleri bu minde) ufka yakın görülebilir. Bu yüzden Merkür disayfada resimde verildi. Kuzey İngiltere Adalağer gezegenlere göre en az görüleni yani çok az insan rı’ndan, Kuzey İskandinavya’dan, Kuzey Atlantik tarafından görülmüş olmalı... Gezegen ay boyunca Okyanusu’ndan ve Doğu Grönland’tan ikili örtülme Güneş’ten uzaklaşacak, ilk haftadan itibaren sabah Mart ayında gök olayları günlüğü Gün Baat 2 4 Ay Satürn’ü örtecek 2 23 Ay Regulus’u örtecek 4 1 DOLUNAY Tam Ay tutulması 5 16 Uranüs Güneş’e en uzak görünümde 7 6 Ay Yer’e en uzak: 405855 km 12 3 Jüpiter Ay’ın 6 der kuzeyinde 12 6 SON DÖRDÜN 16 6 Mars Ay’ın 1.9der kuzeyinde 19 5 YENİ AY Parçalı Güneş Tutulması 19 21 Ay Yer’e en yakın 357820 km. 21 19 Venüs Ay’ın 4 derece güneyinde 21 2 İlkbahar dönümü 22 6 Merkür, Yer’in 28 derece batısında 25 21 SON DÖRDÜN 25 6 Mars Neptün’ün 1 derece güneyinde 27 1 Pollux Ay’ın 2.5 derece kuzeyinde 29 3 Satürn Ay’ın 1.2 derece güneyinde 30 4 Regulus Ay’ın 1.1 derece güneyinde TUTULMALAR 34 Mart tam Ay tutulması Toplam tutulma süresi: 6 saat 9 dakika Tutulma zamanları saat: dakika Ay’ın yarı gölge (penumbra) konisine girişi (P1) = 22:16 Ay’ın gölge (umbra) konisine girişiparçalı tutulma başlangıcı (U1) = 23:30 Tam tutulmanın başlangıcı (U2)= 00:44 Tutulma ortası= 01:21 Tam tutulmanın bitişi (U3) = 01:58 Ay’ın gölge konisinden çıkışıparçalı tutulma bitişi (U4) = 03:12 Ay’ın yarı gölge konisinden çıkışı (P4) = 04:25 Görüleceği yerler: Kuzey kutbu, doğu kısmı hariç tüm Asya, İngiltere Adalarını da içeren Avrupa’nın tamamı, Afrika, KuzeyGüney Amerika. Tutulmada Ay’ın alacağı görünüm bu sayfada verildi, ayrıca şekilsel anlatımına http://www.eclipse.org.uk/eclipse/1112007/ internet adresinden ulaşılabilirde... 19 Mart Parçalı Güneş tutulması Toplam tutulma süresi: 3 saat 46 dakika Tutulma zamanları saat:dakika Tutulma başlangıcı = 02:38 Tutulma maksimimu = 04:32 Tutulma bitişi = 06:25 Görüleceği yerler: Alaska’nın büyük çoğunluğu, Japonya’nın merkezi bölgeleri ile Rusya’nın batışı hariç Doğu ve Orta Asya. Saatinden de anlaşılacağı gibi Türkiye’den gözlenemeyecek. Bununla birlikte tutulma internetten, dış basından izlenebilir. Tutulmanın bir görünümü bu sayfada verildi ve şekilsel/animasyonlu anlatımına da şu adresten ulaşılabi CBT1041/20 2 Mart 2007