Katalog

TEKNOLOJİ POLİTİK BİLİM Aykut Göker http://www.ınovasyon.org Yarının dünyasında varlığını sürdürme iddiasındaki bütün ülkelerin ulusal hedefleri ve bu hedeflere erişebilmek için yürürlüğe koydukları ulusal strateji, plan ve programları var. Dünyadan Ulusal Stateji, Plan ve Program Örnekleri... ARGE’nin uluslararasılaşması konusunu noktalarken, Çin'in, bilim ve teknolojide yetkinlik kazanmaya yönelik orta ve uzun vâdeli programna değinmiştim. Programın şu hedef cümlesi hatırlanmaya değer: "Çin, yurttaşlarının aldıkları patent sayısı ve akademik makale sayısı açısından, 2020'de, dünyanın ilk beşi içinde yer alacaktır..." Yarının dünyasında varlığını sürdürme iddiasındaki bütün ülkelerin benzer ulusal hedefleri ve bu hedeflere erişebilmek için yürürlüğe koydukları ulusal strateji, plan ve programları var. Bunlardan rastgele seçilmiş birkaç örnek vereyim. İlk örnek Danimarka'dan: 20072010 dönemini kapsayan "Küresel Ekonomide Danimarka'nın Stratejisi: İlerleme, İnovasyon ve Birliktelik" başlıklı belgede şu vizyon cümlelerini okuyoruz: "Danimarka, 10 yıl sonra da 20 yıl sonra da, yaşamak ve çalışmak için dünyanın en cazip ülkelerinden biri olmalı. Danimarka, yeteneklerini ortaya koyup kendilerinin ve başkalarının refahını sağlayabilmeleri için, herkesin optimum düzeyde donatıldığı bir ülke olmalı. Küresel bakış açısına sahip ve dünya toplumunda etkin rol oynayan; yenilenme sürecine herkesin katıldığı; ilerleme ve birliktelikte herkesin payının olduğu bir ülke…" Finlandiya'nın 20072011 dönemini kapsayan "Bilim, Teknoloji, İnovasyon" başlıklı ulusal stratejisinin "Özel sektörün ve kamunun ARGE harcamalarını, on yılın sonunda, GSYİH'nin %4'üne çıkarmak" gibi bir hedefi var. Finlandiya bu hedefi yakalayabilmek için, kamunun ARGE finansman kaynaklarını artıracak… Ayrıca, "inovasyon sisteminin bir bütün olarak işlevselliğini ve sistemin kendisini yenileyebilme yeteneğini artırmak; ulusal bilgi tabanını geliştirmek; araştırma kalitesini yükseltmek; araştırma sonuçlarının uygulamaya geçmesini ve ticarileştirilmesini teşvik; bilim, teknoloji ve inovasyon faaliyetleri için uygun ekonomik ortamın sürmesini sağlamak; ve insan kaynaklarını, gelecekte de en üst yetkinlik düzeyinde olunmasını sağlayacak şekilde, sürekli geliştirmek" amaçlanmış. Almanya'nın 20062009 dönemini kapsayan "Almanya için Yüksek Teknoloji Stratejisi" başlıklı stratejisinde ise, hedefler iddialı; deniyor ki: "Alman hükümeti ilk kez, ülkemizi, yarının en önemli pazarlarındaki dünya sıralamasında en tepeye oturtmak amacıyla, bütün bakanlıkları kapsayan bir ulusal strateji geliştirmiştir. ARGE'yi etkileyen bütün politik sektörler, açıkça tanımlanmış bir hedefe uygun olarak düzenlenecektir. Bu strateji inovasyon politikasını hükümet faaliyetlerinin merkezine oturtmaktadır. "Vizyonumuz, bilim ve sanayideki başarıya saygı duyan ve ödüllendiren bir ülkedir. İnsanları yeni yollar izleme konusunda cesaretlendirmek istiyoruz. Merak eden, öğrenen bir toplum istiyoruz. Doğa bilimlerinden beşerî bilimlere, küçük startup'lardan erişkin KOBİ'lere, her kesimde, yeteneğimizi güçlendirmek istiyoruz. 2020'ye gelindiğinde, Almanya'yı dünyanın araştırmaya en fazla dost olan ülkesi haline dönüştürmeyi başarmış olacağız. "Almanya için, başarıda bir sınırbir son olmayacaktır. Rekabetle baş edebilmek için, her zaman, rekabetten daha iyi bir çözümümüzün olması gerekir; küresel rekabetin anlamı budur. Bugünkü yaşam standardımızı ve çocuklarımızın gelecekteki yaşam standardını güvence altına alabilmek için, yeni fikirlere, yeni ürünlere ve yeni sistem çözümlerine ihtiyacımız vardır. Rekabet yarışını düşük işçilik ücretlerine dayanarak kazanamayız. Ama, bu yarışı en iyi fikirlere dayanarak mutlaka kazanırız. "Bu hedefe erişmek için, somut eylemlerin eşlik ettiği bir Yüksek Teknoloji Stratejisi izliyoruz: Alman hükümeti bu yasama döneminde, ARGE'ye 6 milyar daha, ek yatırım yapıyor. Bu, Federal Almanya Cumhuriyeti tarihinde, ARGE finansmanındaki en büyük artışı temsil etmektedir. Böylece 2009 yılına kadar, gelecek vaât eden teknolojiler için toplam 15 milyar tahsis edilmiş olacaktır. Bu, Almanya'nın federal hükümetini, eya0let hükümetlerini, ticaret ve sanayi kesimini, ortak hedeflerine ulaştıracaktır: Araştırma harcamalarını 2010 yılına kadar, GSYİH'nın %3'üne çıkarma hedefine…" Gelecek hafta birkaç örnek daha vereceğim. Türk bilim adamı minyatür hava taşıtları için uçuş tekniği geliştirdi İngiltere’deki Bath Üniversitesi’nde görevli Türk bilim adamı Profesör İsmet Gürsul başkanlığındaki bir araştırma ekibi, arıların ve diğer kanatlı böceklerin uçuş tekniğinin gizini çözerek birkaç santimetre büyüklüğünde, minyatür uçakların geliştirilmesinin yolunu açtı. Bu minyatür uçaklar keşif ve haberleşme amacıyla kullanılacak. ath Üniversitesi Makine Mühendisliği Fakültesi Uzay ve Havacılık Bölümü Başkanı Profesör İsmet Gürsul’un gözetiminde dört yıldır sürdürülen bir çalışma sonuçlandı. Bu çalışma, insan elinden daha küçük hava taşıtlarının (MAVMicro Air Vehicles) üretilmesini sağlayacak. Dr. Gürsul’un verdiği bilgiye göre mini kamera ve sensörle donanacak olan minyatür uçaklar sivil ve askeri görevlerde kullanılacak. Dr. Gürsül’un liderliğinde uzun süredir böceklerin uçuş tekniğini inceleyen bilim ekibi, milyonlarca yıldır evrilerek gelişmiş bu doğal teknikten yararlanarak mini–uçakların manevra kabiliyetini ve uçuş menzillerini geliştirmenin yolunu açtılar. Çok yakında yaşama geçirilecek olan minyatür uçakların sınır kontrollerinde, trafiğin izlenmesinde, yangın ve kurtarma operasyonlarında, hatta casusluk amacıyla kullanılması düşünülüyor. Bath Üniversitesi’ndeki bilim adamları, arıların öndeki kanatlarının sabit, arkadakilerin esnek olduğunu keşfetti. Bu yapı, maksimum vorteks (vorteks: kanadın altından gelen hava akımının, kanadın üstünden gelen hava akımı ile uç kısımda karşılaşması sonucu oluşan spiral ve türbülanslı hava akımı) yaratma konusunda çok etkilir. Vorteksler kaldırma etkisi yarattığı için böceklerin havada kalmasını sağlar. "Bugün bizim bindiğimiz büyük uçaklar vorteks yaratmazlar. Böylece sabit kanatları ve motorları vardır" diye konuşan Dr. Gürsul, "Oysa doğada böceklerin uçuş tekniklerinin bizim üretmek istediğimiz minyatür uçaklar için daha uygun olduğunu gördük. Bu çalışmamız arı büyüklüğündeki bir uçağın üretiminin yolunu açacak" diyor. Bath Üniversitesi’nin çalışması bu alanda bir ilk değil. Birkaç santimetre kare büyüklüğündeki hava taşıtları daha önce ABD’de üretildi. Ancak bu minyatür uçaklar havada yalnızca birkaç dakika kalabiliyor. Bath ekibinin çalışması bu uçakların havada daha uzun kalmasını ve daha uzağa gitmesini sağlayacak. Ancak Gürsul, bu uçakların enerji ihtiyacını karşılamak için daha ileri çalışmaların yapılması gerektşğine dikkat çekiyor. Ekip şu anda uçağı ileri doğru itecek mikro jet motorları üzerinde çalışmalarını sürdürüyor. Diğer üniversilerdeki bilim adamları, mikro hava taşıtlarının önceden belirlenmiş hedeflere, önlerine çıkan engellere takılmadan ulaşmaları için gerekli olan yazılım ve donanım üzerinde çalışıyor. Bu uçakların en önemli özellikleri uzaktan kumanda ile yönetilmemeleri olacak. Şu anda Dr. Gürsul’un ekibi çeşitli şekillerdeki kanatlar sınıyor; bu amaçla, tankların içinde denenen kanatların çevresindeki duman veya suyun akışını izliyorlar. Bath Üniversitesi’nin konuyla ilgili basın bülteninde yer alan haberde, Profesör Gürsul’un 31 Ocak tarihinde halka açık olarak yaptığı konuşmasında, uçak kanatlarının uçlarındaki vorteks gibi diğer vorteks tipleri konusunda da bilgi verdiği bildiriliyor. Profesör Gürsul’un "İnce delta kanatlarında stabil olmayan vorteks akışları" konusundaki son araştırması American Institute of Aeronautics and Astronautics Journal’da yayımlandı. Bath Üniversitesi’nin vorteks akışı üzerindeki bu son araştırması pek çok kaynak tarafından destekleniyor. Bunların başında İngiliz Mühendislik & Fen Bilimleri, Araştırma Konseyi, Qinetiq, BAE SYSTEMS, İngiltere Savunma Bakanlığı, ABD Hava Kuvvetleri Bilimsel Araştırmalar Ofisi ve Avrupa Komisyonu geliyor. Ayrıntılı bilgi için: ensiag@bath.ac.uk Derleyen: Reyhan Oksay B CBT1038/6 9 Şubat 2007