Katalog

Türkleri kim daha çok seviyor! Sayın Celal Şengör’ün 19 Ocak 2007 tarihli CBT’de yayınlanan "Darwin Türkler Hakkında Ne Demişti?" başlıklı yazısında yer alan ve Milli Eğitim Bakanı Sayın Hüseyin Çelik’in, Charles Darwin’in Türkler hakkında söylediğini iddia ettiği, "Gelişimini tamamlamamış, adi bir ırk" sözleri başta olmak üzere, birkaç noktayla ilgili görüşlerimi paylaşmak istiyorum. Prof. Dr. Haluk Ertan, hertan@istanbul.edu.tr; Biyologlar Derneği İstanbul Şubesi Ö Sayfayı çeviriniz CBT 1038/21 9 Şubat 2007 zed socalled Caucasian races have beaten the Turkish hollow in the struggle for existence. Looking to the world at no very distant date, what an endless number of the lower races will have been eliminated by the higher civilized races throughout the world" şeklinde yer alan metnin Türkçe çevirisi kabaca, "Kafkas ırkları* olarak bilinen daha uygar ırklar, varolma mücadelesinde Türkleri tam bir yenilgiye uğratmıştır. Dünyanın çok da uzak olmayan bir geleceğine bakarsak daha düşük uygarlık seviyesindeki sayısız ırk, daha uygarlarmış ırklar tarafından tüm dünyada ortadan kaldırılmış olacaktır"şeklinde olması gerekirken yaratılışçılar bunu çarpıtarak "Avrupa ırkları olarak bilinen medeni ırklar, yaşam mücadelesinde TÜRK BARBARLIĞINA karşı galip gelmişlerdir. Dünyanın çok da uzak olmayan bir geleceğine baktığımda, BU TÜR Darwin’in 1833 yılında yaptığı Beagle yolculuğu sırasında kız kardeşi Catherine Darwin’e yazdığı mektup AŞAĞI IRKLARIN çoğunun medenileşta köleliğe karşı olduğunu açıkça ortaya koyuyordu. miş yüksek ırklar tarafından elimine edilehakaretlerde bulunup, yaşamını tehdit eden kişilere ceğini (yok edileceğini) görüyorum." şeklinde çevirdahi bu şekilde hitap etmemiştir. Onun eserlerinde mişlerdir. İngilizce metinde bulunmayan "Türk barkullandığı en ağır kelimeler, yerlilere akıl almaz işbarlığı" ve "bu tür aşağı ırklar" ifadeleri çeviriye sokenceler yapan (özellikle İspanyol ve Portekizli) kökularak bunların birbirleriyle örtüştürülmesi amaçle sahipleri ve tüccarları içindir. lanmıştır. Böylece Darwin’in Türklere barbar ve Bakan Çelik’e dönüldüğünde, peki kendisi bu aşağı (ya da adi) ırk diyerek hakaret ettiği propaganasılsız sözleri neye dayanarak söylemektedir? dasına malzeme hazırlanmış olmaktadır. (Bu arada “Evrim kuramı ateistlerin, akıllı tasarım ise inasayın Şengör’ün makalesinde "varlık mücadelesinde nanların kuramıdır” gibi daha önce yaptığı kimi saçTürk boşluğunu yenmişlerdir."? şeklinde yer alan çema açıklamalar da göz önüne alındığında bakan Çevirideki özensizliğin de belirtilmesi gerekiyor.) lik’in, Charles Darwin ve evrim kuramıyla ilgili bilİşte Sayın Bakan gibi kişiler, söyledikleri bilgilegisinin sadece, Amerikalı yaratılışçıların ülkemizderi sorgulamadıklarından, yaratılışçıların çarpıttıkları ki sözcüleri durumunda olan kişilerin çevirdikleri bu tip metinlerin tuzağına kolaylıkla düşebilmekteyayınlara dayandığı görülmektedir. Bu yayınların bir dirler. özelliği ise bilinçli şekilde yapılan çeviri hataları Aslında doktoralı bir akademisyen olan Hüseyin içermeleridir. Çünkü ülkemiz yaratılışçılarının, yaÇelik, bilimci ve eğitimci kimliğini, dinci ve siyasi bancı dildeki kaynakları amaçları doğrultusunda kimliğinin önüne geçirebilmeyi başarabilse, hem çarpıttıkları artık herkesin iyi bildiği bir gerçektir. bilgisiz yakıştırmalarından hem de en başarısız ve Sayın Şengör’ün yazısında, Darwin’in, İrlandalı eleştirilen bakanı olmaktan kendini kurtaracaktır. filozof William Graham’e 1881 yılında yazdığı mektubundan aktardığı meşhur paragrafın, yaratılışçılaDARWİN’İN TÜRKLERLE İLGİLİ rın yayınlarında yer alan Türkçe çevirisi de bu çarGÖRÜŞLERİNİN KAYNAĞI pıtmanın somut bir örneğini teşkil etmektedir. Ben Darwin’in, Sayın Şengör’ün yazısında beŞöyle ki, orijinal mektupta "The more civililirttiği şekilde, Osmanlı İmparatorluğu’nda görülen ncelikle sayın bakanın Darwin’den aktardığı sözlerin aslının olmadığını yinelemem gerekiyor. Sayın Şengör’ün vurguladığı gibi, Darwin’e ait, Türklerle ilgili bu tip ifadelerin yer aldığı hiçbir kaynak bulunmamaktadır. "Adi bir ırk" ifadesi en azından Darwin’in üslubuna uymamaktadır. Darwin’in eserlerini biraz olsun okuyanlar onun ciddi ve temkinli bir doğa bilgini olduğunu hemen anlarlar. O kendisine en ağır bağnazlık, cehalet ve halkın perişanlığından dolayı Türkler (yani Osmanlılar) hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğu kanısında değilim. Çünkü, Darwin’in 19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğundaki sosyoekonomik sorunlarla özel olarak ilgilendiği gösteren bir belge bulunmamaktadır. Sağlıksız bedeninin tüm gücünü bilimsel çalışmalarına yoğunlaştıran Darwin’in esas olarak iki noktada Osmanlı ve Türkler ile teması olduğu görülmektedir: Bunlardan ilki, 1850’li yılların başında, İngilizlerin Kırım Savaşında Ruslara karşı Osmanlı devletinin yanında yer alması ile adada yaşanan büyük endişedir. İkincisi ise, Osmanlı ile Balkan halkları arasında 1870’li yıllarda yaşanan çatışmalardır. Bu son olay özellikle Darwin ve yakın çevresi üzerinde büyük etki yaratmıştır. Şöyle ki, yukarıda sözü geçen mektubun yazılmasından birkaç yıl önce Balkanlar’da çıMEB Hüseyin Çekan bir ayaklanma sırasında lik’in, Charles Daryaşananlar, tüm Avrupa’da olduğu gibi İngiltere’de de Oswin ve evrim kuramanlı ve onun temel toplumu mıyla ilgili bilgisi olan Türkler hakkında çok Amerikalı yaratılışçıolumsuz bir izlenimin oluşmaların ülkemizdeki sına yol açmıştır. BULGAR AYAKLANMASI Peki Balkanlarda yaşanan olay neydi? 1870’li yılların ortalarında Osmanlı İmparatorluğu içinde bulunan Müslüman olmayan cemaatlerin vergilerinin artırılması sonrası, BosnaHersek’te yaşayan Müslüman ve Hıristiyanlar arasında huzursuzluklar meydana gelir ve bir ayaklanma başlar. Bu durumu fırsat bilen Bulgar örgütleri, bağımsızlık amacıyla bir isyan başlatmanın uygun zaman olduğuna karar verirler. 1876 Nisanında bugünkü Bulgaristan, Romanya, Makedonya ve Sırbistan toprakları içinde yer alan bölgelerde, isyan hareketlerini tetikleyen Bulgar merkezli Balkan ayaklanması, kısa sürede Osmanlı güvenlik güçlerine ve Müslüman halka yönelir. Bunun üzerine harekete geçen Osmanlı kuvvetleri, isyanı kısa sürede bastırır. Fakat bu sırada, "başıbozuk" olarak adlandırılan düzensiz ordu birlikleri tarafından, 15 bin kişinin öldürüldüğü (bazı kaynaklarda 30 bin), yüzlerce yerleşim yerinin yakılıp yıkıldığı, Rodop bölgesinde Hıristiyanların kiliselere doldurulup yakıldığı haber ve fotoğrafları tüm Avrupa’ya yayılınca siyasal, dinsel ve sivil liderlerden büyük tepki gelir. Bu olaydan kısa bir süre sonra İngiltere’nin başbakanı olacak, liberal partinin tutucu liderlerinden William Gladstone, Charles Darwin, Victor Hugo, Oscar Wilde, Giuseppe Garibaldi vb. birçok tanınmış Avrupalı, Balkan isyanı mağdurlarına yardım için yapılan kampanyalara katılırlar. Hatta Darwin bu kampanyalara bugünün parasıyla 2500 pounda yakın büyük bir bağış dahi yapar. Bu arada W. Gladstone, Rus sözcülerinin çevirdikleri yayınlara dayanıyor. Bu yayınların bir özelliği ise bilinçli çeviri hataları içermeleridir. Yabancı dildeki kaynakları amaçları doğrultusunda çarpıtıyorlar. TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP