Katalog

KÜRESEL ISINMA: Yaban hayatı yakıp kavuruyor Kuşlar göç etmiyor, ayılar kış uykusuna yatamıyor. Erkan Kayaöz, Orman Yüksek Mühendisi B ilim insanları, dünyanın ısınmaya devam etmesi halinde Avrupa’daki kuş türlerinin 3’te 1’i yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu, 30 yıl içinde gezegenimizdeki memeli hayvanların yüzde 25’i, kuşların yüzde 12’sinin nesli tükeneceğini bildirmekte. Dünya Doğa Fonu raporuna göre, küresel ısınmanın 2 dereceyi aşması durumunda Avrupa’daki kuş türlerinin yüzde 38’i, Avustralya’nın kuzeyinde yaşayan türlerin yüzde 72’si yok olabilir. Raporda, zehirli gaz salımı nedeniyle 19. yüzyılın sonundan beri dünyanın 0.8 derece ısındığı ve iklim değişikliğinin doğrudan kuşları etkilediği belirtilmekte. Dünyanın tüm bölgelerinde kuşların iklim değişikliğinden etkilendiği vurgulanan raporda, bazı kuş türlerinde yüzde 90’a kadar bir azalma olduğu, bazılarının daha önce görülmemiş bir şekilde yeniden çoğalmadığının saptandığı ifade edilmekte. Galapagos adalarında yeterli besin olmadığı için 1970’li yılların başlarından bu yana penguenlerin üreyemediği ve sayılarının yarıya düştüğü, 2004’te İngiltere’nin kuzey sahili kıyısında yuvalanan on binlerce deniz kuşunun, kuzey denizindeki ekosistemin büyük ölçüde değişmesi ve besin yetersizliği nedeniyle çoğalmadığı gösterilmekte. KUŞLAR GÖÇ ETMEDİ Dr. Avcı Ü. Biyoçeşitlilik, EkolojiMagazin S.7, TemmuzEylül 2005; CNN TURK. com 14.11. 2006; Journal of Geophysical Research; MSNBC. com 05.12. 2006; TURKUAZ. com 05.02.2006 CBT 1037/15 2 Şubat 2007 Kuşların korunması birliği, kışı tropik Afrika’da geçiren uzun mesafe göçmen kuşlarının, bu sonbaharda ülkeden ayrılmakta geciktiklerini açıkladı. Birlik, kuş gözlemcilerinin Fransa’nın her yanında kırlangıçlar, genellikle ağustoseylül aylarında göç eden çalı bülbülleri gördüklerini belirtiyor. Fransa meteoroloji kurumunu, Fransa’nın 1950’den beri en sıcak sonbaharı geçirdiğini, sıcaklığın mevsim normallerinin 2.9 derece üzerinde olduğunu açıklıyor. Bu durum, küresel ısınmanın kuş göçlerini geciktirdiğinin bir kanıtı olarak görülmekte. Küresel ısınmayla birlikte hayvanların göç yollarında değişiklik yaptıklarını belirten bilim insanları, birçok kuş türünün kış aylarında güneye doğru göç etmesi gerekirken kuzeyde kalarak göç etmediklerini ortaya çıkardı. Bu değişikliğin dirençsiz olan hayvanların ölüm tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtildi. Küresel ısınmanın önümüzdeki yıllarda dünya ikliminde sıcaklığın 1.54.5 derece artacağı tahmin ediliyor. Bitki ve hayvan türleri küresel ısınma sonucu daha yüksek kesimlere doğru yayılış göstermekte. Küresel ısınmanın, canlı türleri üzerindeki etkisi ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Araştırmalar küresel ısınmanın bitki Ülkemizde aşağıdaki değişiklikler saptandı: ve hayvan ya1 Kaçkar Dağlarında buzullar erimeye başladı. şama alanla2 Kızılcahamam Milli Parkında ciğerotlarından eskiden 20 tür mevcut iken şimdi rında değişi4 türe rastlanmakta. me yol açtığı, 3 Ağaçların biyolojik ritmi bozuldu. Bazı yerlerde ağaçlar tomurcuklandı ve çiçek türlerin doğal açtı (Prof. Dr. Çetin B, 2006) yayılma alan4 Bıldırcın geçidi eylül sonuna doğru bir ay gecikmeyle başladı. larının küre5 Orman çulluğu kasım ortalarından sonra bir ay gecikmeyle gelmeye başladı. sel ısınma ile 6 Yaban ördeği ve yaban kazları henüz pek görünmüyor. (Kayaöz E. 2006) birlikte değiş7 Doğu illerimizden Bingöl’de aralık ayında göç etmeyen leyleklere rastlandı. tiğini, bazı 8 Kartepe’de kar suyu ile beslenemeyen Yuvacık Barajı kurudu, Kocaeli ili susuz türlerin neslikaldı. nin yok olduğu belirtilmektedir. Sibirya’dan Estonya’ya kadar kış uykusuna yatması gereken ayılarsa, sığınacakları yerler fazlasıyla ılık ve nemli olduğu için kış uykusuna çekilecek yer bulmada zorluk çekiyorlar. SALDIRGAN DAVRANIŞLAR WWF bu kış beyaz ayıda saldırgan davranışlar gözlendiğini, bu değişikliğinde küresel ısınmaya bağlı olduğunu duyurdu. Rusya’nın uzak doğusunda bir çocuğun beyaz ayı tarafından öldürüldüğü belirtilen WWF açıklamasında, ayıların bu tür davranışlarının küresel ısınmaya bağlı olduğu kaydedildi. Yiyecek aramak için göç eden beyaz ayıların, buz oluşumunun gecikmesi yüzünden denizde uzun mesafeleri yüzmek zorunda kaldıkları ve bu yüzden ihtiyatlı olma güdülerini kaybederek köylere indikleri belirtilmektedir. Ottawa’dan Moskova’ya kadar kuzey yarımkürede kış başında ortalama hava sıcaklığı yükselmiş durumda. Alp’lerin 1100 metre yüksekliğinde yılan çiçeklerine, bazı vadilerde baharda açan hor çiçeklerine rastlandığı kaydediliyor. ÖNGÖRÜLER 1900’lü yıllarda yılda 63 doğal felakete rastlanırken 2000’li yıllarda 4650’lere ulaştığı, 2007’de ise 5000 civarında doğal felaket olacağı ve çok sayıda canlının bundan etkileneceği ön görülmektedir. Bilim adamlarınca, 2040 yılında Kuzey Kutbu’nda buzul kalmayacağı ve bu durumda bir çok ekosistemin, dolayısıyla canlıların yok olmasına neden olacağı bildirilmekte. Doğal felaketlerin küresel ısınmayla ilişkisinin olduğu bir gerçekken, hâlâ Kyoto Protokolü’nü imzalamayan ülkelerin olması, insanların kendi genetik fonuna gerekli yatırımı yapmaması, yer küremizi tehdit eden tehlikelerin başında gelmektedir. KAYNAKLAR Ülkemizdeki değişiklikler ÇEVRE