Katalog

‘Gecekondu apartmanları’ hızlı güçlendirme İTÜ'de düzenlenen “Az Katlı Betonarme Yapıların Toptan Göçmesinin Önlenmesi Yöntemleri” isimli çalıştayla ilgili habere geçen sayımızda yer vermiştik. Bu sayımızda çalıştayın gerçekleştirilmesinde emeği geçen İTÜ İnşaat Fakültesi Yapı ve Deprem Mühendisliği Laboratuvarı Eş Sorumlusu Y. Doç. Dr. Ercan Yüksel, çalıştayda alınan kararlarla ilgili sorularımızı yanıtladı. meye yönelik bu tip bir güçlendirme; kolay bir mühendislik hizmet ile kısa sürede, binanın boşaltılmasına gerek kalmaksızın yapılabilecektir. Bu tip ekonomik ve etkin güçlendirme yöntemlerinin uygulanabilmesi için yerel ve merkezi yönetimlerin tam desteğine ihtiyaç vardır. CBT İTÜ'de Depremde “Az Katlı Binaların Toptan Göçmesini Engellemek için Önlemler” ad C umhuriyet Bilim Teknoloji Az katlı binalara esnek “perde duvar” takviyesiyle depremde çökmesini önleyecek bir yöntemi, İTÜ Yapı ve Deprem Mühendisliği laboratuvarında test ettiğinizi açıkladınız. Az katlı bina derken kaç kata kadar binaları kastediyorsunuz? Yöntem ve sonuçları hakkında biraz ayrıntı verir misiniz? Binanın tümüyle göçmesi önleniyor ve insanların hayatta kalma şansını arttırıyor mu, arttırıyor ise ne kadar? Bu standart bir yöntem mi, yoksa her binaya göre farklı bir uygulama mı gerektiriyor? Ercan Yüksel Az katlı “gecekondu apartmanlar” genelde 56 katlı betonarme yapılardır. Tasarım ve uygulama aşamasında yetersiz ya da hiç mühendislik hizmeti almaksızın inşa edilmişlerdir. Gerçekleşen beton dayanımlarının çok düşük olduğu, donatı çeliği yerleşiminde hatalar yapıldığı, kötü koşullar ve zamana bağlı bozulmaların da etkili olabildiği yapılan tespitler arasındadır. CBT Rektör Karadoğan Marmara Bölgesi’nde az katlı ve depreme dayanıksız 3 milyon konut ve işyeri olduğunu söylüyor. Bunlar ne kadar bir süre içinde güçlendirilebilir? Bu uygulamanın maliyetini kim karşılayacak? Devlet mi bireyler mi? EY Yaşadığımız depremlerden öğrendiğimiz, gecekondu apartman türü yapılarda beklenen en olumsuz hasar biçiminin “toptan göçme” denilen tüm katların üst üste yığılması olduğudur. Yapı stoğunun büyüklüğü ve bunun yanında zaman ve para kısıtları dikkate alındığında, bazı hızlı güçlendirme yöntemi reçeteleri hazırlayıp uygulamak “toptan göçmeyi” en aza indirmek açısından önemli. Toptan göçmenin engellenmesi için, betonarme yapılarda kullanılan bölme duvarlarının güçlendirilmesinin etkili bir yöntem olduğu deneysel olarak kanıtlandı. Binanın seçilen bazı bölme duvarları, etrafındaki kolon ve kirişlere bağlanarak taşıyıcı elemana dönüştürülüyor. Mevcut duvarın her iki yüzünde yerinde dökme ya da püskürtme betonla ince betonarme perdeler oluşturulması, lifli polimerler ile çapraz güçlendirme yapılması ya da yüksek dayanımlı tuğla veya panel kullanılması alternatifler arasında. Güçlendirmenin binanın yeterli sayıda duvarında gerçekleştirilmesi, süreklilik sağlayacak biçimde tüm katlarda uygulanması ve temel yeterliliğinin kontrol edilmesi gerekir. Toptan göçmeyi engelle Gecekondu apartman tarzı binalar depremde toptan göçme riski ile karşı karşıyadır Binanın seçilen bazı bölme duvarları, etrafındaki kolon ve kirişlere bağlanarak taşıyıcı elemana dönüştürülmektedir. İTÜ'nün önerdiği sisteme eleştiriler Bazı akademik çevrelere göre, İstanbul Teknik Üniversitesi'nin bölme duvarların güçlendirilmesi konusunda önerdiği yöntemler diğer alternatiflerle karşılaştırıldığında ekonomik ve pratik açıdan rasyonel değil. Boğaziçi Üniversitesi ve İTÜ'deki bazı öğretim görevlilerinin eleştirileri, özellikle karbon elyafı kullanılarak yapılan uygulamaya yönelik. Bu yöntemde kullanılan malzemenin ithal olması ve uygulayan kişinin deneyimli olması şartı, yöntemin en büyük dezavanvatajı. Çalıştayda sunum yapan bir araştırmacının bu yöntemin duvar kağıdı kaplamak kadar kolay olduğunu açıklaması, ne yazık ki bazı bilim adamlarına göre inandırıcı değil. Oysa depreme dayanıksız üç katlı betonarme bir binanın sahiplerinin de çoğunlukla ekonomik açıdan güçlendirmeye kaynak ayıramayacağını düşünürsek, böyle pahalı bir yöntemin yaygınlaşmasının pek de olası olmadığı ortaya çıkıyor. Bir uzman 3 katlı betonarme bir binanın hasır donatı ile sağlamlaştırılmasının bu koşullarda hem ekonomik hem de pratik olduğunu ileri sürüyor. Ayrıca deprem yönetmeliğinde de bu yöntemin yer aldığına dikkat çekiyor. Kuzey Anadolu Fay kuşağında ciddi bir enerji birikimin olduğunun ortaya çıktığı şu günlerde ayağı daha yere basan, gerek yerel/merkezi yöneticilerin, gerek konut sahiplerinin kolay ve ucuza uygulayabileceği yöntemlere ihtiyaç duyulduğu da bir gerçek. Yöntemlerden biri mevcut duvarların her iki yüzüne lifli polimerler ile çapraz güçlendirme yapılmasıdır. CBT 1080 / 17 30 Kasım 2007 lı uluslararası bir çalıştay düzenlediniz. Burada önerilen yeni yaklaşımlar nelerdir? EY 1920 Kasım 2007 tarihleri arasında İstanbul Teknik Üniversitesi’nde, 10 ülkeden 26 katılımcının yer aldığı “Az Katlı Betonarme Yapıların Toptan Göçmesinin Önlenmesi Yöntemleri” isimli bir uluslararası çalıştay düzenlendi. Çalıştay kapanış oturumunda; toptan göçme riskinin Akdeniz havzasındaki pek çok yerleşim yerinin ortak sorunu olduğu, güçlendirme yöntemlerinin irdelenmesi amacıyla gerçek yapı ve yapı elemanları üzerinde deneyler yapılmasının gerekliliği, uluslararası işbirliği ile gerçekleştirilecek ortak deneysel çalışmalara başlama konularında fikir birliğine varıldı. DEPREM MÜHENDİSLİĞİ