Katalog

YARATICILIK TEKNOLOJİ=YAŞAM Edip Emil Öymen eoymen@bilgi.edu.tr Soru: Müşteri her şeyi bilir mi? Yanıt: Bilmez, ama ister... Müşteri, Tasarımı Tasarlıyor Müşteri/tüketici, tasarımcı gibi düşünmez. Bunu anlayan bazı şirketler, müşterisini tasarım "işi"ne katıyor. Çünkü, müşterinin önerdiği üründeki farklılığı kendi lehine kullanabilir. Ama bu iş, uzmanlık düzeyinde bir stratejik iletişim planıyla mümkün. *Timex, kuruluşunun 150. yıldönümünde "Zamanın Geleceği" konulu bir tasarım yarışması açtı. Core77 adlı endüstriyel tasarım sitesinin işbirliği ile 72 ülkeden amatör veya profesyonel tasarımcılar marifetlerini gösterdi. 640 tasarımın bir kısmı, Timex’in sitesinde sergileniyor: core77.com/timex/winners/ *Illy Cafe, iç mekân düzenlemesi ve dekorasyon dergisi Domus’un işbirliği ile 35 yaş altındaki öğrenci ve tasarımcıları, "kahve zevkini doruğa çıkarma" konulu bir yarışmaya davet etti. 10 ay içinde 704 başvuru oldu. Birinci tasarım: Yürüyen merdivenin başında Illy kahvenizi otomattan alırsınız. Merdiven yukarı çıkarken kenarda küçük bir sanat gösterisi izlersiniz. Yukarı varınca elinizdeki plastik bardağı çöpe atarsınız. Bardak, hızlı bir geridönüşüm yöntemiyle size plastik bilet olarak derhal geri döner. Bu biletle daha büyük bir sanat etkinliğine katılırsınız. *Peugeot, 2000’de tasarım yarışması yaptı, 2.050 tasarım başvurdu. 2002’de sayı 2.800’e çıktı. 2004’te 3.800’e. 107 ülkeden katılım oldu. Birinci: Moovie. İngilizce "to move=hareket etmek"ten "moovie=hareket eden" anlamına uyduruk ama sevimli bir sözcük. Moovie, iki kişilik minnacık bir araba. Gerçek boyutlarıyla 2005 Frankfurt Otomobil Fuarı’nda sergilendi. Bu yılki Paris Otomobil Fuarı’nda, 2007 yarışması için amatör tasarımcıları davet edecekler. zorlamadan sözcüklerin ilk anda çağrıştırdığı öyküyü iletmeleri istenirken, bir başka denemede onlardan yaratıcı olmaları istendi. Denemelerde verilen sözcükler de değiştirildi. Sonuçta, yaratıcı olmaya çalıştıklarında deneklerin beyinlerinde, özellikle de sağ prefrontal bölgeden arkadaki cingulate korteks bölgesine uzanan alanda çok daha yoğun bir etkinliğe tanık olundu. HowardJones söz konusu bölgelerin çelişkinin denetlenmesinde etkili olabileceğine inanıyor ve bunun yaratıcılığın başka Bilimsel yarabir yönü de olduğunu tıcılık ve iş ortaya koyduğuna dikyerinde kat çekiyor. Öykü uydurma göyaratıcılık gerevi, özellikle de gernelde insanlar ginken, değerlendirmemizi gerektiren birolumlu ve çok seçenek sunuyor. neşeli Öyle ki, yaratıcılık görüşlerin değerlendirilip olduklarında çözümlendiği kısmen yaşanan bir bilinçli bir süreç. Deolgu. ney zorlandıkça ve gerildikçe beynin daha da yaratıcı olaileceğini ortaya koyuyor. yorlar. Bu kişiler iki saat masa başında çalıştıktan sonra yürüyüşe çıkabiliyorlar ve bu düzenin onlara yarar sağlayacağını bildiklerinden herhangi bir suçluluk duygusuna kapılmıyorlar. Harvard İşletme Fakültesi’nden Teresa Amaile’ye göre de, yaratıcılık her zaman yalnızlığı gerektiren çileli bir süreç olmak zorunda değil. Yazma ya da resim yapmayla olumsuz duygu durumları ya da ruhsal rahatsızlıklar arasında az da olsa bir bağlantı bulunmakla birlikte, bilimsel yaratıcılık ve işyerinde yaratıcılık genelde insanlar olumlu ve neşeli olduklarında yaşanan bir olgu. KAÇIK GÖZÜYLE BAKMAYIN Amabile’nin mesleklerle ilgili bir araştırması olumlu duygudurumlarının şirketlerde yaratıcılığı büyük ölçüde körüklediğini ve ikisi arasında doğrusal bir ilişki olduğunu ortaya koyuyor. Amabile’nin araştırması, yaratıcı düşüncenin insanların duygularını olumlu bir biçimde etkilediğini de ortaya koyduğundan, ikisi arasındaki ilişkinin aynı zamanda çevrimsel bir ilişki olduğu da görülüyor. Öte yandan, kısıtlı süre, parasal baskı ve güçlükler işyerinde yaratıcılığı olumsuz yönde etkiliyor. Yaratıcılığın genellikle unutulan bir başka özelliği de toplumsal. "Creative Collaboration= Yaratıcı İşbirliği" adlı kitabı kaleme alan New Mexico Üniversitesi’nden Vera JohnSte iner gerçekten yaratıcı bir kişilik için insanın, yalnızca etkin sinir hücrelerine değil, aynı zamanda güçlü toplumsal ağlara ve güvenilir ilişkilere de gereksindiğine dikkat çekiyor. Amabile, üstün düzeyde yaratıcı bir kişinin yaşamında kendisine kaçık gözüyle bakmayan en az bir kişinin olması gerektiğine inanıyor. Kaynak: New Scientist, 29 Ekim Rita Urgan "MİLYONLARCA" TASARIMCI *Procter and Gamble (P&G), müşterilerini "Connect+Develop" programıyla tasarıma davet ediyor. Şirket, yeni ürünleri için tasarımların yarısının, şirket çalışanı olmayanlar tarafından yapılmasını istedi. P&G, aralarında bin doktoralı eleman bulunan 7.200 ArGe elemanına ek olarak şimdi "milyonlarca" yenilikçibuluşçu tasarımcıya da ulaşıyor. Bu görülmedik iletişimin sonuçları, birçok üründe kullanıldı. *IKEA’nın "fiffigafolket=cevher kişiler" programında amatör tasarımcılar; oturma odasında müzikçalar, televizyon, DVDçalar gibi aletleri daha dekoratif bir şekilde yerleştirecek. IKEA’ya 5.000 tasarım sunulmuş. Bunlardan 14’ü genel merkeze davet edilip bir çalıştaya katıldı. Her birine 2.500 Euro ödül verildi. Tasarımlar IKEA tarafından üretilmeye başlanacak ve mağazalarında satılacak. HEPSİNİ ETKİN KULLAN MAK Ne var ki, gerçek anlamda yaratıcılık uygun bir kişilik ve beyin bölgelerine sahip olmanın ötesinde unsurları gerektiriyor. Yaratıcılık tüm bu unsurların etkin bir biçimde kullanılmasını gerektiriyor. Beceriler, koşullar ve içinde bulunduğumuz toplumsal konum da, yaratıcılıkta en az doğuştan sahip olduğumuz beyinsel kaynaklar denli önemli bir rol oynuyor. En yaratıcı kişiler beyin durumunu ve odak noktalarını değiştirmek için günün farklı ritmlerinden, hafta sonlarından ve tatillerden de yararlanı 21 KİŞİ, 1000 FİKİR *Volkswagen, yeni üretimi Fox modelini tanıtmak amacıyla Kopenhag’daki Park Hotel’in 61 odasını baştan yarattı. Mobilya, duvar kâğıtları, her şey baştan aşağı değiştirildi. Kim yaptı bu işleri? 13 ülkeden gelen sokak ressamları, grafik sanatçı 21 kişi, 1000 fikir üretti. Birinciliği kazanan tasarımcı, iki haftalığına Kopenhag’a davet edildi. Fikirlerini iç mekânlarda uygulama olanağı buldu. Eski Park Otel, "Fox" adıyla şimdi yeni bir otel artık. *Kaiser Beer, Brezilya’lı bira şirketi müşterilerine şu soruyu sordu: "Kaiser Novo Sabor diye yeni bir ürün çıkartacağız. Tadı nasıl olsun? “Brezilya’da 130 kentten 11.000 kişi yanıtladı. Kaiser Beer’in yeni ürünü derhal tuttu. Bu 11.000 müşteri, biranın "ne kadar hoş olduğunu" her yerde söylemek ve biranın şanının kulaktan kulağa yayılması için "marka elçisi" halinde dolaştı. CBT 1010/14 28 Temmuz 2006