Katalog

Tıp Teknolojileri Pıhtılaşmayı hızlandırıp kanamayı durduran toz QuikClot adı verilen bir ilkyardım malzemesi pıhtılaşmayı hızlandırıp kanamaları saniyede durduruyor. Üretici şirket şu anda malzemenin yan etkilerini gidermeye çalışırken aynı amaca yönelik alternatif malzemeler de piyasaya çıkıyor. uikClot adı verilen bir malzeme, ilk başta savaşta yaralanan Amerikan askerlerinin kanamadan ölmelerini engellemek için geliştirildi. Savaş sırasında ölen askerlerin yüzde 85’i yaralandıktan bir saat sonra ölüyor. Massachusetts, Boston’daki General Hospital’den travma cerrahı Hasan Alam, "Olay sırasında kanama kontrol altına alınabilirse, kan kaybından yaşamını yitiren askerlerin en az yüzde 20’si kurtarılabilir" diye konuşuyor. Bu malzeme şimdilik Amerikan Deniz Kuvvetleri ve birkaç polis merkezi tarafından kullanılıyor. Araştırmacılar ise bu malzemenin daha yaygın bir şekilde kullanılmasını arzu ediyor. Ne var ki yan etkilerine bağlı olarak bu malzemenin daha yaygın olarak kullanılması şimdilik olası değil. Ürünü geliştirenler malzemenin bazı eksikliklerinin giderilmesi ve yeni maddelerin geliştirilmesiyle, ambulans ekiplerinde, ameliyathanelerde, hatta evlerde kullanılabileceğine inanıyor. Irak ve Afganistan’da bulunan ABD askerlerinin tümü yanında QuikClot bulunduruyor. Bu malzemeyi üreten Connecticut, Wallingford’dan ZMedica, bugüne dek 150 kişinin yaşamını kurtardıklarını ileri sürüyor. Bu gözenekli mineral tozu yaraya dökülünce gözenekler suyu emiyor. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktörleri yoğun olarak içinde bulunduran gözenekler pıhtılaşmayı hızlandırıyor. Laboratuvar testlerinde, QuikClot ile karıştırılan kanın, 2 dakikadan daha kısa bir sürede, QuikClot karıştırılmayan kanın ise 10 dakikada pıhtılaştığı görüldü. Atardamarı kesilen domuzlarda bu malzeme hayatta kalma şansını yüzde yüze çıkartırken, yaraları standart gazlı bez ile sarılan domuzların yarısından fazlası yaşamını yitirdi. Q rinde lastik parçasının kullanılması gibi, dokuların birbirine yapışmasını kolaylaştırarak yaraların kapanmasını hızlandırıyor. Ancak HemCon’un da kendine özgü sakıncaları var. Malzeme bandaja üretilirken yedirildiği için, derin veya şekilsiz yararlarda kullanılamıyor. Ayrıca bandaj, kurşun yaralarında işe yaramıyor, çünkü kurşunun açtığı deliği tıkayamadığı için kanamayı durduracak basıncı sağlayamıyor. Bu nedenle, üst düzeydeki görevlilerin aldığı karara karşın ordudaki pek çok birim, QuikClot’u tercih ediyor. MALZEMENİN OLUMSUZ YÖNLERİ QuikClot’un daha yaygın kullanılmasının önündeki en önemli engel, malzemenin suyu emerken çıkarttığı büyük miktardaki ısıdır. Bu ısı bazen ikinci derece yanıklara dahi yol açabiliyor. Yaşamı tehdit eden bir yaralanma durumunda bu göze alınabilecek bir bedel olarak değerlendirilebilir. Ancak Amerikan deniz piyadelerine diğer yöntemlerin işe yaramadığı zamanlarda bu malzemeyi kullanmaları söyleniyor. Dolayısıyla Amerikan Ordusu bu malzemeyi standart bir uygulama olarak görmüyor. Amerikan askerleri, bunun yerine HemCon denilen toz haline getirilmiş karides kabuklarından yapılan bandajları kullanıyorlar. Karides kabuklarının içerdiği "Çitosan" maddesi, yırtık bir lastiğin tami larda bile antibakteriyel özellikler taşır. Bunun da sakıncası gümüşün pahalı olmaQuikClot toz halinde olduğu için ya sıdır. ZMedica, yeni malzemeyi iki çeşit ra ne şekilde olursa olsun üzerine döküle olarak üretmeyi planlıyor. Çeşitlerden biri biliyor. Ancak daha yaygın olarak kullanı gümüş içerirken, diğeri daha ucuz bir ısı labilmesi için zarar vermemesi gerekiyor. azaltıcı formül içerecek. Şirket şu anda bu Santa Barbara’daki Kaliforniya Üniversite malzemenin adını vermek istemiyor. Stucky’nin ekibi, bu çalışmayı bir si’nden Galen Stucky ve Todd Ostomel, Zadım daha ileri taşıyarak ameliyat sırasınMedica ile işbirliği yaptıkları için malzemeda kanamayı kontrol edenin çıkarttığı ısıyı kontrol altıcek malzemeler üzerinde na almanın bazı yollarını bulçalışıyor. Bir malzemenin dular. Ayrıca malzemenin, pıhKanamayı etkili olması için QuikClot tılaşmayı sağlarken yalnızca durduran toz, gibi geniş bir yüzey alanısu emilimi ile yetinmediğini sahip olması gerekiyor. keşfettiler. Ve bu bilgilerden evlerde de ilk na Ve kalsiyum pek çok pıhtıyararlanarak yeni nesil bir laşma olayında yardımcı yardım çantasına malzeme üzerinde çalışıyorlar. faktör olarak hareket ettiBu, pıhtılaşmayı daha da hızgirecek ği için bir miktar kalsiyum landırarak malzemenin sivil iyonunun bulunmasına amaçlarla kullanılmasının yosıcak bakıyorlar. lunu açacak. Ekibin yeni malzemesi olan silis ve QuikClot, gözenekkalsiyumdan yapılmış biyoaktif cam, Qulerdeki pozitif yüklü kalikClot’a göre daha büyük gözeneklere ve siyum iyonlarının su mofarklı bir kıvama sahip. Büyük yüzey alanı lekülleri ile reaksiyona ve kalsiyum iyonlarını salgılamaktaki etgirmesi sonucu ısı üretikinliği kanı daha hızlı pıhtılaştırmasına yol yor. Diğer pozitif iyonlar açıyor. Büyük gözenekler daha büyük su ile reaksiyona girince daha az ısı çıkartır. dola molekülleri geçirir. Bu moleküller kanın yısıyla Ostomel ve pıhtılaşma sürecinde etkin olan enzimlere Stucky, malzemeyi gü ait olduğu için pıhtılaşma iyice hızlanmış müş içeren bir eriyiğin olur. Tozdan başka şekillerde bulunması içine batırarak, malzezor olan QuikClot’tan farklı olarak, biyomedeki kalsiyum iyonlacam şırınga ile enjekte edilebilir. Bu da rını, gümüş iyonları ile ameliyatlarda daha büyük bir kullanım kodeğiş tokuş ediyor. Bilim laylığı sağlar. Biyocam, ayrıca ameliyattan adamları, kalsiyumun ne sonra da vücutta bırakılabilir, çünkü zakadarını gümüş ile değişman içinde vücut tarafından emilebiliyor. tirdiklerini kontrol edeOysa QuikClot’un kanama durduktan sonbiliyorlar. Bu şekilde ra yaradan temizlenmesi gerekir. Bu da malzemenin çıkartacağı zaman alan ve el becerisi isteyen bir uğraşısı miktarını ayarlayabiliyorlar. "Biraz ısı çıkart tır. Bu arada ZMedica QuikClot’un yeni ması iyi bir şey" diye koversiyonunun yalnızca acil servislerde ve nuşan Stucky, "Isı, pıhtıameliyathanelerde değil, evlerde de kullalaşma sürecini kolaylaştınılacağı tahmin ediliyor. Huey, zaman içinrır" diyor. de herkesin ilk yardım çantasında bu malÇeşitli iyonlar kulzemelerden bulunacağına inanıyor. lanılabilmekle birlikte Reyhan Oksay gümüş özellikle iyidir, New Scientist, 18 Mart 2006 çünkü düşük yoğunluk MALZEMENİN ÇIKARTTIĞI ISIYI KONTROL ALTINA ALMAK BAŞKA ÇARE KALMAYINCA Hemofili hastalarını tedavi etmek için geliştirilen bir ilaç, savaş alanlarında iç kanaması olan askerlerin yaşamını kurtaracak. emofili hastalarının tedavisinde kullanılan, "Rekombinant Aktif Faktör VII" isimli madde, aslında vücudun kan pıhtılaşmasını sağlayan bir bileşim. Bazı acil servis doktorları halihazırda bu ilacı, trafik kazalarında yaralanan insanlarda iç kanamaları durdurmakta kullanıyor. Bu ilaç ilk önce 1999 yılında İsrail’de Tel Hashomer’deki Şeba Tıp Merkezi’ne getirilen yaralı bir askerde kullanıldı. Kurşunun açtığı yara başka şekilde durdurulamayacak kadar çok kanıyordu. "Cerrahlar, askerin yakınlarına yapabilecekleri hiçbir şeyin olmadığını söyle H diler" diye konuşan . İsrail’in Ulusal Hemofili Merkezi’nden hematolog Uri Marti nowitz, "O sıralarda bu ilacı domuzlar üzerinde deniyordum. O gece de deneyin sonuçlarını görmek için hastanede bekliyordum. O zavallı asker için de yapacak hiçbir şey yoktu. Hastaya Faktör VII’yi enjekte ettim. 10 dakika sonra kanama kesilmişti" diyor. O tarihten sonra Faktör VII, İngiltere ve ABD’de kanamaları başka yöntemlerle durdurulamayan askerlerde kullanılmaya başlandı. Pek çok vakada başarılı olduğu bildirilmekle birlikte, ilaç henüz bu amaçla kullanılmak üzere onaylanmış değil. Klinik deneylerden başarılı sonuçlar alındığı takdirde ilacın resmi kurumlarca onaylanacağına kesin gözüyle bakılıyor. Böylece ilaç savaşlarda ön saflardaki hastanelerde kullanılabilecek. Ordu bu deneylerin sonuçlanmasını beklerken, ilacın etkilerinin arttırılması için çalışmalar devam ediyor. 993/6 1 Nisan 2006