Katalog

Nisan Ayında Gökyüzü Gökyüzünde buluşmalar örtünmeler ve yağmurlar 3 Nisanda Ay–Mars buluşması 6’sında Ay–Satürn yakınlaşması 13’ünde Ay Spicayı örtecek 16–20 arası Venüs Uranüs buluşması 22’sinde göktaşı yağmuru 24’ünde Uranüs Ay tarafından örtülecek Hasan H. Esenoğlu(*) üneş, gökyüzünde günlük yaklaşık 1 derecelik bilinen hareketiyle ilerleyerek 13 Mart–18 Nisan 2006 tarihleri arasında 37 gün boyunca Balıklar (Pisces) takım yıldızında ve 19 Nisan–14 Mayıs 2006 tarihleri arasında 26 gün boyunca da Koç (Ariel) takım yıldızında kalıyor. Ocak’tan itibaren Aralık ayına kadar yıl boyunca sıralı takım yıldızlar şöyle: 1–Yay (Sagittarius), 2– Oğlak (Capricornus), 3– Kova (Aquarius), 4– Balıklar, 5– Koç, 6– Boğa (Taurus), 7– İkizler (Gemini), 8– Yengeç (Cancer), 9– Aslan (Leo), 10– Başak (Virgo), 11– Terazi (Libra), 12– Akrep (Scorpius) ve 13– Yılancı (Ophiuchus). Geçmiş devirlerin şartlarında burçlar herhalde yaşamı kolaylaştırmış olmalı. Fakat günümüzde tarihleme ve zaman ölçümlerinde yüksek teknolojinin kullanımıyla artık burçlardan yararlanmanın anlamı hiç ve hiç kalmadığı çok açık. Belki sadece "nostaljik" yönü olabilir. Bununla birlikte, çok sayıdaki yıldızların uzaydaki konumlarını tanımlamada büyük kolaylık sağladığı için de burçlar dahil toplam 88 adet takım yıldız gökbilimde büyük öneme sahip. Ayın ortasında 15 Nisan’da Güneş’in yükselerek en tepeye çıktığı öğlen saat 13:04 olup bulunduğu burç Balıklar takım yıldızıdır. Ancak gün aydınlığında yıldızlar ve dolayısıyla Balıklar burcu görülemez. Güneş batımından hemen sonra takip eden akşam saatlerinde hava kararınca doğuda yükselerek ilk gözlenen burç Başak olup ancak bu şekilde öğle saatinde Güneş’in hangi burçta olduğunu sayarak anlayabiliyoruz. Yer’in dönmesinden dolayı ilerleyerek gece yarısında saat 24’de Güneş’in gün ortasında yer aldığı Balıklar takım yıldızındaki yerinde (meridyenimizde) bu sefer artık Başak burcunu görürüz. Yer dönerken aynı zamanda yılda yaklaşık 50 yay saniyesi kadar bir salınım da yapar. Yer’in bu salınımı bizden çok uzaklardaki nokta kaynak görünümlü olan yıldızların da uzayda yer değiştirmesine sebep olur... Burçlar da yıldız olduklarına göre onlarında yer değiştirmesi gerekir. Bu yüzden alışık olunan Kova burcunun 20 Şubat–20 Mart eskimiş tarihleri yerine güncel tarihleri olan 13 Mart–18 Nisan 2006 ve Balıklar burcunun 21 Mart–20 Nisan eskide kalan tarihleri yerine de güncel tarihleri olan 19 Nisan–14 Mayıs 2006 yazıldı. G Ay Nisan ayı boyunca Ay’ın evreleri resimde gösterildi. 2006 yılının dördüncü ayına ait takvim gibi de kullanılabilecek olan bu gökyüzü takvimine göre Ay, İlk dördün evresine 5’inde saat 15:01’de ulaGÖKATLAS şır ve bu evre yaklaşık Nisan ayının gök atsaat 20–02 arasında gölasını içeren ve 15 Nisan rülür. Tam dolunay evakşamı saat 22 itibarıyla görüresine 13’ünde akşam lebilecek gezegenler (resimde sürekli saat 19:40’da girer, doyarım daire çizgi ile gösterilmiş olan Güneş hattının üzerine veya yakınına bakınız) ve takım yıldızlar şelunay Güneş’in batımıkilde verildi. Bu gök atlası yardımıyla gökyüzü seyredilirken atlas gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerna yakın akşam de yukarıya kaldırılarak bakıldığında gece gökyüzündeki görünüm ile tamamen örtüşür. 18:38’de doğup yine Gök atlasında yer alan, doğup–batmayan özelliğinden olsa gerek yaygın olarak tanınan Büyükayı takım Güneş’in doğumuna yayıldızının (Ursa Majör) uzun süreyle izlenmesi, dünyanın dönmesi gereği dairesel nasıl yer değiştirdiği kın sabah 06:12’de batakolaylıkla farkedilecek. İlkbahar mevsiminin (Mart–Nisan–Mayıs) bu ikinci ayında gökyüzünde görülebicağından tüm gece gölecek takım yıldızlar da şöyle: Büyük Ayı, Küçük Ayı, Ejderha, Çoban (Bootes), Kuzey tacı (Corona Borerülür. Son dördün evrealis), Başak, Aslan, İkizler, Yengeç. İlkbahar takım yıldızlarından kalın ile belirtilen Başak, Aslan, İkizler sine de 21’inde sabah ve Yengeç özel isimleri ile burç olup, burçların isimlendirilmeleri 4 bin yıl öncesine kadar eskiye dayasaat 06:28’de ulaşır ve nır. … sabaha karşı bir saat kadar görülür. Yeniay evdınlatmakta. Takipli teleskop veya dürbünü ğındaki Satürn, ilkdördüne yakın evredeki resine ise 27’sinde saat 22:44’de girer. olan okuyucuların Ay’ı rahat gözlemleyebi Ay’ın 4 derece güneyinde yer alacak. Yeniay dolunayın tersine Güneş’le bir leceği tarih aralıkları: 1–4, 22–25 ve 30 Ni Mars–Ay ikilisini birleştiren doğrultu tam likte sabah saat 05:39’da doğup akşam saat san. kutup yıldızını gösterir. Ayrıca, gökyüzünde 19:48’de batacağından artık gece görülmez. Mars–Ay arasındaki açıklığın 4 derece olduSon dördün ve ilk dördün evrelerinin daha GEZEGENLERIN GÖRÜNÜMLERI ğu kestirilebilir. Her iki cisim bu yakınlaşma iyi tanınması için resimde doğu (D) ve batı Ay–Mars yakınlaşması: 3 Nisan gece sırasında batı tarafta ufuktan 65 derece gibi (B) yönleri de belirtildi. Ay’ın bu temel dört saat 23’de +1.2 kadir parlaklığındaki Mars, oldukça yüksekte Yengeç takım yıldızında evresine geçişlerde şekillenen hilal evresi ilkdördüne yakın evredeki Ay’ın 4 derece akşam 20’den itibaren gece yarısı sonrasına nin doğuş veya batışda saniye saniye ufuk güneyinde yer alacak. Her iki cisim bu ya kadar yaklaşık altı saat süreliğine izlenebiletan ilk görünüş anları eşsiz fotoğraf tablola kınlaşmada batı tarafta ufuktan yaklaşık 16 cek. rı sergilemeli. derece yüksekte Boğa takım yıldızında gö11–15 Nisan tarihleri arası 5 gün sü rülecek. İki gök cismin bu birlikteliği akşam Ay, Spica’yı örtecek: 13 Nisan akşam reyle mehtaplı geceler olup Ay’ın dolunay saat 20 gibi erken saatlerden itibaren gece saat 19’da Başak takım yıldızının en parlak ve dolunaya yakın evrelerde kaldığı söylene yarısına kadar yaklaşık dört saat izlenebilir. yıldızı Spica dolunay evredeki Ay tarafından bilir; dolunay bu tarihlerde yaklaşık –12.7 örtülecek. Örtülme başlangıcı olan saat kadir parlaklığı ile tüm gece boyunca herzaAy–Satürn buluşması: 6 Nisan gece 19’da Ay henüz yeni doğmakta olduğundan mankinden daha fazlası Ay ışığı ile Yer’i ay yarısı sonrası saat 02’de +0.1 kadir parlaklı örtülme olayının başlangıcı görülemeyecek. 993/16 1 Nisan 2006