Katalog

haftalık bulmaca 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Güneşin güneş sisteminin merkezi olduğu yolunda teoremi formüle eden, Polonyalı gökbilimci (resimdeki) Libya’nın plaka işareti. 2. Optik aletlerinde objektiften aldığı ışınları göze veren mercek sistemi, Zodyak üzerinde, Yengeç ile Başak burçları arasında yer alan burcun adı İri taneli bir üzüm cinsi. 3. Kendiliğinden, özünden, kendisi. Yedi Bilgeler’in en eski ve en ünlüsü olan, Yunanlı matematikçi ve filozof Silis grubundan değerli bir mineral. 4. Bir hitap ünlemi ‘‘Dido ...’’ (Benden Selam Söyle Anadolu’ya adlı yapıtın yazarı) Güneydoğu Anadolu’da bir ırmak Birkaç türü birleşince çeşitli kimyasal bileşikleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacık. 5. ‘‘...cimi yok’’ değişmez, kesin, başka yolu yok) Milimetrenin kısa yazılışı Japonya’da bir kent Az sözle çok şey anlatma İzmir’in Kemalpaşa ilçesinin eski adı. 6. Sakaların ünlü destanı Ukrayna’nın başkenti Çizgilerin, yüzeylerin, katı cisimlerin birbirlerine rastladıkları ve keşistikleri yer Kenarlara koşut olarak yapılan süs. 7. Posta sürücüsü Bildik, tanıdık Eski bir Mezopotamya uygarlığı. 8. Bir tür bağımsızlığı olan büyük il Aksaklık Köpek Bir köpek türü. 9. Endonezya’nın plaka işareti Hafıza kaybı Yarı açma Bir yüzey ölçüsü birkimi. 10. Yazı ile bildirme ‘‘Üç’’ anlamında önek, ilaç Kesintilerden sonra kalan miktar. 11. Mililitrenin kısa yazılışı Arseniğin simgesi Albert Einstein’in teorisi. 12. Sahip Basımevlerinde dizilmiş harfleri iyice yerleştirmek için üzerlerine vurmaya yarayan takoz İnce urgan. 13. Kulak yıkama aleti Yabancı Damga. 14. Sağaltım, tedavi Kök boyası, kök kırmızısı. 15. Yapıt Sözcük Bağırsaklar. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Dinamiti bulan İsveçli mucit Bir bilim, sanat, meslek dalıyla ya da bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşılayan sözcük, ıstılah Tanrıtanımaz. 2. Hem suyun içinde, hem karada yaşayabilen, amfibi Bilinç. 3. Fasikül Veri, done Açık duran baş parmağın ucundan işaret parmağının ucuna kadar olan uzaklık. 4. Muhtemel Antalya’da bir çay Ateş. 5. Artemis ile Apollon’un annesi olan tanrıça Açık saman rengi Bozkır. 6. Kalp atışlarında eşitsizlik ve düzensizlik Patlayıcı bir madde Hatay’da bir ova. 7. Kızlık zarı Süpürgeotu. 8. Başka, öteki, diğer ‘‘...Mustafa Zadeh’’ (Azeri caz sanatçısı) Hile. 9. Kilosikli simgeleyen harfler Jüpiter’in bir uydusu Hintİran dil ailesinden olan kimse Doğuştan meme ucu yokluğu. 10. Çeşitli süs eşyasının yapımında kullanılan kara kehribar Volkan Konak’ın bir şarkısı. 11. Eğik olarak kesilmiş kenar Enine boyuna, her yönü ile Bir harfin okunuşu. 12. Asgari, minimum Sosyolojide kabile bölümü Kıyı, sahil. 13. Uzaya gönderilen ilk canlı olan köpeğin adı Kasık Ödünç mal. 14. İlk sabit fotoğrafik görüntüyü elde eden (17651833) Fransız bilgin Haberleşme. 15. Kalıtım Asetik asidin tuzu ya da asteri, saydam Çalgıç, mızrap. 16. Bir bağlaç Görevden alma. 17. Bir bilgiyi gösteren simgeler dizesi Kuru tütün rengi. 18. Laponya halkından olan kimse Su. 19. Üç Silahşörler’den biri Bir tahıl ölçeğ. 20. Hekimlerin akciğeri dinlerken duyduğu patolojik ses Aşkmerdiveni. Geçen haftaki sayımızda bulmacanın yazıları ile diyagramı birbirini tutmamaktadır. Bu hatadan dolayı tüm okurlarımızdan özür dileriz. İlker Mumcuoğlu ilginç sorular Yağlı yiyeceklerin lezzeti Soru: Yağların yiyeceklere lezzet katmasının nedeni nedir? Yanıt: Ne kadar özenle hazırlanırsa hazırlansın, içinde yağ olmayan yiyecekler insanları tatmin etmez. Artık bunun nedenini biliyoruz. Fransa’daki Burgundy Üniversitesi’nden beslenme uzmanı Philippe Besnard, dilin üzerindeki 10.000 kadar tat tomurcuğunun bazılarının yalnızca yağın tadına tepki verdiğini ileri sürüyor. Eğer Besnard’ın bu iddiası doğruysa, bu, tatlı, tuzlu, ekşi, acı ve umami’nin yanı sıra bilinen 6.tip tat olacak. Besnard, genetik yapısı değiştirilerek CD36 olarak bilinen proteinin üretme yeteneği körleştirilmiş fareler üzerinde yaptığı araştırmada, dilin üzerindeki yağ sensörlerini tespit edebildi. Fareler normal olarak yağlı yiyecekleri severler, ancak genetik yapısı değiştirilmiş fareler yağlardan hoşlanmaz. Dahası, normal olarak, fareler yağları sindirmek için bağırsaklarından bir salgı salgılar ve yağın tadını alır almaz ince bağırsakların yağ emme faaliyeti harekete geçer. Oysa genetiği ile oynanmış farelerde bu tepkiler görülmez. Açıkça, CD36, bazı farelerin yağın tadını almalarını sağlayan özel bir proteindir. Tat alma duyuları hemen hemen fareyle aynı olan insanlarda aynı tat tomurcukları bulunur. Evrimsel açıdan dilin üzerinde yağ tomurcuklarının bulunması çok yararlıdır. Böylece hayvanlar yüksek kalorili yağlı yiyeceklerin peşine düşerler. Ve hemen sonra bu yağları hızlı bir şekilde sindirerek, açlık dönemleri için enerji depolarlar. Bilim adamları yağ reseptörlerine bağlanan yağsız yiyecekler üretebilirlerse, dili kandırmayı başarmış olacaklar. DÜZELTME 988.sayıdaki Profesör Alessandro Vespignani ile yapılan röportajda yer alan bazı yanlışlıkları Profesör Ayşe Erzan’ın uyarıları üzerine düzeltiyoruz: 1) Başlık altı özette yer alan "İlacın mümkün olduğunca piyasaya geç çıkartılması daha doğru bir stratejidir. Çünkü insanlar bu ilacı gereksiz ve zamansız kullanarak kuş gribi virüsüne karşı direnç kazanabilirler" cümlesi "Çünkü insanlar bu ilacı gereksiz ve zamansız kullanırlarsa, virüs bu ilaca karşı direnç kazanabilir." olacaktı. 2) Dördüncü sütün altıncı paragrafta, "iki senaryodan alınan sonuç ayni. Dolayısıyla ilaçların eşit miktarda dağılımı daha yararlı bir strateji," cümlesini Profesör Ayşe Erzan şöyle düzeltiyor: "Burada vurgulanmaya çalışılan, ilaçların "bencil" biçimde bazı ülkelerde yaygın kullanımı da, ayni miktar ilacın rast gele ve böylece düşük yoğunlukta eşit olarak dağıtılmaları da,ölümlerin sayısında önemli bir düşüş sağlamıyor. İlacın hastalığın baş gösterdiği yere akıllı bir merkezi koordinasyon sayesinde anında ulaştırılması ve hastalara verilmesi gerekiyor. 3)Adjunct professorship, başka yerlerdeki (ya da bölümlerdeki) asli profesörlük görevinize ek, ilave bir görevdir. (Türkiye'de pek kullanılan bir unvan değil.) Yarasalarda zekâ ve cinsellik arasında değiş tokuş Soru: Yarasalarda beyinsel kapasite ile testis boyutları arasında ters bir orantı olduğu biliniyor. Aynı şey insanlar için de geçerli midir? Yanıt: Syracuse Üniversitesi’nden evrim biyoloğu Scott Pitnick, 334 yarasa türünün beyin ve testis boyutlarını incelediği zaman, en büyük kafatası kapasitesine sahip yarasaların en küçük testislere sahip olduğunu ortaya çıkarttı. Pitnick bu keşfinden sonra bu değiş tokuşun nedenlerini araştırdı. Hem beyin, hem de testis dokuları fizyolojik olarak gelişirken yüksek oranda enerji tüketir. Yarasaların yüksek metabolizmaları ve çok fazla hareket etmemeleri, enerji açlığına yol açtığı için bazı türler, organların bazılarına öncelik tanımak zorunda kalır. Böylece dişilerinin tek bir eşle idare etmediği yarasa türlerinde, erkeklerin testislerinin daha büyük olması evrimsel bir gereksinimin sonucudur. Dişinin üreme sisteminde farklı erkeklerden gelen spermler yarışırken, boyut –dolayısıyla sperm sayısı büyük avantaj sağlar. Pitnick bu durumu şöyle açıklıyor: "Burada sorun şu: Genlerinizi bir sonraki nesle aktarırken zekânızı mı yoksa cinsel gücünüzü mü kullanacaksınız. İnsanlar bu kadar ciddi bir enerji sıkıntısı yaşamadıkları için yarasalar gibi bir tercihle karşı karşıya kalmıyorlar. İnsanlar için evrimsel açıdan büyük bir beyne sahip olmak, çok miktarda sperm üretmekten daha avantajlıdır. Yarasalardaki bu özel durumu keşfettikten sonra bazı insanlar bana gelip şu soruyu sordular: ‘Şimdi bu sonuçlar Albert Einstein’in küçük testislere sahip olduğunu mu işaret ediyor? Benim yanıtım bunun gerekli olmadığı yönünde…" düsün bul Hendeseci1 Geometri tutkusundan dolayı "Hendeseci Amca" diye andığımız Niyazi Bey, elindeki, her biri kare prizma olan üç geometrik cismi bana göstererek şöyle dedi: "Bak!... bunların her birinin hacmi, kendi yüzey alanına eşittir. Gördüğün gibi, bu kare prizma bir küptür. Kenarı 6 birim uzunluğunda olduğu için taban kenarı, yüksekliği, hacmi ve yüzey alanı, hepsi birbirine eşittir. Ama elimdeki bu diğer iki kare prizmanın başka özellikleri var. Her birinin yüzey alanı kendi hacmine eşittir; fakat birinin taban kenarı, yüksekliğinin iki katıdır; diğerinin ise yüksekliği, taban 989/23 4 Mart 2006 kenarının iki katıdır. Şimdi bul bakalım bu iki kare prizmanın taban kenarları ve yükseklikleri kaçar birimdir." Soru: Niyazı bey’in iki kare prizmasının taban karelerinin kenarları ve prizmaların yükseklikleri kaçtır? Düzenleyen: Necah Büyükdura 987.sayıdaki "Beşer Şaşar" isimli bilmecenin yanıtı: ORHAN BAŞAR = 52376 47872 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman Çevikerİstanbul, Sebahattin BektaşSamsun, Naim Uygunİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Ahmet Serbülent KasapsaraçoğluDenizli, Ahmet AvşaroğluAnkara, Sevil AvşaroğluAnkara, Ali Erkılıç