Katalog

BİLİM TARİHİ Einstein’ın İsmet İnönü’ye mektubu Büyük bilim adamı Albert Einstein’ın 17 Eylül 1933 tarihinde dömeni başbakanı İsmet İnönü’ye bir mektupla başvuruda bulunduğu ve belirledikleri 40 bilim insanına Türkiye’de iş verilmesini istediği ortaya çıktı. Oysa 6 Temmuz 1933’de 30 Alman bilim adamının Türkiye gelmesi konusunda anlaşma yapılmıştı. Einstein’in, bu anlaşmadan cesaret alarak, 40 bilim adamını daha Türkiye’ye göndermek için girişimde bulunmuş olabileceği belirtilmekte. Orhan Bursalı instein’ın, 40 bilim adamının Türkiye’ye gelmesi için İsmet İnönü’ye başvurduğu ortaya çıktı. Bize, Ata İstar’dan ulaşan ve kopyasını Washington, DC ABD Türk Büyük Elçiliğinden aldığını söylediği ve originalinin de TC Başbakanlık arşivlerinde bulunduğunu belirttiği mektubu Einstein, OSE Onur Başkanı sıfatıyla yazıyor. OSE’nin "Yahudi Nüfusu Koruma Grupları Birliği" adında bir dernek olduğu belirtilmekte. Hitler’in iktidara gelmesinden sonra, yahudi bilim insanlarının Almanay’da çalışma imkânlarının ortadan kalkacağı belli olmuş “Ekselansları, ve bu yeteneklere çalışacak ülseçkin 40 bilim ke aranmaya başlanmıştı. Zaten o sıralarda Atatürk adamı 1 yıl Üniversite Reformu’nu gündekarşılıksız me getirmişti ve Almanya köülkenizde kenli bu bilim insanlarıyla da ilgileniyordu. çalışmaya Einstein mektubu Türkiye hazırdır” Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanlığı’na, yani Başvekil E olarak İsmet İnönü’ye yazmış, İnönü de mektuba 9 Ekim tarihinde düştüğü notla Milli Eğitim Bakanı Reşit Galip Bey’e havale etmiş. Üzerinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düşüldüğü sanılan bazı notlar ise kopyasında okunamadı. Hürriyet’de 29 Albert Einstein Ekim tarihinde Murat Bardakçı’nın da araştırmacı Mesut Ilgım’dan alarak açıkladığı mektup üzerine bilim tarihçisi Prof. Feza Günergun ile konuştuk. Bize Einstein’ın mektubundan önce Türkiye hükümetiyle Alman bilim adamları arasında Prof. Schwartz’ın arabuluculuğuyla bir anlaşmanın yapıldığını belirtti. Günergun, o sırada 30 Alman bilim adamıyla anlaşma yapılmış olduğuna, belki de Einstein’ın bu anlaşmadan aldığı destekle 40 bilim adamını daha Türkiye’ye gönderme girişiminde bulunduğunu düşündüğünü belirtti ve şu bilgiyi verdi: "Bilindiği gibi, Türk Hükümeti ile Notgemeischaft (Zürich) arasında anlaşma 6 Temmuz 1933'te yapılıyor ve 30 bilim adamının isimleri o tarihte belirlenmiş oluyor (Bkz. H.Widmann, Atatürk Üniversite Reformu. Çev. A. Kazancıgil ve S. Bozkurt. İÜ Cerrahpaşa Tıp Fak. Yay.. İstanbul 1981, s. 225) (Notgemeinschaft: Philipp Schwarz'ın önderliğinde kurulan Yurt Dışındaki Alman Bilim Adamlarına Yardım Cemiyeti). Dolayısıyla, Einstein mektubunu yazdığı tarihte (17 Eylül 1933) hükümet alacağı bilim adamlarının sayısını ve İsmet İnönü isimlerini P. Schwarz ile birlikte çoktan belirlemiş oluyor. Belki bundan etkilenen Einstein, başkanı olduğu OSE derneği üzerinden de 40 bilim adamının Türkiye'de görevlendirilmesi konusunda yardım istiyor. Schwarz'ın derneğinden 30 bilim adamı alındığına göre belki OSE'den de alırlar düşüncesiyle yazmış olabilir. Mektup İsmet Paşa tarafından Milli Eğitim Bakanlığı'na havale edilmiş. Bu bakanlık arşivinde, buna verilen cevabı, eğer verildiyse, bulmak ilginç olurdu." EİNSTEİN’IN MEKTUBU Schwartz’ın Einstein’ın mektubu şöyle: "Ekselânsları, ’OSE’ Dünya Birliği’nin Onur Başkanı olarak, CBT 1024/4 3 Kasım 2006 Einstein, Münir Ülgür’e “Biliyor musunuz, siz dünyanın en büyük liderine sahipsiniz” diyordu...