Katalog

Beyin Araştırmaları GüncelTıp 'ustata Çetıner Düşünceyle bilgisayar çalıştırmaya bir adım daha Bir tek tuşa bile dokunmadan bilgisayar çalıştırmak şimdiye kadar sadece bilimkurgu dünyasında vardı. Amerikalı bilim adamlan şimdi bu konuda yeni bir aşama kaydetti. Böylece bedensel engellilere de umut doğdu. Yaşlılıkve Sağlık Bu Yahudı ozdeyışı "Eğer yaşlanmak ıslemıyorsan I lıazırgenç ıken kendını as" dıyor Kabul etsek karşı çıksak, I korksak veya ıneydan okusak da yaşlılık en yalın bıçımıyle ınsan yaşamının olumle sonlanacağı bellı olan bir gerçcğıdır Yaşlılığın ölum ıle bırlıkte anılması cıddı onyargıları da berabennde getınyor Gunumuzden 300 yıl bnce ortalama yaşam suresı 30 yıl ıdı Gunumuzde ıse yaşlı ınsan 65 yaş ustu ınsan sayılıyor Bu sınırın önumuzdekı yıllarda kaç olacağını keslırmek ıse ola naksıı Gerçekte yapılması gereken, yaşlılığı fızyolojık bir sureç olarak gormek ve nelere dıkkat edılmesı gerektıgını bılerek doğru ve uygun yaşamak Bu noklada uzmanların onerılerıne kulak kabartmalı Aıle Hekımlığı Uzmanı Dr Serap Çiftçili, yaşlılıkta en önemlı sağlık sorunlarından bırının "ev kazalan" olduğunu soyluyor Ozellıkle 75 yaş ushı yaşlılarda ev kazalan cıddı sakatlanma ve hatta ölumlere yol açmakta Bu nedenle ev yaşamında bazı kurallara uymak, kaza nskının azalmasına yardımcı olabılır Onlemler şoyle 1 Oncelıkle banyotuvalet kenarları olmak uzere gereklı yerlere tutunmak ıçın tutacaklar yerleştırılmesı 2 Klozet yukseklığının kışıye uygun duzenlenmesı 3 Yatak ve sandalyelerın sabıtlenmesı 4 Banyo ve tuvalette zemın kayganlığının onlenmesı 5 Gece uygun aydınlatma 6 Takılmaya neden olabılecek halı ve kılımlerın yere sabıtlenmesı 7 Dolaşma alanına karmaşık mobılyalar yerleştırılmemesı 8 Alçak ve dolgu topuklu, genış burunlu yumuşak spor tıp ayakkabıların gıyılmesı 9 Eşyalann yerlennın olabıldıgınce degıştırılmemesı 10 Su ıle yanmaları onlemek amacıyla banyo ısıtıcılannın her zaman bellı bir dereceye ayarlı veya reostalı olması Yaşlıların bir dığer sorunu "ıştah'ıle ılgılıdır Insanlaryaşlandıkça ıştahla rı azalır ve daha az yemek yer Iştah azlığı eşlık eden hastalıkların da katkısı ıle daha belırgın hale gelebılır Bu surecın sonunda yaşlılar hızla yatağa bagımlı ha le gelebılır Bıray ıçınde toplam beden agırlığının %5'ınden fazlasının kaybedılmesı, tehlıkenın ılk ışaretıdır Dr Serap Çıftçılı, kılo kaybı ıçın belırgın yaşlılarda alınması gereklı onlem lerı şöyle ozetlıyor 1Yemeklerdekı kısıtlamaların azaltılması 2 Yuksek kalorılı yıyecekler 3 Kışının yemeklerını ıstedığı yerde ve kışı ıle bırlıkte yemesının sağlan ması 4 Porsıyon buyukluklerının arttırılması, sık ve ozellıkle gece yatmadan on ce yemek onerılmesı 5 Kahveçay gıbı ıçecekler yerıne meyve suyu gıbıyuksek kalorılı yıyeceklerın seçılmesı 6 Gereğınde yuksek kalorı veya yuksek proteın ıçenklı tıcarı urunlerle dıyetın desteklenmesı Yaşlılarda gorulen onemlı sorunlardan bırı de "ıdrar kaçırma'dır Yaşlı lar da kullanılan ılaçlar veya sık rastlanan ıdrar yolları pnlpksıyonlarının bu soruna neden olabıleccğı unutulmamalı Kabızlık bıle zorlanma nedenıyle tek başına ıdrar kaçırma sebebı olabılır Kasıskelet sıstemıne aıt ağnların yaşlılığın bir kaderı olduğunu duşunmek ıse son derece yanlış Eklem ağrıları osteoporoz veya osteoartırıt gıbı patolojik durumların bir bulgusu olabılır Doktor Çıftçılı yaşlıların değışık hastalıklar nedenı ıle farklı uzmanlıkları olan çok sayıda hekıme başvurmak durumunda kaldıklarının altını çızıyor Bu du rum yaşlı hastalara çok sayıda ılaç reçete edılmesı sonucunu doğuruyor Bu nedenle yaşlıların kullandığı ılaçların anlaşılır bir lıstesımn tutulması şart Bu uygulama, ılaç etkıleşımlerının ve benzer etkılı bırden çok ılaç kullanma nskının de önunu alır Kullanılan ılaç sayısı en az sayıda olmalı Yaşlı hastaların genel fızık muayenelerı yılda bir kez yapılmalı Bunun yanı sıra kullanılan ılaçların ve dozlarının kontrolu, yılda bir defa grıp aşısı, rısk gruplarında pnömokok aşısı uygundur Kadınlarda menopoz sonrası, erkeklerde 75 yaşından sonra kemık yoğunluğu ölçumu ve eğer gerekırse osteoporoz tedavısı uygulanmalı Kılo kaybı, depresyon ve demans bulguları açısından da uyanık olunmalı A Yenı teknıgın avan merikalı bılım adamtajı, hastaların EEC'ye kı ları hastaların beynıyasla çok daha kısa bir ne elektrot yerleştıresure ıçınde dlışmdlarına rek, kaydedılen beyın sındayanır Yalnızcd bir sddt yallerıyle vıdeo oyunu oy alıştırma yapan hastalar namalarını sagladılar Has oyunu % 74 100 doğru taların herhangı bir hare luk payıyla oynayabıldıket yapmalarına gerek kaller, dıyor araştırmacılar madı. Journal of Neural EngıElektrokortıkografı neenng" dergısınde (EcoC) yontemınde beyın Daha ıyı mekansal sınyallerı dogrudan doğru çozunurluğe sahip olan ya beynın uzerınden okunelektrokortıkografı eskı makta Bıldık elektroenseyontemlerden dahd kesın falogram (EEG) yontemının sonuçlar verdığı gıbı, bıaksıne elektrotlar beyne lım ddamları daha yukyerleştırılır sek frekanslı elektrotlar Oysa yaygın olarak kullanma şansına sahıp kullanılan EEG yontemın Kafatasına elektrot lllştirme yönteml Bılım adamlan daha sonde elektrotlar kafatasının tarihe ml kanşacak? rakı araştırmalarda yonuzerınde ılıştırılmekte temı ıkı boyutlu oyunlarVVashıngton Unıversıtesı'nden Eric Leuthardt ve la test edecekler ve bu amaçta ımplantların ne Daniel Moran, dort epılepsı hastasıyla çalışıyor lar Elektrotlar, nobetlerın engellenebılmesı kadar sureyle dogru sonuç verdıgını gorebılmek umuduyla nobetlerden sorumlu beyın bolgelerı ıçın maymun deneylerı planlıyorlar Testlenn hedefı en az 10 yıl kullanılabılene yerleştırılmış ve hastaldrın onayıyla da EcoG elektrotları daha sonra bir vıdeo oyununun gos cek aletler uretmek Insan beynıne bu tur elektrotlar yerleştırmek o zaman mumkun olacak terıldığı bir bılgısayarla bağlanmıs Bılım adamlan çalışmalarıyla gelecekte bıHastalar ellerını farklı yonlere dogru hareyotıp aletlerının gelıştırılmesıne ızın veren zemıket ettmrken bir yandan da konuşarak hareketlerı ve sozcuklerı hayal etmısler Bılım adamlan nı hazırladıklarına ınanıyorlar Soz konusu debu esnada harigı hareketlerın beynın hangı bo neyler, Duke Unıversıtesı bılım adamlarınca geçen yıl Rhesus maymunlarıyla gerçeklestırıllumlerıyle baglantılı olduğunu kdydetmı^ler mıştı. Bu yıl ıçınde de Miguel Nicolelis on bir Parkınson hastasının beynıne 32 mıkroelektrot HAYAL ET VE EMRET yerlestırerek, hastaların vıdeo oyunu oynamaları Hastalar ıkıncı bir deneyde tek boyutlu basırasında beyın sınyallerını kaydetmıstı Boylece sıt bir bılgusayar oyunundakı ıkı hedefe uldşabıl mek ıçın ımlecı kullannidyı lıayal edıp ya da ' mo hartketlerı beş dakıka ıçınde analız eden bılgısdve" sozcuğunu soyleyerek oyunu kontrol edebıl yar, hastaların beyınlerındekı komutları sınıflandırmıştı dıler, dıyor araştırmacılar EVKAZALARINI ÖNLEME YAŞULARDAKİLOKAYBI Yeni AIDS testi 25 misli güvenli A merikalı bılım adamlan AIDS enfeksıyonunu daha erken safhada saptayan bir HIV testi gelıştırdıler. Ikı yontemın kombınasyonuna dayanan yenı test bugune değın kullanılanlardan 25 mıslı guvenlı ve enfeksıyonun gelışımını ve antıvıral ılaçların etkısını de gostermekte Maryland Unıversıtesı'nden Nıel Constantıne'ın araştırma yazısı Amerıcan Journal of Clınıcal Pathology dergısınde yayımlandı Bağışıklık sıstemı HI vırusune bağlı enfeksıyonu ozel antıkor ure tımıyle tepkı verır Halıhazırdakı HIV testlerı bu tur antıkorldrı saptayarak hastalığın buldstığını gostenrler Ancak bu yontem enfeksıyonun bulaşmasından yaklaşık olarak uç ay sorırd guvenlı bir sonuç vermekte Bedenın antıkor uretmesı ıçın bu kadar sureye ıhtıyacı vardır Daha yenı yontemlerde bu uzun bekleme suresını ortadan kaldırmak ıçın dogrudan doğruya vırusun kalıtımı saptandığından enfeksıyondan hemen sonra uygulanabılmekte Bununla bırlıkte kandd henuz bırkaç hafta sonra yeterlı vırus partıkulu bulunduğundan kalıtım tanısı da bu tarıhten ıtıbdren ışlemekte. Constantıne şımdı bıraz farklı bir formulle enfeksiyon tanısını yaklaşık 25 misli güvenli hale getırebıldı. Bılım adamı vırusun kalıtımını değıl HI vırusunun kılıfındakı bir proteını teşhıs edıyor Her vırus kalıtım malzemesının sadece bir ıla ıkı kopyasına ama 3000 proteın molekulune sahıp olduğu ıçın araştırmacılara daha fazla malzeme sunulmakta Araştırmacı bir çoğaltma yontemıyle kandakı en duşuk oranlardakı vıruslerı bıle saptayabıldı. Yenı yontemının daha etkılı ve guvenlı olması sadece enfeksıyonu saptaması açısından değıl ayrıca ılaçların etkısını kontrol etmesı açısından da onem taşımakta. 902/153 Temmuz 2004