Katalog

haftalık bulmaca 12 3 4 5 6 7 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Mutlak sıfıra yakın sıcaklıklar Soru: Mutlak sıfıra yakın sıcaklıklara nasıl ulaşılır ve nasıl ölçülür? Yanıt Önce sıcaklığın bilimsel tanımını yapalım: Sıcaklık maddenin enerji içeriğinin ölçüsüdür. Hava molekülleri sıcakken, daha hızlı hareket ederler ve kinetik enerjisi yüksektir. Molekül ne kadar soğursa, hızı o kadar azalır ve o kadar az enerjisi vardır. Mutlak sıfır, sıfır Kelvin'e (273 santigrat, 460 Fahrenheit) eşittir. Soğutma işlemi, nesneden enerji çıkartmayı ve bu enerjiyi başka bir yerde biriktirmeyi gerektirir. Lazer soğutma ile buharlaştırarak soğutmayı birleştiren bilim adamları, bir nanokelvin'nin (kelvinin milyarda biri) altında atomik gaz bulutlarındaki sıcaklığı elde etmeyi başardılar. 12 Eylül 2003 tarihinde bir bilimsel ekibin tanımladığı kadarıyla şu andaki rekor 450 pikokelvin'dir (kelvinin milyarda birinin yarısı). Lazerle soğutmada, hedef atomları lazer ışığını dağıtır. Gelen lazer fotonu emilir ve daha sonra yeniden, farklı bir yöne doğru yayılır. Dağılmış fotonun rengi, ortalama olarak, lazere oranla hafıfçe maviye kaçar. Bu da dağılmış fod tonun enerjisinin, emilen fotondan biraz daha yük*" "" sek olduğu anlamına gelir. Toplam enerji korunduğu için, foton enerjisindeki fark atomik hareketten çıkartılıratomlar yavaşlar. Atomik bulut yoğunlaşıp soğudukça, soğunıa etkisi diğer süreçlerin baskısı altında kalır. Bu süreçler, atomlar ile ışık dağılımındaki random geri tepme arasındaki çarpışmanın ortaya çıkarttığı enerjiyi içerir. Ne var ki bu noktada, atomlar manyetik alanlara hapsolacak kadar soğuktur. Biz, eşleşmemiş elektronlu atom türlerini, dolayısıyla manyetik momenti seçeriz. Bu atomlar küçük mıknatıs çubukları gibi davranırlar. Dış manyetik alanlar yerçekimine karşı atomları havaya kaldırır ve birbirilerinden kopmalarını engeller. Sonuçta, bu alanlar görünmez duvarlar oluşturur. Bu duvarlar manyetik bir kafes gibi içinde atomları barındırır. SOLDAN SAĞA 1. İlk nükleer reaktörün tasarımını ve yapııını gerçekleştıren İtalyatı f'izıkçı (resimdeki) üç. 2. Telsiz telgraf sistemini geliştiren İtalın fizikçi Simyacıların kurşuna verdiği ad. 3. ıdiyumun simgesi Bir kan grubu Çoğunlukı hidrojen ya da helyumla şişirilmiş güdümlü alon Müstahkem yer. 4. Birbirine çok yakın imyasal özellikler gösteren, atom numarası 7 ile 71 arasında olan. seyrek bulunan elelentlerin genel adı Tibet köylülerinin temel csinini oluşturan arpa unu. 5. "Golden..." (bir ımes Bond fılmi) Cinsel içgüdünün belirtileni gösteren yaşama gücünün bütünü İspanVdaki bir etnik grııp. 6. Bir süsbitkisi, ağaçüpesi Kerestelik tomruk. 7. Metal yaprak. laka Boyutlar • Eski bir mezopotamya uygarğı Bilim ya da saııal alanında ustun bilgisi ve steneği olan kimse. 8. İsveç'te idari bölüm ürkiye'nin ilk deııiz araştırma gemisi Kulak lihahı Beddua Sümer gök tanrısı. 9. Sıtma şılayan Mvrisinek tiirü Kalıtmı Bir asilteki idrojenin yerini bir bazın almasıyla oluşan bi•şim Bir çeşit papağan. 10. Kısa anımsama ızısı Bir şeyin en yüksek ve sivri noktası vevi Bazı kemiklerde bulunan ve kaslarm tuınmasına yarayan, çizfii dnrumundaki pürtükı çıkıntı Fas'ın plaka işareti. 11. Klorün simesi Hekimlikte iç sürdürücü olarak kullanıııı bir bitki Bir dcvletin temel katıunu ile ilıli. 12. Macun Seryumun simgesi Bitkileren türlü yollarla çıkarılan kokulu ve uçııcu ıvri İstatistik işleriyle uğraşan enstitü Avrua Uzay Ajansı (kısa). 13. İn.sanın yaradılış zelliği "Leonard ..." (çekim, elektrik ve ışık laylarını da bulan İsvicreli matematikçi) Baı maddeleri satma izni olan kişi, dükkân. 14. lekiınlerin akdğeri diıılerken duyduğu patolok ses Kaııçuk, ipek, pamuk ya da yün karışııı bir tür yapına kunıaş Japonya'da. topluman dışlanmışlar sınıfı Hey. 15. Az tavlı, yarı aş yarı kuru ülan toprak Bir sıvının ieindeki Ikol derecesi Çanakkale'nin bir ilçesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. "Max ..." (Kuantum teorisini ortaya çıkaın Alman rizikçi) Rusça evet 2. Yapagından Ide edilen. eczaeılikla ve parfumeride kullanıın, sarımtırak renkte bir yağ. 3. Bir elektrolit:k'\ artıuç Bağ budanıaya yarayan eğri bıçak. . Türklerin egemen olduğıı yerlerde yaşayan ırap ya da İranlılara verılen ad. 5. Koma sananda tapınak ya da ıne/.arlarda tanrı heykeliın, kutsal eşyanın konulduğu küçük nış. 6. Iramofun plaklarını bulan, Alman asıllı Ameri alı. 7. Argoda "yok, kalmadı" Baryumun imgcsi Olumsuzluk veren bir önek Alümirııımıın simgesi. 8. Ünlü bir otomohil markası nı simgeleyen harfler Yatısız, gündüzlü, okul ya da öğrenci Kuzu sesi • Altının simgesi. 9. Buluş Astatin simgesi Bir maymun türü. 10. Dünya kobalt üretiminin eski merkezi olan Kanada'daki yerleşme Japonya'da bir kent • Togo'nun plaka işareti. 11. Bir sayı İyilik, ihsan Değişmesi bir doğru ile gösterilebilen. 12. YapılabilirlikKsnaf, küçük dükkan sahibi. 13. Hitit İskambilde koz Uyuşturucu bir madde. 14. Müzik türü Dansta kavalyenin eşi Dinç. 15. Nişastanın tam olmayan hidroloji sırasmda ortaya çıkan ve simgeesi C12H12O11 olan madde. Sürüllmemiş sert toprak. 16. Mısır turnası Adana bölgesinde yetiştirilen ve yaprakları sebze olarak kullamlan bir bitki Bir cetvel türü. 17. Tırmanıcı balık Rusya'da bir ırmak Bir asitle birleşince bir tuz oluşturan madde. 18. Merhem Bir cilt hastalığı, küflüce Ingilizce "deniz". 19. Koma mitolojisinde, bereket ve toprak ürünleri tanrıçası Canlandırma. 20. Uçaklarda pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen nıesajları alıp saklayan bir araç Alanya'nın eski adı. Hazırlayan: tlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 S 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 l Buharlaştırarak soğutma, daha sonra seçici bir şekilde, sistemdeki en enerjik atomları ayıklar. Manyetik bir kapanın içinde, en enerjik atomlar mıktatısın çekimine karşı daha ileriye doğru hareket ederler. Ve daha soğuk atomları kutu içine hapseden daha yüksek manyetik alanlı bölgelere ulaşırlar. Atomlar bu yüksek manyetik alanlarla karşılaşınca radyo dalgalarıyla veya mikrodalgalarla rezonansa girerler. Bu da manyetik momenti o şekilde değiştirir ki atomlar kapandan kaçarlar. Atomların bu çok düşük sıcaklıklarını nasıl ölçeriz? Yöntemlerden biri basit olarak bulutun genişliğine bakmaktır. Bulut ne kadar genişse, atomları o kadar enerjiktir. Çünkü bunlar manyetik kuvvetlere karşı, daha ileri doğru hareket ederler. Diğer yöntem atomların kinetik enerjilerini ölçmektir. Manyetik kapan kapatılır. Manyetik kuvvetin olmadığı bir ortamda, atomlar uzağa uçar ve bulut iyice genişler. Bulutun boyutu zamanla artar. Bu artış, atomların hızını ve dolayısıyla sıcaklığını gözlemenin en doğru yoludur. Sabit bir genişleme zamanından sonra daha küçük bir bulut izlenirse, bu değişiklik daha alçak bir sıcaklığın elde edildiğini gösterir. blll Anneler Günü "ANNEM, ANNEM, ANNEM; BİR TANEM!" diyenlerin Anneler Günü Kutlu Olsun!.. Aşağıdaki toplama işleminde her harf belli bir rakamın yerine kullanıldı. "ANNEM" sözcüğünün basamaklarındaki rakamların toplamı asal bir sayıdır. ANNEM + ANNEM + ANNEM BİR + TANEM Soru: "BENİMSİN" sözcüğünün simgelediği sayı kaçtır? Duzenleyen: Necah Büyükdura 893.sayıdaki bilmecenin yanıt: KİBRİTÇİ = 82762012 Bilmeceyi doğru çözen okuyuculanmız: Sibel KoyunAmasya, Serkan KeçeliKaradeniz Ereğlisi, Onur KoyunKaradeniz Ereğlisi, Orhan Utkanİstanbul, Özgür ÖzugurAnkara, Yunus Şaffakİstanbul, Sevil AvşaroğluAnkara, Ahmet AvşaroğluAnkara, Sevil Ödül OruçHatay, Sezai Güngören İstanbul, Deren Boylusoy İstanbul, Kemal Harun GünayManisa, Hazan Dağlayan İstanbul 895/2315 Mayıs 2004