Katalog

Psikoloji Batık malıvttlerın etkısı ıle ılgılı klasık bır ornektı deneklere verel bır tı yatro ekıbının mtvsımhk abonman bılet lerı teklıf edıldı Ba/ılarına abonmanlar tam fıyatıyla salılırken bazılarına ındırım uygulandı Araştırmacılar abonman sahıplerının ITKVSIIII bovunca temsıllerı ne sıklıkla ızledıklerını kaydettıler Tam dyat odeyenlenn, ındırımlı bı let alanlara gore oyunları daha dıızenlı ızledıklerı goruldu Araştırmacılara gore bunun nedenı, tam fıyat odeyenlenn bıletlerı kullanmamaları durumunda daha buyuk bır pışmanlık duyacaklarıydı Çunku daha pahallı bıletlerı kullanma mak daha buyuk bır kaybı da beraberın de getırıyordu Benzer araştırmalar da pışmanlıgı etkıleyen ıkı onemlı unsur oldugunu gosterıyor Bırı ınsaııların sonuçla ılgılı ne kadar kışibel sorumluluk duyduğu, ıkıncısı daha ıyı bır seçenegı hayal etnıenın ne kadar kolay oldugudur Seçenek bolluğu dogal olarak bu ıkı unsuru guçlendırıyor Ortada seçenek yoksa ne yaparsınız'* Belkı hayal kırıklığı yaşarsmu, ama hıçbır zaman pışmanlık duymazsınız Seçenegın olmadıgı durumlarda elı nızden en ıyı ne gelıyorsa onu yaparsı nız Ancak seçenekler çogaldıgı zaman, ıyı seçenek şansı artarken, sız de o en ıyı seçenegı bulnıak zorunda olduğunuz hıssedersınız. lerımızı karşılamakta zorlaııır Karar vtrınek te epev zorlandıktan sonra bır Lexus aldı gınız farz edın ve dı ger modellerın tum oluınlu yanlarırıı kafanızdan sıldıgınız duşuluııı Ne var kı yenı ara banızı kullanmava başla dıktan sonra uyum surecı dev reye gırer Sonuçta beklentıleıınmn gerçekleşmedıgını gorursunu7 Bu du rumda ıkı farklı duygu ıle başetmek zorunda kalırsınız Seçtntdığını/ dıger mo deller ıçın pışmanlık vt aldıgınu karar ıle ılgılı hayal kırıklığı Zevkın zamanla azalması seçene gın bol olduğu durumlarda daha da be lırgıııdır Bır karara ne kadar çok yatırım yaparsak bu yatırımdan daha buyuk bır tatmın bekleııtısı ıçıne gırerız Aldıgımız karar bıze uzun surelı bır tatmın duygu su verırse bu kararın malıyetı zaman ıçınde kendını amortı eder Ancak bu karar kısa .surede tukenıp gıden bır mutluluk sağladıysa nıalı yetı gıderek buvur Satın almak ıçın 4 ayınızı harcadıgınız bır muzık setı 15 yıl sıze doyurucu bır hızmet sunduysa bu 4 ay sıze agır gelmez Ama sızı ancak b ay mutlu eden bır muzık setı ıçın bu kadar zaman harcadığınız ıçın kendınızı suçlayabılırsınız Seçenek çoklugu bır başka yonden de strese yol açar Bır Amerıkan atasozu şoyle der "Tunedıgınız dal ne kadar yuksekse o kadar yuksekten duşersınız Yaşantımızda ne kadar çok seçeneğe yer verırsek beklentılerımız de o kadar yuksek olur Orneğın şarap almak ıçın bakkala gıdersınız Bak kalda bulunan bır duzıne çeşıt ıçınden bırını seçıp evt gelır.sınız Bakkalda çok ıyı kalıte bır şarap bulunmayacağı duşuncesınden hareketle ıçtığınız şarabı begenırsınız Oysa ay nı şarabı, bakkal yerıne çok sayıda şarap çeşıdı satan başka bır dukkandan satın almış olsavdımz tadını o kadar beğenmevebılırdınız Unıversıty of Northern Brıtısh Columbıa dan Alex C. Michalos, yaptıgımız ve satın aldıgımız her şeyın degerının kı yaslamayla belırltndıgıne dıkkat çekıyor Kıyaslamayı, tskı deneyımlerımıze ve beklentılerımıze gore vaparız Sozgelımı yaşadıgımız bır deneyımın ıyı olması, beklentılerımızın uzerınde olması anla mına gelır ruttuğu araştırmalar tercıh yap.ırken kı lı kıık varaıı msanlarııı deprcsvona gır me olasılıgının daha vuksek oldugunı gosterıyor Yaş ırk sosyal statu coğraf konumdan bagımsız olarak, depresyon. yatkınlık ıle alınan kararlarda tıtızlen nıtk arasmda çok yuksek bır korelasyoı üldugu ortaya çıkıyor Yaşanılaıı duş kı rıklıgı vogunsa, aldıgınız her karar bek lentılerınızı karşılamıyorsa ve duş kırıklı ğından kendınm sorumlu tutuvorsanız hıçbır şeyı doğru yapamadıgınız duygu su gıderek tum yaşantınızı karartacaktır NELER YAPILABİLİR? Butun bu bulguların ışıgı altında kendımızı daha ıyı hıssetmek ıçın seçe neklerı kısıtlamamız gerektıgı sonucunı çıkartabılır mıyız' Sthvvartz bu soruyu şoyle yanıtlı yor Hayır bu dogru değıl Seçenekleı ve mutluluk arasındakı ılışkı çok karma şıktır Seçenekten voksun bır dunyadı yaşanmaz Seçım yapma şansına sahif olmak ınsanlar uzerınde pozıtıf bır etk yaratır Ancak bu bellı bır noktaya kadaı dogrudur Karşı karşıya kaldığımız seçe nek sayısı arttıgı takdırde elde ettıgımii p.sıkolojık kazançlar yavaş yavaş azalır Aynı zamandd negatıf etkıler kendın gostermeye başlar Ve bunlar azalaıakla rı yeıde hız kazanır AiKak ınsanlar bı reysel olarak, seçeneklere bağlı olarak ortaya çıkan stresı azaltıu onlemler ala bılır Bu dogrultuda alınacak onlemleı dısıplın, kararları yaşama geçırme ve bel kı de duşunce tarzında koklu bır değışık lık gerektırır" Reyhan Oksay DEPRESYON İLE SINIRSIZ SEÇENEK BAĞLANTISI Sınırsız seçenegın sonuçları orta derece duş kırıklıgının otesıne geçebılır Onttden de belırtıldığı gıbı ABD de mutluluk duzeyınde duşuş ve klınık depresyon olaylarında son yıllarda buyuk artış soz konusu Bu olumsuz gıdışata yol açan unsurların başında alınan kararla rın sonuçlarının beklentıler ıle ortuşmemesı gelıyor Bu durumda ınsanlar kendılerını suçluyor Duş kırıklığı yaratan sonuçlar kışısel hata olarak algılanıyor. Çoğunlukla dogru kararın alınmış olması durumunda bu hataların olmayacagı gıbı bır yanılgı soz konusu Profesor Schvvartz ve ekıbının yu HAYAL KIRIKLIĞI Uyum, seçenek bollugunun yarattığı olumsuzlugu arttırıcı bır etkı yaratır Basıt olarak bu olgu şoyle açıklanabılır Zaman ıçınde bazı şeylere karşı alışkan lık gelışır ve sonuçta bu şeyler beklentı Kaynak Ssuentıfıc Amern.an Nısan 2004 DörtKöşe A » Köfteci Seyfettinden bir öğle sonrası sorusu Saat 14.30 Neyapalım, kıme soralım dıye bakınıyorum etrafıma Hah ışte tanıdık bır sıma Uç kışı otur muş derın bır sohbete dalmışlar Meşgul ısen sonra geleyım dıye ışaret edıyorum Kalkıyor yerınden Derdımı anlatıyorum Tamam dıyor ışın bu bolumunu ben hallederım sen dıger ışlerı hallet, bıze gereken yazıyı dığer servısten getır sonra bakarız Saat 14.40. Soyledıgı servıse degıl arkadaşımın gorev yaptığı servıse gıdıyorum, belkı de bır tanıdıga yonlendırır benı Gıtmesıne gıdıyorum da kımselerı bulamıyorum kı llerıde sağda bır hanım gorevlı gorunuyor sadece Daha ılerıde de bır masanın çevresınde ayakta dıkılen bırkaç kışı Acaba tanıdığım da aralarında mı dıye sokuluyorum yanlarına Ne gorsem begenırsınız^ Ma saya bır atyarışı bultenı açılmış harıl harıl çalışmakta ve hararetle tartışmakta cuınle cemaat Uluorta, alenen1 Saat 1450 Tanışımı bulup derdımı anlatıyorum Yan bolumdekı bır hanıma gondenyor benı Daha busaatte 'çıkıpevegıtmemodu"na kılıtlenmış Benıya rım kulakla dınlıyor Mudurumuze danışalım dıyor Mudur bılgısayarının başında 0 kadar yoğunlaşmış vazıyet lerde kı, sanırsınız ekranın ıçıne duşecek Ekranda ne PırefH Ökkeş şeflerın falan olsa gerek Masalar, masalar masalar ve uzerlerınde bılgısayarlar bılgısayarlar ve bılgısayarlar Her bırınde bır memur dıyemıyorum çunku bazıları boş Yan masalarda bıryerlere komşuluğa gıtmış olsalar gerek1 Bır masa dıkkatımı çekıyor Ikı hanım memuı, onlerınde bır bulmaca ekı Hanı o mankenlerı, şarkıcılan artıstlerı soran tam sayfa bulmacalar var ya ışte ondan Oyle bır dalmışlar kı sanırsınız doktora tezı hazırlamakta lar Dığer bır masadakı elınde koca bır fıncan çay boş gozlerle etrafı seyredıyor Bır başka ekran ılışıyor gozume Adam ıskambıl falı açıyor resmen En ılgınç manzara neydı bılıyor musunuz? Oldukça tombış genç bır hanım olanca hırsıyla vuruyordu tuşlara bılgısayar gorsem begenırsınız9 Okey oynaınakta zatı muhterem oyununun hoplayıp zıplayan çevık kahramanına önunDuraklıyorum, ekranı kapatmasına fırsat vermek ıçın dekı engellerı aşırtabılmek ıçın Başarılı oldugunda Utandırmayayım şımdı Ne gezer umurunda bıle degıl çılgınca sevınmesını, kahramanın su engelını aşamayıp Buyurun dıyor ıkı gunluk sakallı halıyle Anlatıyorum suya duştuğunde ıse yuzunun asıklığını gormelıydınız Işınız bızımle degıl aşagıya gıdın dıyor aceleyle Bellı kı Hocam sorum şu Burası neresı? Hangı devletın ışının bolunmesınden hıç hoşlanmamış daıresı? Saat 15.00 Aşağıdakı servıse gıdıyorum ÇalışEllerınızden oper, hurmetler ederım makta olan bırıne rastlıyorum nıhayet Epeyce beklıyo Imza (Emeklı) Koftecı Seyfettın rum sıranın gelmesını Gorevlı ılgıyle dınlıyor Dılekçe Koftecı Seyfettın e yanıtımdır Orasının nerev ol yazın haftd ıçınde cevabını verırız dıyor Oradan ayrılıp duğunu hangı devletın hangı daıresı oldugunu çıkaıaılk uğradıgım servıse donuyorum madım Bıraz daha ıpucu verseydınız şıppadanak bulurSaat 15.30: Bıraz mekânı anlatayım Oncelıkle çok dum buyuk oldugunu belırtmelıyım Masalar, bıldıgımız buro masaları Bazıları daha yenı çızgılere sahıp Bunlar 693/14 1 Mayıs 2004