Katalog

KısaHaberler 'Adli' antropoloğa banş ödülü Fredy Peccerellı, lnqılteredPkı evınde Benı kımse şımdıye dek oldurmeye teşebbus etmedıgı ıçın Bournemo uth u çok sevıyorum' dıyor Geçtıgı mız on yılı memleketı olan Guatemala da ulkede 35 yıl suren ıç karışıklıgın ınırası olan toplu mezarlardan ceset çıkarmakla geçırmıştı ve olum tehdıtguneş ışınları ıle hareket eden toz zerrecıklerı uzerınde yolculuk edebılecegını duşunuyor Bılım adamları 19 yuzyıldan berı yaşamın yıldız sısternlerı arasında yol culuk edıp Ptmedıgını merak edıyor Bazıları uzprınde yaşam olan bır gezegene buyuk bır meteor çarpışması ıle uzerınde canlı turlerı barındıran kopan taş ve kayaların uzaya saçılabıleceğını duşunuyor Daha sonra bu "donmuş" hur relerın başka dunyalara yolculuk etmesı dıışuncesıne panspermıa" adı verılıyor Ancak boyle bır şeyın olması çok zor çunku canlının meteor çarpışmasından sag kurtulup uzaya açılması gerekıyor Bu kaya parçası daha sonra guneş sıstemını terk ederek uzerınde yaşamı barıııdııabılecek baş ka bır gezegene hpm de çok çabuk olarak gıtmesı gerekıyor Ancak gune şın kutleçekımınden daha çabuk kurtulabılırlerse mıkroplar hayatta kalabı lır Napıer eger mıkroplara ev sahıplı gı yapan kayalar ufalanıp loza donuşurse bunun olanaklı oldugunu soyluyor Yer ve dıger kardeş gezegenlerı zodıyaksal toz adı verılen toz bulutla rının arasından geçıyor Bunlar astre oıt kuşagındakı çarpışmalardan ve da başka yıldızlara ulaşması ıçın yeterlıdır Yer dev bır rnolekuler buluttan geçerken tohumlarını saçmış ola bılır Bu olay Yeryuzunde yaşamın başladıgırıddn berı 5 kez gerçekleştı Napıer tam uç mılyar Irılyorı mıkro bun Yer den bu toz bulutuna geçtıgını duşunuyor Belkı de yeryuzunde yaşam buna benzer bır sureç ıle başladı bilîm dünyasından Açlık lezzet anlayışını dcğiştiriyor ha önce hıç sıgara ya da alkol ağzına koymamış bır gun sureyle aç bırakılan sağlıklı erkeklerın dıllerındekı tat alma "tomurcuklarındakr değışımlerı ınceledı Akşam yemegını yemelerıne karşın sabah kahvaltı ogununu atlayan deneklerın farklı konsantrasyonlardakı tuzlu tatlı ve acı solusyonları tatma yeteneklerı test edıldı Gunun ılerleyen saatlerınde ogle yemeğı yedıkten son ra denekler uzerınde aynı testler yınelendı Erkekler aç oldukları zaman ye mek yedıkten sonrasına oranla şeker ve tuzun daha duşuk konsantrasyonlarını saptayabılıyordu ancak acı tatları algılama yeteneklerı değışmıyor du Zverey acı tadı dlma duyarlılığının degışmemesının açlık yuzunden teh lıkelı bır gıdayı yemek zorunda kalma mamız ıçın bır savunma mekanızması oldu goruşunde lerıne çok alışkındı Peccerellı 14 Şu bat'ta Amerıka Bılımı Gelıştırme Bırlı gı'nın (Amerıcan Assocıatıon for the Advancement of Scıerıce (AAAS) yıllık <onferansında ınsan hakları odulu jlınca çalışmaları dunya çapında uıı <azandı Şu anda Bournemouth Uııı /ersıtesı nde yuksek lısans derecesı ılmak ıçın araşlırmdlarına ara veren ^eccerellı Guatemala'dakı çalışmala ın henuz yenı başladıgını duşunuyor 12 yıl ıçınde 400 davayı ınceledık ve 5000 ceset çıkardık dıyor 960ların başlarından 1990ların orta arına dek hııkunıet guçlerı ıle sol ka lattakı dırenışçıler arasında suren ça ışmalarda en az 200 000 ınsan yaşanını kaybettı AAAS den ve GııatpnıaİH \d 11 Antropolojı Vakfı ndan kaynak aqlayan Peccerellı kırsal kesımlerdP aşayan ınsanlarııı rıcalarına karşılık erdı, askerı yetkılılerın masum köyluj rı katlettığıne ılışkın ıddıalar ıçın kaıtlar aramaya başladı Vakıf saldırı ırla ılgılı kantt topluyor ve cesetterı ışarı çıkarıyordu Olum nedenını aptayarak VP ortadan kaybolan şahıs ırın ayrıntılı bılgılerı ıle kalıntıları kar laştıran Peccerellı nınekıbı saldırıırı araştırmakla yukumlu hukumet ^tkılılerıtıı bılgılendırıyordu Pecce •llı tıpkı aılesı gıbı yakın korumaları * dolaşıyordu Uyandıgı zaman gara) ıpımda kurşun delıklerı buldugu za anları hatırlıyor Açlık perhız yapanların en buyuk derdıdır Karınları açlıktarı kazındıgın da en yakında yıyebıleceklerı abur cubur ne bulurlarsa agızlarına alarlar ve bunlar çogunlukla sağlıklı qıdalar de gıldır Karınları açken yedıklerı qıdala rın tadı da onlara normalden daha farklı gelıyor olabilir1 Yenı bulgular açlık hıssının kışılprı tatlılık ve tuzluluk gıbı lezzetlere karşı daha duyarlı hdle getırdıgını gosterıyor 23 Şubat 2004 de BMC Neuroscıence adlı derqıde yayımlanan nıakdlede, Malawı Unıversıtesı nden Yurıy P Zverev da 'Acmızı paylaşıyorum': Empatinin beyinsel kökeni Acıya yol açan bır uyarıya ornegın elektrık şokuna maruz kaldığımızda uyarı alındıgı bolgeden beyne ulaşır Daha sonra beyınde lızıksel ve duygusal tepkıye dönıışur Unıversıty College Londondan goruntuleme uzmanı sınırbılımcı Tanıa Sınger ve ekıbı, bu surecın herhangı bır dşamasının acıyı duymayan ancak başkasının acısını "ıçınde hısseden" ınsanların beynınde de yer alıp almadığını anlamak ıçın bır deney uyguladı Ekıp önce 16 kadının ellerıne elektrık şoku verdı ve bu sırada beyınlerındekı etkınlığı ışlevsel manyetık rezonans (IMRI) ayqıtıyla gozledı Araştırma grubu beyınde duyular ve duygularla ılışkılı bazı bolge lerın etkınleştıgını gördu Daha sonra her kadının partnerlerıne aynı elektrık şoku uygulandı Ancak eşlerıne elekt rık şoku uygulandığını görme ıznı ve rılen kadınlara eşlerının yuzlerını gor me ıznı verılmedı Buna karşın kadınların beyınlerınde elektrık şoku partnerlerıne verılmış olsa da yıne aynı "duygusal" bölgeler etkınleşıyordu "Duygusal" etkınlık ayrıca kışıden kışıye farklılık goslerıyor Sınger çıttle rın duygusal bagı ne denlı kuvvetlıyse verılen tepkının o denlı yuksek olduğunu soyluyor Ancak araştırmacıların aynı deneyı erkekler ya da sevgılı ol mayan çıftler uzerınde yınelemesı gereklı Sınger, empatık tepkının ana ve çocuk gıbı sevgı bağlarını kıırmamızd yardımcı oldugu ıçın evrımsel bır ışlevı olabılecegını duşunuyor Yaşamı ğöktaşları mı başlattı? Uzaydakı kımyasallar DNA'nın neden yalnızca bır yone katlandığını açıklayabılır Yeryuzune ğöktaşları aracılığıyla taşınan bazı kımyasallar yaşamın yapıtaşlarına "kalıp' lık gorevı yapmış olabilir Bu duşunce genetık şıfrenın molekuler temelı olan DNAnın neden daıma belırlı bır yonde kıvrıldı gını açıklayabılır Tempe dekı Arızoıid Eyalet Unıversıtesı nden kımyarı Sandra Pızzarello ve arkadaşları la boratuvar ortamındd Yer ın 'ılksel çor basının ıçıne eskı bır goktaşının duşmesıyle neler olabılecegını taklıt ederek ydşamın kımyasının neden yalnız ca bır yone dogru kıvrılmaya egılım oldugunu gosterdıler Bırçok molekulun tıpkı sag ve sol el gıbı ıkı ayna gorunumlu bıçımı vardır, kımı zaman sa at yönunde ve saatın ters yonuııde kıvrılmış olarak betımle nırler Normalde kımyasal tepkımeler her ıkı molekulden de eşıt mıktarda uretır Ancak yaşamın kımyasındakı bıleşıkler bu bıçımlerden yalnızca bırını tercıh ederler Çunku DNA çıft sarmalının ıskeletı şeker molekulu deoksırıbozıın ozellıkle "sağ elh" bıçımınden yapılmıştır Aynı zamanda proteınlerın yapıtaşları olan tum amınoasıtler "solaktır" Ancak hıç kımse 885/7 6 Mart 2004 feryüzü yaşam ohumlarını açmış olabilir •rkure ıçınde yaşadıgımız Samanyona yaşam tohumları saçıyor olabilir ızey Irlandddakı Armagh Gözlemenden Wıllıam Napıer mıkropların kurrukluyıldızların geçışlerınden arda kalan kalıntılardır ve Napıer'e gore bu toz ıçınden geçen her şeyı "ktım pııs kurterek" aşındırabılır Araştırmacıya gore soz konusu sureç 1 metre ça pındakı bır kayayı 20 000 ıla 200 000 yılda ögutebılır Eger bır kuyrukluyıldız her bır mılyon yılda bır bırkaç kez oldugu gıbı parçalanıp bu tozu zen gınleştırırse ogutme surecı 500 yılda tamamlanabılır Napıer mılımetrenın onda bırı çapındakı bır toz zerresının bıle mıkroskopık yaşamı barındırabıleceğını duşunuyor Guneş ışıgının yarattığı ıtış gucu boyle kuçuk bır zerreyı Guneş sıstemının dışına ıtebılır ve boyle bır zerrecık 70 000 yılda dunyadan 6 ışıkyılı oteye gıdebılır, bu bu tercıhlerın neye göre yapıldıgını bılmıyor Yalnızca "tek elını kullanan' molekuller uretmenın bır yontemı de 'sağ ya da sol ellı' bır kalıp molekulu kullanmak tır Bu yuzden Pızzarello nun ekıbı yeryuzunde yaşam başla dıgı zaman hangı kalıpların bulunabıleceğını araştırdı 1969 yılında Avustralya nın Murchıson Kasabası na duşeıı Munhıson goktaşındakı ızovalın adlı amınoasıtı kullandılar Bu meteor dunyanın 4 5 mılyarlık yaşından bıle yaşlıydı Pızarello Murchıson me orundakı ızovalın oranlarıyla Yerın ılk oluştuğu zamanlarında bol nııktar da oldugu duşunıılen karborı temellı kımyasallarla (glıkoaldehıt ve formaldehıt) karıştırdı Bu tepkıme canlılarda sıkça rastlanan treoz (throse) adlı basıt bır şeker formu oluşturdu Treoz'un "sağ ellı" versıyonundan yuzde 5 oranında daha tazla vardı Pızarello bunun şekerlerde asımetrının başlangıcına ışaret ettığını duşunuyor Ayrıca çok ılgınç bıçımde ızovalın molekullerın sarmal bıçımınde kıvrılmasına da yardımcı oluyor Treoz DNAda bu lunmuyor Ancak ona çok benzeyen TNA adlı bır molekulun ıskeletınde yer alıyor Bazı araştırmacılar yaşamın genetık şıfreyı gelıştırırken TNA ıle ışe başlamasının daha kolay oldugunu duşunuyor