Katalog

Astrofizik Evrendeki en yaşlı galaksi keşfedildi l Keck ve Hubble Teleskopları'mnyardımıyla 13 milyar ışıkyılı Abell 2218 galaksi kümesi. Kümenin ardmda kalan tüm galaksileri "büyü uzaklıkta şimdiye kadar saptanmış en yaşlı galaksi keşfedildi. tiiyoı". Mercek etkisi altındaki tüm galaksiler kümenin merkezinln çevresinde Bilim adamlan dev boyutlu kozmik "büyüteç" sayesinde uzamış olarak; bazılarının da Ikincl bir kopya görüntüleri görüluyor. Kopya imgeler genellikle çiftler halinde, daha sönük olanı ise ters biçimde görüluyor. Bu gerçekleşen bu keşfin Evren'in "Karanlık Çağlartna ışık tutacağını rada iki kütle grubu arasında mercek etkisinln fazla olduğu bir bölge arasındaki düşünüyor. mercek etkisi altındaki galaksiler görüluyor. A BD'li astrofizikçiler Keck ve Hubble teleskoplarının yardımıyla Evren'de bilinen en yaşlı galaksiyi keşfetti. Abell 2218 adlı galaksi kümesinin ardındaki bu galaksinin Evren henüz 750 milyon yaşındayken oluştuğu tahmin ediliyor. Başka deyişle son bulgular ışığında Evren'in yaşının 13.7 milyar olduğunu kabul ettiğimizde bu galaksiden yayılan ışık yeryüzüne doğru yolculuğuna yaklaşık 13 milyar yıl önce yani henüz dünyamız hatta güneşimiz ortada yokkenbaşladı. Bu keşif Evren'in nasıl oluştuğunu anlamak için "kütleçekimsel mercek" tekniğinin çok işe yarar olduğunu gösteriyor. Astrofizikçiler bu tekniği uygulayarak Evren'in "Karanlık Çağlan"nı aydınlatabilir. ABD'deki Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü (Caltech) üniversitesi'nden gökbilimci JeanPaul Kneib. galaksinin Evren'in genişleme etkisine bağlı olarak dünyadan aşırı bir hızla uzaklaştığını saptadıklarını söylüyor. Araştırma grubu yeni galaksiyi Hubble Uzay Teleskopu'nun geliştirilmiş kamerasını uzun süreyle Abell 2218 galaksi kümesine yöneltmeleri sonucunda saptadı. Kneib, "Abell 2218'ün mercek etkisiyle 'büyütülmüş' olan uzak galaksileri ararken uzaktaki bir nesnenin aynı biçimde ve renkte birbirine aşırı derecede benzer iki imgesini grirdük. Aynı nesnenin iki farklı imgesini görmemiz kütleçekimsel mercek etkisinin doğada etkin olduğunu gösteriyor" diyor. "Kütleçekimsel mercek" yönteminin evrenbilimdeki (kozmoloji) önemini ilk kez Caltech'de görevli gökbilimcilerden Fritz Zvvicky 1937 yılında kavradı; hatta Zvvicky söz konusu yöntem ile normalde çok sönük görünen uzak galaksilerin bile saptanabileceğini öne sürdü. Kneib, "Keşfettiğimiz galaksi aşırı ölçüde sönük görünüyordu ve uzaklığını saptamak çok zor oldu" diyor ve ekliyor "Eğer önünde galaksinin görüntüsünü 25 kez büyüten yıldız kümesi olmasaydı evrenin en yaşlı dönemlerine ait bu nesneyi elimizdeki teleskoplarla saptayamazdık" diyor. Araştırmacılar galaksinin küçük yaklaşık 2000 ışık yılı çapında olduğunu ancak çok yüksek hızla yıldız ürettiğini düşünüyor. biri olduğu ortaya çıkabilir" diyor. "Karanlık Çağlar" sözünü ilk olarak Evren'de ilk kez hidrojen atomlarının oluştuğu ancak henüz yıldızların oluşamadığı bir çağı temsil etmek için İngiliz gökbilimci Sir Martin Rees kullandı. Hiç kimse Evren'in bu evresinin ne kadar sürdüğünü bilmiyor. Çağdaş evrenbilimin ana hedefi de bu evreyi sona erdiren kozmik nedenleri araşürmak. Araştırma grubu gökyüzündeki diğer kozmik merceklere bakarak daha çok sayıda uzak galaksi keşfetmeyi planlıyor. Turgut Gurcr Kaynak: http://pr.caltech.edu/wedia Tuhaf özelliği Calaksinin en tuhaf özelliklerinden biri de, diğer uzak galaksilerin aksine içinde çok az hidrojen atomu bulunması. Ayrıca gönderdiği kızılötesi ışınların "imzasının" daha sonra oluşrnuş yıldız üreten galaksilerden çok daha kuvvetli olmas.ı galaksinin çogıınlııkla büyük kütleli yıldızlardan oluştuğunu gösteriyor. Makalenin ikiııci yazarı, gökbilimci Richard Ellis "Bu uzak galaksinin sıra dışı özellikleri olması çok çarpıcı; eğer gelecekte yapılaıı araştırmalarla desteklenirse bu yeni galaksinin karanlık çağları bitiren genç yıldız sistemlerinden Dev kozmik büyüteç Keşfin sırrı Abel 2218 kümesinin inamlmaz miktardaki kütlesinin, dünyadan bakıldığında bu kümenin arkasmda kalan galaksinin görüntüsünü etkilemesinde gizli. Einstein'ın Görelilik Kuramı'nın bir sonucu olarak, ışık çok büyük kütleli nesnelerin yanında geçerkeıı bükülür ve uzayzaman dokusunun bükülmesi sonut.u önceden talımin edilebilecek biçimde odaklanabilir. Böylece büyük kütle tıpkı bir mercek (büyüteç) gibi ardındaki nesnenin görüntüsünü büyütür, hatta aynı nesnenin birkaç kopya görüntüsünü yaratır. Büyüteç görevi gören Abell 2218 kümesi, galaksinin görüntüsünü yüzde 25 oranında büyütüyor. Kütleçekimsel mercek grafiği görüntüsü aşırı derecede bozulan ve büyütülen görüntüler sönük görünen ve uzak galaksileri nasıl saptamaya yarayacağını gösteriyor. 885/24 6 Mart 2004