Katalog

Gökyüzü Mart ayı, tam bir gökyüzü zengini 815 mart arası kuyruklu yıldız: C/2002 T7 (Linear) Mart akşamlan gezegen zengini: Batıdan doğuya VenüsMarsSatürnJüpiter 1 ve 28'inde AySatürn buluşması 6'sında AyJüpHer buluşması 20 Mart gece süresi, gündüze en yakın 22'sinde AyMerkür buluşması 24'ünde AyVenüs buluşması Hasan H. Esenoğlu(*) üneş'te durum ne? Güneş, gökyüzünde günlük yaklaşık 1 derecelik bilinen hareketiyle ilerleyerek 17 Şubat 11 Mart 2004 tarihleri arasında 24 gürı boyunca Kova (Aquarius) takım yıldızında, 12 Mart 18 Nisan 2004 tarihleri arasında da 38 gün boyunca Balıklar (Pisces) takım yıldızında kalıyor. Bir yıldız olarak Güneş'in gezegenler gibi disk gorünumü kolaylığından günlük yüzey görünümünü, bazılarının büyüklüğü Dünyamızın belki 510 katına ulaşabilen ilginç yapılardaki leke gruplarını, leke sayılarını ve ayrıca Güneş'ten yıldız maddesı atımı, manyetik fırtınalar, kutup ışıması (aurora) gibi Yer'i doğrudan etkileyebilecek diğer Güneş olaylarına ilişkin resimliayrıntılı süreli ve güncel bilgilere http://www.koeri.boun.edu.tr/astronomy/solaractivity.html, http://www.sunspotcycle.com ve http://science.msfc.nasa.gov/ssl/pad/solar/default.htm adreslerinden ulaşılabilir. Ay Mart ayı boyunca Ay'ın evreleri resimde gösterildi. Buna göre, Ay, tam dolunay evresine 7'smde girer, akşam 17:29'da doğup sabalı da 06:59'da battığından tüm gece görülür. Son dö'rdün evresine 13'ünde ulaşır ve gece yarısından sonra sabah saatlerine kadar görülür. Yeniay evresine de 21'ınde girer, Ay yaklaşık Güneş'le birlikte sabah 06:33'te doğup akşam 18:54'de battığından artık gece görülmez. İlk dördün evresine ise 29'unda ulaşır ve gece yarısı sonrasına kadar görülür. Ay'ın yeniay ve dolunay evrelerine tam ulaşma saatleri ile Yer'e en yakın ve en uzak konumda bulunduğu tarihlerdeki mesafeleri de resimde belirtiliyor. Özellikle yeniay zamanı, Adli Tıp çalışmalarındaki krimınal olay günü belirlemelerinde aranan Ay yaşı hesabında yararlı olmaktadır; Mart ayı boyunca ay yaşı resimde sağ alt köşede belirtildi. Ayrıca, Ay'ın yaklaşık 59 Mart tarihleri arasında 5 gün süreyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldığı söylenebilir; dolunay bu tarihlerde yaklaşık 12.7 kadir parlaklığı ile tüm gece boyunca her zamankinden daha fazlası Ay ışığı ile Yer'i aydınlatmaktadır. Takipli teleskop veya dürbünü olan okuyucuların en yakın gökcismı konumundaki Ay'ı gözü kamaştırmadan rahat gözlemleyebileceği tarih aralıkları da şöyle: 1318 ve 2429 Mart. y * b i * ; > ' •?<• ; G Gezegenlerin ilginç konumlan AySatürn bulusması: 1 ve 28 Mart'ta saat yaklaşık 1822 arasında sıfır kadir parlaklığındaki Satürn, Ay'ın 5 derece guneyınde yer alacak. Her iki cisim bu yakınlaşma sırasında batıda ufuktan yaklaşık 41 derece yükseklikte İkizler (Gemini) takım yıldızında gdrülecek. AyJüpiter buluşması: 6 Mart akşam saat yaklaşık 19 civarında 2.5 kadir parlaklığındaki Jüpiter, dolunay evredeki Ay'ın yaklaşık 3 derece güneyinde yer alacak, Her iki cisim bu yakınlaşma sırasında tam doğuda ufuktan yaklaşık 16 derece yükseklikte Aslan (Leo) takım yıldızında görülecek. Her iki gök cismi gece yarısına doğru daha yakın görünümde olacak ve sabah saatlerine kadar da izlenebilecek. AyMerkür buluşması: 22 Mart akşam saat yaklaşık 18:30 civarında 1 kadir parlaklığındaki Merkür, dolunay ince hilal evredeki Ay'ın yaklaşık 20 Mart saat 08:49 gece ve gündüz surelerinin eşitlendiği İlkbahar Gündönümü'dür: gundüz 12 saat 9 dakika ve gece de 11 saat 51 dakika sürer. Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya ve gündüzler uzamaya devam edecek. 20 Mart'ı izleyen günlerde gün ışığından daha fazla yararlanılabilinir. n a s 11 okuyacağız? Mart ayının gök atlasını içeren ve 15 Mart akşamı saat 22:00 Itibanyla görulebilecek gezegenler (resimde sürekii yarım daire çizgi ile gösterilmiş olan Guneş hattının üzerine veya yakınına bakınız) ve takım yıldızlar şekilde verllmiştir. Bu Gök atlası yardımıyla gökyüzü seyredillrken atlas gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukanya kaldırılarak bakıldiğmda gece gökyüzün deki görünum İle tamamen örtüşür. Gök atlasmda sürekliyer alan, Yer'ln dönme eksenine yakın konumundan dolayı Türkiye ile birlikte kuzey yanküre ülkeleri için doğupöatmayan özelllğlnden olsa gerekyaygın olarak tanınan Büyükayı takım yıldızmın (Ursa Majör) uzun süreyle izlenmesi, dünyanın dönmesi gereği dairesel nasılyer değiştirdlği kolaylıkla ve ilglyle farkedilecek... Büyükayı takım yıldızı gündüzgeceher günher ayher mevsimher yıl ve gelecekte de hep böyle bizimle birlikte kalacak: geçmişte olduğu gibi bizler doğarken de tepemlzdeydi, yannlarda bizler/gelecek nesiller ölürken de yine tepemizde olacak!... Gök atlası ayrıca, bir ufuktan bir ufka uzanan Samanyolu'muz kolları altında geçirilecek bol yıldızlı Mart ayının uzun kış gecelerinde gökcisimlerini tanımada ve kolay bulmada yardımcı olacaktır. Ay, Güneş, gezegenler doğuçüneybatı hattı boyunca bulunduklanndan, bu yöne bakan yerteşim yerleri ve araziler 'doğal gözlemevleri' dir; gökyüzü manzaralı değerliğindedirler ki buralardan gök clsimlerini izlemek daha kolay olacak... 4 derece kuzeyinde yer alacak. Her iki cisim bu yakınlaşma sırasında batıda ufuktan yaklaşık 15 derece yükseklikte Balıklar takım yıldızında görülecek. AyVenüs buluşması: 24 Mart akşam saat yaklaşık 21 civarında 4.3 kadir parlaklığında ışıldayan Venüs, ince hilal evredeki Ay'ın yaklaşık 2 derece kuzeyinde yer alacak. Her iki cisim bu yakınlaşma sırasında batı tarafta ufuktan yaklaşık 11 derece yükseklikte Koç (Arıes) takım yıldızında görülecek. Yukarıdaki her beş buluşmanın yaklaşık konumlan bu sayfada ayrıca resmedilmiştir. me olasılığı var! Kuyruklu yıldızın en son fotoğrafları yukarıda verilen internet sitelerinde yer almaya da devam ediyor... Kuyruklu yıldız Mart ayı boyunca yaklaşık Güneş'le birlikte doğup batacağından akşam ve sabahları ufka çok yakın konumda bulunacak. Gorülmesi bu yüzden zor olmakla birlikte, kuyruklu yıldızı ilk kez gözleyecek olanlar örneğin 815 Mart arası akşamlan saat 180.15 civarında Güneş battıktan hemen sonra çok kısa süreliğine ufuktan en fazla 16 derece yüksekliğe ilk günler Kanatlıat (Fegasus) takım yıldızına ve sonraki günlerde de Balık lar takım yıldızmın bulunduğu batı tarafa bakabilirler. Yukarıdaki tarihlerde kuyruklu yıldızın parlaklığı yaklaşık 6 kadirdir çıplak gözle bile kolay görülebileceği parlaklığa ise mayıs ayında ulaşacak ,ancak sadece güney yarıküre ülkelerin . / Gök atlası C/2002 T7 (Linear) Kuyruklu yıldızı Güneş'e doğru yaklaşmaya devam etmekte olan C/2002 T7 isimli kuyruklu yıldızın şimdilerde kısa süreliğine de olsa Türkiye gibi kuzey yanküre ülkelerden dürbün veya teleskop ile görül 8B5/4 6 Mart 2004