Katalog

yakıl hücresi sayesinde, üretilen elektronların bakteriden uzaklaşmasını sağladı; böylece elektronlar elektrik üretmek için kullanılabiliyor. Çevre mühendisi Bruce Ritmann, "Eğer bu teknoloji hayata geçirilirse olağanüstü yararlar sağiayabilir". Yakıt hücresi, 15 santim uzunluğunda. Organik atıklar bunun içine pompalanıp bakterilerce "çürütülüyor". Ancak daha yapılacak çok iş var. ABDIİ mikrobiyolog Derek Lovley, "Bu teknolojinin geldiği noktanın, güneş enerjisinin 2030 yıl önceki durumuna eş değer" olduğunu düşünüyor. Karmcalardan 'trafîk tıkamklığı' na çözfim Karıncalar tratıği ılginç bir yöntemle açık tutuyor; önlerine çıkan diğer karıncaların arasına bodoslama dalarak onları alternatif bir rota izlemeye zorluyor. Avrupalı araştırmacılar, bu stratejı sayesinde karıncaların, besin toplamaya çıktıklarında tıkanıklıkları engelleyerek zaman kazandıklarını düşünüyor. Besin toplamaya çıkan karınca "Sanal rahim" premature doğumlara yardımcı olabilir Kadın yumurtalıklarında yeni yumurta hücreleri Bilim adamları, memelilerin yumurtalıklarının yaşamları boyunca yeni yumurta hücreleri üretebileceğine dair ipuçları buldu. Keşif, kadınların ve diğer memelilerin sınırlı sayıda olgun olmayan yumurta hücreleriyle dünyaya geldiğini öne süren 10 yıllık dogmaya meydan okuyor. Dogmaya göre bu olgunlaşmamış hücreler, menopozla tamamen tükenmeden önce ölerek, bozularak ya da yumurtlama ile yavaş yavaş harcanır. Şimdi ABDIİ araştırmacılar, larelerin doğurgan oldukları yıllarda yumurta lıklarındaki kök hücrelerin, düzenli olarak taze yumurtalar ürettigine ilişkin kanıtlar buldu. Ancak bu kök hücrelerinin kadınların yumurtalıklarında var olup olmadığı bilinmiyor. Araştırmacılar, eğer bu kök hücreleri kadınların yumurtalıklarında da bulursa, doğurganlık ve menopozla ilgili görüşler kökünden değişebilir. Nature'daki (Johnson, J. ve diğ., 428,2004) çalışmanın yöneticisi, Boslon'daki "Harvard Medical School'dan Jonathan Tilly'nin sonuçları, yumurta hücrelerinin bedende sürekli dogup öldüğüne işaret ediyor. Tilly spekülasyondan da kaçınmıyor: gelecekte kadınlar, gençlik çağlarında yumurtalıklarında üretilen kök hücrelerini dondurtup, daha ileri yaşlarda, taze yumurta hücrelerinin yeniden implantasyonu ve üretilmesi için kullanabilir. Ya da araştırmacılar, gücünü kaybeden kök hücrelerini yeniden canlandıracak ilaçlar üretebilir. Buna benzer tedaviler, yumurtalıkları ilaç tedavisiyle hasar görmüş kanser hastalarına ya da yaşın ilerlemesine hağTı olarak doğurganlıklarının azalmasını önlemeye yardımcı olabilir. Tilly şimdı, larelerin yumurtalıklarındaki kök hücrelerini izole edip, onun içindeki karakteristik etkin genleri lanımlamaya çalışıyor. Daha sonra, insan yumurtalıklarından yapılan biyopsilerden benzer genetik imzalı potansiyel kök hücrelerini arayacak. Nalure Science Update, 11 Mart 2004 gitmelerini sağlayarak trafik sıkışıklığını engellediğini keşfetti. Fourcassie ve arkadaşları siyah bahçe karıncalarına (Lasius niger), eşit genişlikte iki kola ayrılmış bir köprü ile ulaşılabilecek bir şeker kaynağı sundular. Kollardan biri 10 milimetre genişlikte olduğunda, çiftyönlü trafik, bir kolda diğerıne oranla daha yoğun oluyordu. Nature'da (Dussutour, A., ve diğ., v. 428, 2004) yayınladıkları rapora göre, kollar 6 milimetre ya da daha az genişliğin altına indiğinde, her iki rotadaki tratik de eşit yoğunlukta oluyordu. Çünkü yuvadan yeni ayrılan karıncalar, besini alıp yuvaya dönenlerle kafa kafaya gelip çarpışmamak için rota değiştiriyordu. Fourcassie sonuçların onları şaşırttığını itiraf ederek," Karıncaların Udönüşü yaparak yuvaya geri dönmelerini bekliyorduk, ancak karıncalar bu soruna daha parlak bir çözüm buldular" diyor. Fourcassie, bu rota değiştirme stratejisinin, trafik yoğunlaşsa bile yuvaya aynı miktarda besin taşınmasını sağladığını söylüyor. "University College London"daki bilgisayar mühendisi Peter Benttey, benzer basit kuralların telefon sistemleri gibi ağlarda veri akışını sağlamak için de kullanılabileceğini düşünüyor. (T.G.) Nature Science Update, 4 Mart 2004 iki hafta önceki sayımızda haber vermiştik. Şimdi de gezegenin öbür yakasındaki ikiz kardeşi "Spirit" aynı sonucu destekleyen bir kanıt gönderdi. Son kanıt, Gusev Krateri'ndeki "Humphrey" takma adlı koyu bir volkanik kayaçtan geldi. VVashıngton Üniversitesi'nden araçların bilimsel aygıtları üzerinde çalışan Ray Aıvidson, "Bu kayacı dünyada bulsaydık, onun, içinde az miktarda sıvının dolaşmış olduğu bir volkanik kayaç olduğunu söylerdik" diyor. 60 santim yüksekliğindeki kayacın çatlakları ve • * * » , Bilgisayarda yaratılan bir rahim modeli, pek yakında, doktorların bir bebeğin ne zaman doğacağını kesin olarak söylemelerine yardımcı olabilir. Sanal uterus, premature doğumları öngörmeye ve onlarla başa çıkmaya da katkıda bulunabilir. ingiltere'deki Leeds Üniversitesi'nden Aarun Holden her kas hücresinin tek tek nasıl işlediği; yani fiziksel olarak birbirlerine nasıl uydukları ve komşularıyla nasıl elektriksel bir haberleşme yaptıklarıbilgisinden yararlanarak, gerçek hayatlaki anormal uterus kasılmalarını bilgisayarda simüle etmeye başladı. Her on bebekten biri premature doğar ve bunun nedeni genellikle pek açık değildir. Erken başlayan kasılmalar ilaçlarla yavaşlatılabilir. Ancak farklı kasılma tipleri olduğu için doktorlar her zaman, en çok hangi tedavinin işe yarayacağından kesin olarak emin olamaz. Doktorlar karın üzerindeki elektriksel etkinliği ölçerek, bu ölçümü bilgisayar modeli yardımıyla rahimdeki hücresel etkinliğin türünü anlamak için kullanabilir. ilaçların bireysel hücreler üzerinde nasıl bir etkisi olduğunun bilgisiyle kurulacak bir model, ilaçların rahınin bütünü üzerindeki etkilerini test edebilir; böylece insan üzerinde yapılan gereksiz ve potansiyel olarak tehlikeli klinik ilaç araştırmalarına olan ihtiyaç ortadan kalkacaktır. Nalure Science Update, lar, diğer karıncaların yuvayla besin kaynağı arasındaki rotayı izleyebilmeleri için koku izleri bırakır. Bu patikayı izleyen karıncaların sayısı arttıkça, kimyasal "işaret tabelalar da" etkinleşir ve rota daha cazıp hale gelir. Fransa, Toulouse'daki "Universıte Paul Sabatier'den Vincent Fourcassfö, aynı rotayı çok fazla sayıda karınca izlemek istediğinde problem doğduğunu söylüyor. Ancak araştırmacının ekibi, onların anayola çıkan diğer hemcinslerinin aralarına dalıp "arka sokaklar'dan Mars'ta su olduğu savına bir destek Yüzey aracı "Opportunity"nin, Mars'ın geçmişinde su olduğuna ilişkin sağlam kanıtlar sunduğunu daha yarıkları içinde, sudan krıstalleştıgi düşünülen mineraller bulunuyor (Bu yapıların, yüzeydeki tozların zaman içinde çatlaklara dolması sonucu oluşmadığından emin olmak için, araştırmacılar "Spirit'in kayacın dış yüzeyini yaklaşık 2 mm. kazımasını da sağladılar). Ancak araştırma ekibi, bu kayacın suyla temas etmiş olduğundan emin olsa da, içindeki kristaller suyun "Opportunity'nin bulunduğu alandaki kayaçlardan daha az oranda olduğuna işaret ediyor. Şimdi, "Spirit" 90 metre ötede başka bir kraterin içindeki volkanik kayaçlara sondaj yapmaya gidiyor (T.G.) http://www.jpl nasa.gov/releases/2004/79.cfm Tüırk profesör yanşta! Türk profesör yarattığı "Terramax" insansız kara araçları yarışına katılıyor. ABD'de insansız araçlar filosu, Los Angeles'tan Las Vegas'a kadar.engebeli arazide yapılan 350 kilometrelik Büyük Yarış ("Grand Challenge") için mücadele ediyor. ABD ileri Savunma Projeleri Dairesi (DARPA) tarafından düzenlenen yarışın, gelecekteki kara savaşlarında insansız askeri araçların geliştirılmesine yardımcı olması ümit ediliyor. 8 Mart Pazartesi başlayan yanşta, 25 yarışmacı Los Angeles'taki Kaliforniya Otoyolu'nda dört gün eleme turlarında yarışmayı sürdürecek. Araçların, standartlara uygunluğu ve engelleri aşabilme yetenekleri test edilecek. Daha sonra, birinci gelen 20 araç, 1 milyon dolarlık ödül için 13 Mart Cumartesi günü Las Vegas'a kadar olan rotada yarışacak. Kazanan, ödülü alabilmek için yarışı 10 saatten kısa sürede bitirmek zorunda. Sürücüsü olmayan araçlar, saatte 45 km.den yüksek bir hızla, "offroad" bir rotada yollarını bulmak zorunda kalacak. Takımların araçlarını daha önceden programlamalarını engellemek için yarış rotası iki saat öncesine dek gizli tutulacak. "Buggy", kamyonet gibi farklı türdeki 25 araç arasında, Ohio Eyalet Üniversitesi'nde görevli bir Türk profesörün, Ümit özgüner'in yarattığı 2 tonluk "Terramax" adlı bir araç da bulunuyor. özgüner, yanşta, kimin birinci ya da ikinci geleceğinin değil, böyle bir şeyin mümkün olup olmadığını göstermenin önemli olduğunu düşünüyor. Ayrıca yanşta dünyanın ilk otonom motosikleti Ghostrider (Hayalet süvari) gibi ılginç araçlar da bulunuyor. Eğer araçların hiç biri yarışı tamamlayamazsa DARPA bu yarışı seııeye yeniden düzenlemeyi düşünüyor. Bu yazı yayımlandığı zaman yarış sona ermiş olacak; ancak şimdilik "Terramax" ilk eleme turlarını başarıyla tamamladı (yarışın sonuçlarını görmek için http://www.darpa.mil/grandchallenge/ adresini ziyaret edebilirsiniz). 887/7 20 Mart 2004