Katalog

Tartışmaeditöre mektup larından çok dogrudan sanayı şırket lerıne yapmaktadır (3) sı konusuna onem verılmedığını gos termekte ve aynen Osmanlıların bıIITTI ve teknolojıye uzak durması uy gulamasını anımsatmaktadır .».• " ı ULUSAL ŞİRKETLERİN ÖNEMİ Bu orneklerın de gosterdıgı gı bı ulusal teknolojının gelıştırılebıl mesı ıçın ulusal şırketlenn varlıgı, ol ma/sd olma/ bır koşuldur ve aklın gereğıdır Ulusal şırket yoksa veya en azından çok kuçuk ve az sayıda ıse Devletın etkın destegı de olamayacak demektır Bır Telekom, bır Tupraş olmayınca Devlet ulusal teknolojı gelıştırılmesını nasıl ve ne olçude destekleyebılecektır Buyuk ulusal şır ketler olmayınca gelıştırılen teknolojıyle ulusal katma değere katkı yapacak rekabet ustunluğu olan yenı bır urun nasıl ve kırnın tarafından uretılecek ve çetın rekabet koşullarında pa/arlanabılecektır Denılebılır kı Arçelık Vestel Aselsan vb gıhı ulusal teknolojı gelıştıren şırketler Kobı statusunde olup teknolojı gtlıştıren dığer kuçuk şırketler Devltt'çe de desteklenebılır ler ve o zatnan daha ılerı teknolojıle rın daha hızlı olarak ulusal teknolojı envanterıne katılması mumkun olur Evet olabılır ama, ozel şırketle rın ılgılenmeyecegı ulusal olması ge reken veya krıtık olan savunma sıstem teknoloıılerı doga ıle veya hdstdlıklarla mucadelt ıçın gereklı bazı teknolojılcr tarımsal alanla ılgılı bazı teknolojılerın gelıştırılmesı ve urune donuşturulmesınde etkın Devlet des tegı ancak buyuk ve guçlu, ozel veya kamu ulusal şırketlerın varlığıyla yapılabılır Orneğın Bılgı Çağının en onemlı teknolojılerınden olan "tele konıunıkasyon teknolojısı' (elektronıgın bır alt sektoru olarak) bugun Turkıye nın ıılusdl teknolojı envante rınde yoktur olabılmesı de zordur Sağlık'ta kargaşa dönemi Sağlık hizmetlerinin sunulmasında bazı aksamalarm ve sorunların oldugu bir gerçek. Fakat, eğer söylenenler gerçekleşirse, yakın bir gelecekte, bugünleri arar duruma geleceğiz. Çünkü, bir kargaşa dönemine yaklaşıyoruz. BİR GERÇEK OLAY Konuyu bır ogretım uyemızın başından geçen gerçek bır olayı nak ledtrek tamamlayalım 'Fransa'da bır unıversıtede bulundugum sıralar da bır gun laboratuvarda bulunan butun ınsanlar aynı dndd şdpkaları nı, atkılarını vb hdvaldra atarak, bır bırlerıne sanlarak coşnıuşlardı Ya nımdakı bır arkddaşa neler oldugunu sordugumda bana France Tele com un (devlet şırketı) xxx mılyon franklık bır ıhale aldığını' soyledı Ben bundan sıze ne dıye usteledığımde de sen şımdı bak bıze ne Ar Ge projelerı geletek' dıye yanıtladı arkasından şunu ekledı bızde PTT (devlet kuruluşu) trılyonluk yatırımlar yaptı, unıversıtelerde yaprak kımıldamadı (4) Çunku PTT nın yatı rımlarındd ınşa edılen telekomunı kasyon sıstemlerının teknolojılerı ya bancı ulkelerde gelıştmlmışlerdı Fransa dakı bu uygulamanın ders dlınması gereken onemlı yanı, Devletın buvuk kamu projelerını ulu sal şırketlere ıhak etmesı ve bu şır ketlerın bır şekılde unıversıte veya ulusal ArGe kuruluşlarınd yonlendırılmesı olmdktddır kı, bu yontemle ydpılan Arde çalışmaları gerçek bır ıhtıyaun karşılaıınıası ıçın yapılmak ta anında urune donuşturulmekte dosya ıçınde raflara kaldırılma rıskı hulunmamdktadır Sonuç olarak; Turkıye'nın bılgı çagında, ekunomık olarak guçlu belırlı konularda dunyanın dıger ul keleııyle arasında karşılıklı bagımlı lık yaratabılmış, toplumsal refah du zeyı yuksek, ınsanları mutlu bır ulke olabılmesı ancak ve diıcak bılınıstl çdlışmalara yonehnesı VL ulusal tek nolojı gelıştırmesı ılc. mumkundur Bu yolu kapatacak tum gırişimler ve plansız programsız ozelleştırmeler Turkıye'nın geleceğının kardrtılmasıdır Guney Kore bılımsel ve teknolojı uretme çalışmaları ıle ekonomık alanda Turkıye'nın gerısındeyken onune geçmış, şımdı de Pakıstan 'eğıtıme' yatırım yaparak 10 yıl ıçınde Japonya yı yakalamayı hedeflemıştır (5) Buguııku ozelltştırme ye relleştırme uygulamalarıyla Turkıye bılım ve teknolojıde yetkınleşme konusunda bındıgı dalı kesmektedır B u endışemın ıkı dayanağı var Kamu yönebmı refonnu tasansı ve sağlıkta dönüşüm projesi. Kamu yonetımı reformu tasarına gore Saglık Bakanlıgı nın taşra teşkılatı kaldırıla cakmış Egıtım hastanelerı Bakanlıga bağlı olarak çalışmaya devam edecekmış, Sağlık meslek lıselerı Mıllı Eğıtım Bakanlığı na dev redılecekmış Ulusal programlar (sıtma ve rem savaşı gıbı ışler olsa gerek) Saglık Ba kanlıgı tarafından yurutulecekmış Bırıncı basamak hi7metlerı dahıl dıger butun saglık hızmetlerı ıl ozel ıdarelerıne devredılecekmış, II ozel ıdarelerı ısterlerse, bu hızmet bırımle rını ozel sektort beledıyelere unıversıtelere meslek kuruluşlarına vb kurumlara devredebılecekmış odeme yapılacakmış • Sağlık finasmanını saglayan kurum ayrılarak bır sıgorta sıstemı oluşturulacak mış Ozel hekımlerın bu sıgorta kurumu ıle mı, yoksa ıl ozel ıdaresı ıle mı kontrat ımza layacakları henuz bellı değılmış Butun bellı olmayan ışler ıçın ılerıde 'donuşum başladık tan sonra' duzenlemeler yapılacakmış • Saglık ocagı hekımlerı 1 2 haftalık egıtım gorup aıle doktoru olacaklarmış Pra tısyen kokenlı olanlara 'aıle doktoru" uzman olaranlara 'aıle hekımı' denılecekmış (sozluk anlamları aynı oldugundan aradakı farkı açıklamak zor) • Ozerk olan hastaneler dışında kalan hastanelerın bd/ıları bellı kurumlara aıt ola cakmış, • Beledıyeler hastane çalıştırabılecek lermış, Unıversıte hastanelerı ozerk olacak mış • Hekımler ve dıger saglık perso nelı gazete ılanları ıle ış bulup soz leşmelı olarak çalıştırılacaklarmış • Performası begenılme yen personelın ışıne son verıle cekmış, Bu ış yapılırken etnık ya dd sıyası fdktorlerın nasıl elımme edıleceğı henuz bellı değılmış, vs Bu payldşma sabıt olmayacak, çunku, ışın asıl sahıbı olan ıl ozel ıdaresı gerek gorurst verdıgı yetkıyı gerı alıp başka bır kuruma verebılecekmış Bele dıyeye baglı oldugunu sandıgı ni7 bır saglık ocagına bır sonrakı gıdışını/de bır ozel şırketın tabelası ık karşı laşabılırsınız Bır ıııahal ledekı sağlık otaklarının bır kısmı bolgedekı unı versıte tarafından ışletılırken bır dıgerı ıl o/el ıdaresı bır başkası be ledıye bazıları ozel sek tor tarafından ışletılebı lecek Ozetle, hangı kuru mun lıangı kuruluştan so rumlu oldugunu anlamak ıçın gunluk gazetelerı ızlemenı? gerekecek Kımı kıme şı kayet edeceğınız bellı değıl, Buraların IMSII denttleLegı bır ayrı sorun MODEL NE? Yukarıdakı açıklama lardan da anlaşılacagı gıbı bu duzenlemelerden sonra Turkıye dekı saglık hızmetle rının hangı modelle yurutuldu gunu anlamak mumkun olma yacak Bu modelı yabancılara na sıl açıklayacağımızı şımdıden du şunmeye başladım Aıle hekımlığı modelı desek, degıl Sosyalleştırılmış model desek, degıl, Kamu hızmetı desek degıl Ozel sektor desek, degıl Karma sıstem bıle degıl Buna dense dense, ' karmaşık sıstem daha doğrusu "kargaşa ıçındekı sıstem' demlebı lır Boyle bır sıstemsızlık ıçınde koordınas yon ve denetım konuları son derece onem ka zanacak Işte bu ıkı şey Turkıye de en zor ışleyen şeylerdır Bızdekı sıstemlerın lyı ışyebıl melerı ıçın, koordınasyolarının ve denetımle rının mumkun oldugu kadar kolay olması ge rekır Basıt ve sade orgutlenmeler ulkemız ıçın daha lyı çozumlerdır Şımdıkı modelımız yanı, sağlık hizmetlerinin sosyalleştırılmesı en uygunudur Bu sıstemdekı ışletme kusur ları sıstemın kendısıne aıt değıl, uygulayıcıla ra ve yonetıcılere aıttır Turkıye'yı maceralara atmaya kımsenın hakkı olamaz Prof. Dr. Zafer öztek Hacettepe UnıversıtesıTıp Fakultesı Halk Saglıgı Anabılım Dalı KAÇACAK FIRSAT Turkıye'de ınşa edılmış telekomunıkasyon sıstemlerının teknolojı lerı genel olarak yabancı ulkelerde gelıştırılmektedır veya teknolojı ge lıştırılmesınde yabancı şırketler ege mendır Teletaş satıldıktan sonra Turk Telekom da yabancıların hakım oldugu bır ortaklıga satılırsa, telekomunıkasyon teknolojılerının ulusallaştırılma sansı da elden çıkarılmış olacak demektır Tupraş'ta da durum aynı Bu kuruluşun yabancı bır ortaklıga satı şı halınde Devlet bu alandakı teknolojılerın ulusal olarak gelıştırılmesı nın desteklenmesı ıçın onemlı bır fır satı elınden çıkarmış olacaktır Turkıye'de yapılacak AK.e ça lışmalanyla gelıştırılecek teknolojılerın urune donuşturulmesınde bu ka dar onemlı olan buyuk ulusal şırket lenn ozelleştırıltrek yabancı etkısı al tına sokulmasında bır sakınca gorul memesı ulusal teknolojı gelıştırılme SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM Bu kargaşanın yanına bır de sağlıkta donuşumu ekleyelım • Aılt hekımİLrı olacakmış, Aıle hekım lerınden ısteyenler ozel muayenehanelerınde ısteyenler saglık otaklarının bırer odasında çalışacakmış Aıle hekımının olmadıgı yerler de saglık ocağı hekımlerı aynı gorevı yapacakmış Eger aıle hekımlerı çalıştıkları yerlerı terk tderlerse ve yenı bır aıle hekımı bulu namazsa, sağlık ocakları yedek sıstem olarak devreye gırecekmış • Vatandaşlar ısterlerse sağlık ocağı hekımlerı arasından ıstedığı hekımı seçebıle (.ekltrmış, Kışıye yonelık koruyucu humetle rı aıle hekımlerı yaparken, dıger koruyucu hızmetlerı yapmak uzere her ılçede bır bırım oluşturulacakmış Aıle hekımlerının odemelerının nasıl olacagı henuz bılınmıyormuş, Belkı kapıtasyon (kışı başına) belkı "ış başma" Kaynakça Aytekın Zıylan 1 l'rnl l)r Oogan Kuhan Kırsal Kul turun N(.sntllık Boyutları TUBA Akademı Furunıu 1 1 2 1'rufDı hıdallnnnu Rılımsel Devrım ve Stratyık Anlamı TUBA Akademı Forıımıı 21 3 hraıl A \\\gh Tıxh lleaven IFH Spectrum Mav I'W8 4 1'rofDr Ncvzal Yıldııım Dunyıda vı lllkımırdı Sılahlı Kuv vetler Fndustn UnıvtrsıU. llışkılerı Mavıs 1441 AFt (•ATurkıye Kunferansı 5 ProfDr Ayhan Ulubelen Turkıye vt Pakıstan da Bılmıe Bakıj C vımhunytt Bılım Ttkııık sayı 882 H Subat 2()(M 887/21 20 Mart 2004