Katalog

Genetik GönüldenBilime ^r Ruhlarımızın Aynası Olarak Trafik Ahmet Inam Tavuk kalıtımı çözüldü 370 milyon yıl önce ortak bir ata vardı Tavuk kalıtımının çözülmesiyle ortaya çıkan ilglnç sonuçlardan biri şu: Insan ve tavuğun 310 milyon yıl önce hâlâ ortak bir atası vardı. Bilim adamları şimdi tavuk DNA'sıyla insan kalıtımmdaki bazı gizleri çö'zebilmeyi umuyorlar. Bu sayede bazı hastalıklarımızın tedavisi için yeni tavuk modelleri geliştirilecek.. •J.nsdiı ve tavuk 310 I milyon yıl oncesıne X kadar ortak bir ataya sahıp olduklarını oğrendıkten sonra yenı bir analızle ıkı turun bugun gunumuzde paylaîjtıkları genler araştırılacak Bılım adamldn bunların ınsan ve tavuktakı temel beden fonksıyonlarını çalıştıran genler olması gerektıgını duşunuyorlar Tavuk kalıtımı dunya genelındekı 49 enstıtuden 170 bılım adamının, "Internatıonal Chıcken Genome Sequencıng Consortıum" projesınde buluşmalarıyla çozuldu Araştırma sonuçlar Nature dergısının son sayısında yayımlandı Yaklaşık bir mılyar baz çıftıne sahıp tavuk kalıümı ınsan genomundan uçte ıkı daha kuçuk olma.sına rağmen 20 000 ıla 23 000 genıyle ınsandan gerı kalmıyor Genetıkçıler dışında evrım bıyologları, vırologlar ve tarım araştırmacıları da tavugun verı bankasından kendı alanları ıçın yenı bılgıler elde etmeyı umuyorlar Roslın Enstıtusu'nden Davıd Burt, ılk kez hayvancılıkta buyuk bir onetn taşıyan hayvan genomunun çozulme.M nedenıyle gelışmeyı "buyuk bir mıhenk taşı" olarak yorumladı bılmeyı umuyorlar Tavuk kalıtımının çozulmesınde bırdz da kuş grıbının ortayd çıkması etkılı oldu Bılım adamları kalıtımdakı hangı gen varyasyon ldrının kuş grıbı enfeksıyonuna neden olduğunu ve hangı genlerın onleyıcı olduğunu araştıracaklar Tavuk ote yandan embrıyon gelibimınm araştırılması ıçın de ıdeal bir model oluşturmakta Tavuk embrıyoları da memelı embrıyoları gıbı aynı evrelerı takıp ederler ama bu evrelerın yumurta ıçınde takıp edılmesı çok daha kolaydır Tıp uzmanları bu arada tavuklar uzerınde, ınsanda gorulen kalıtımsal hastalıkları da ıncelemeye ba^ladılar Kanma anlatamıyonım dıreksıyonun onunde neden feryat ettıgımı "Senı herkes hep sakın bir adam sanır gelsınler de gorsunler nasıl bağınp çağırdığını arabanın ıçınde Ettığın kufurlen duysunlar" Bırden fark edıyorum Insanı tanımanın yollanndan bın de trafıktekı davra nışlan Kendımı aıaba denılen o kutu ıçınde bağınp çağınrken buluyorum Kımım kı ben bu denlı acı çekıp öfke duyuyorum buyle? Neden boyleyım?Sorular buyuyor ıçımde önce "neredeyım?" "Ne yapıyorum?" sorulannı yanıtlamalıydım Trafıkte ıdım, araba suruyordum Ne demektı trafıkte olmakP Gıderek trafık ahlakı ıçınde olduğumu anlamaya başladım Neden daha once trafığın bir ahlak ıçerdığını duşunememıştım? Trafığı, trafıktekı kendımı görememıştim. Ûfkemın ardında duran trafık duzenını, duzensızlığını, ınsan olarak kendımı farkedememıştım Trafık bırlıkte yaşamanın gereğı olan kurallara sahıptı Bu kurallar nıce deneyımler sonucu oluşturulmuş sınanmış kurallardı Kurallar, trafıktekı ınsanlar, trafığı oluşturan altyapı (yollar trafık ışaretlerı ) ıle bırlıkte trafik duzeninın bir öğesıydı Trafığe çıkan herkes bu duzenı kabul etmek yOkümlülOğünO taşıyordu Bu duzende benımkıyle bırlıkte bırçok taşıt bulunuyordu öteki taşıtlar bu duzende saygı duymam gerken varlıklardı Yalnızca duzenın açık açık dıle getırılmış kurallarına değıl o kurallara benımle bırlıkte uymayı onaylamış bu onaylamanın yukumlüluğünu taşıyan otekı laşıllara, otekı ınsanlara da saygı duymalıydım Yalnız dıle getırılmış olanları değıl, dıle getırılmemış olan nıce kurala daha saygı duymam gerekıyordu Orneğın ınsana saygı duyma, yaşama saygı duyma kuralı Kımseyı araç olarak gorme mem gerektıgını soyleyen, ınsanın amaç olduğunu bıldıren Kant Ahlakı'nın temel kuralı Trafığe çıkan, yaşam saygısına cân saygısına otekı ınsan saygısına, kural saygısına sahıp olmaya çıkıyordu Bir ınsan olarak ötekıne saygı ötekı ınsanın gözunde bir ötekı olan kendımıze saygı demektı aynı zamanda ötekıne kendımıze ıçınde bulunduğumuz ortak yaşama, trafık duzenıne saygı Elbette bu saygıyı besleyerek sevgı Insan sevgısı Trafık kazalarını, kural ıhlallerını ınceledığımızde, çoğu durumda bu saygı ve sevgının eksıklığını goruruz Kendısıne, yaşama, dığer ınsanlara saygısı ve sevgısı olmayan bın ıçkılı araba kullanabılır "Ben kımseye zarar vermem, ıçkılı araba kullanabılırım" dıye duşunen, kendını tanımaktan yoksun, ahlak ozurlu bırıdır Kendını tanımayan, ahlak bılıncıne tam kavuşamaz Ötekı ınsanlarla kurallarla saygı ve sevgı temellı ılışkıye gıremez Trafığı oyun sanan, macera sanan bılınçsız saygısız bir delıkanlı ehlıyetsız araba kullanma edepsızlığıyle önune çıkanları ezebılecek bir katıle donuşebılır Ahlak bılıncı yoksunu olduğu ıçın ınsanlara verdığı zararın yaptığı kOtuluğun çoğu zaman farkında değıldır Trafık duzenının o toplumdakı ahlak duzenını ahlak duzenının ıse o toplumu oluşturan bıreylenn ruhsal duzenını yansıttığını unutmayalım Burnundan kıl aldırmayan değerlı bir felsefecı arkadaşım söz arasında bir trafık kazası yuzunden gunlerce hastanedeyattığını soyledı "Hatalı sollamadır muhakkak" dedım Tahmının doğru çıkmıştı Konuşurken, ınsanlarla olan ılışkılerınde de hatalı sollamalar" yapıyordu çunku1 Gunluk yaşamdakı ınsanlara karşı tavrı, trafıkte olanca çıplaklığı ıle çıkıyordu "Yol benım", "hakbenım" 'kurallarbenım ıçın, bana gore duzenlenmıştır" dıye duşunuyordu buyuk olasılıkla Acı ama, haklılık payı olabılecek bir söz Işledığın trafık suçunu yaptığın kural ıhlalılını başına gelen trafık kazasını soyle, sana kım olduğunu söyleyeyım" INSAN SEVGİSI İNSANt HASTALIKLAR İÇİN MODEL Tıpkı ınsan gıbı aynı semptomlar gorulduğu ıçın tavuk daha şımdıden, kas dıstrofısı, epılepsı ve bağışıklık zayıflığı ıçın bir model oluşturmakta dıyor Nature dergısı de Bılım adamları en çok da ınsan kalıtımının tavuk genomu sayesınde daha ıyı açıklanabıleceğı ıçın sevmıyorlar Insan ve tavuk genlerı 310 milyon yıldan bu yana bırbırınden ayrı olardk gelışmelerıne rağmen yıne de ılgınç karşılaştırmalar yapılabılecek bazı benzerlıkler olmalı, dıyor mesela VVashıngton Unıversıtesı, Tıp Okulu'ndan Richard VVilson. Ve bılımın bu sayede, genlerı açıp kdpatan kımyasal dnahtarı bulabıleceğıne ınanmakta Ilk kuş genom sekanslarıyla ılgılı son analızler ote yandan bellı başlı bıyolojık ışlevlerle de ortaklık gostermekte Buna gore yumurta kabuğundakı proteınlerın \ uretımınden sorumlu olan genler ınsanda kemık gelışımınde onemlı bir oynayan genlerle benzemek te (NOD) YENİ TAVUK CİNSİ Bılım adamları yenı bılgıler ışığında bağışıklık sıstemlerı daha guçlu olan tavuklar yetıştırerek, antıbıyotık ve dıger mad delerın kullanımını gereksız hale getıre Sevgılısını sevmeyı bıle bılmeyen, ahlak ve estetık değerlen yaşamaktan yoksun bir trafık höduğu ıstedığı yerde, ıstedığı zaman yol ustunde park edebıleceğını sanabılır Yaptığı hareketın öteki'ınsanlaravereceğı zararın farkında bıle değıldır Şışırılmış egosu yalnızca kendısıyle ışıyle ılışkı kurduğu bir avuç ınsanla doludur Bu incelikten nasibinı alamama, yaptıklarının dığer ınsanlara zarar verıp veremeyeceğını duşunememe, otekı ınsanın onemını, değerını anlayamama, bırlıkte yaşamın ortaya çıkardığı ahlakın kotuluklennı oluşturur Otekı ınsana saygı temelınde, sevgı, sabır, tahammül, hoşgörtl, trafık gıbı kural ıhlalınde, yalnızca ahlaksızlık etmış olmakla kalmayabıleceğımız bir ahlak duzenının önemlı erdemlendır Ben arabamda sağa sola bağınrken saydığım bu uç erdemden nasıbımı almadığımı anladım Zaman zaman kırmızı ışıkta geçtığımı hız sınınnı aştığımı, az da olsa alkollu araba kullandığımı anımsadım Sabrı tahammülu oğrenebılır mıyım bılmıyorum 0 denlı saygısız ınsanlan hoş görmeyeceğım ıçın hoşgöru gbstermeyeceğımden emınım Tahammül ıse ruhumun henuzyeterınce olgunlaşmayan kımı ozellıklerden dolayı çokzor edınebıleceğım bir erdem Trafık ruhumuzun bir sınav yerı Ruyamda bir rahıp bana Tannnın ınsanlan trafıkte sınayarak cennetıne ya da cehennemıne alacağını soyledı Rahıbın yalancısıyım TRAFİK RUHUNSINAVYERİ 927/7 25 Aralık 2004