Katalog

ilahlar a dünya barışını tehdit ediyor gizlenebilmesiydi. Urenco, temel olarak santrifüj teknolojisinden yararlanır. Satrifüj gaz halindeki uranyum floridi yüksek hızlarda döndürerek daha ağır olan uranyum238'i santrifüj odasının dışına iter; daha hafıf olan 235 izotopunu böylece içerden sifonla çekilebilir hale getirir. Gazı bınlerce santrifüj zincirinden geçirerek önce nükleer yakıt üretilir; yakıtın bomba yapımında kullanılabilecek düzeye gelebilmesi için biraz dana çaba gerekir. Santrifüj inşa etmek teknik olarak kolay değildir. Bunların çok güçlü motorlara, dönmenin neden olduğu basıya dayanıklı sağlam ve hafıf malzemelere ve odacıkları barındıran özel yataklara ihtiyacı vardır. Ancak bunlar, gazdifüzyon santralarından daha az yer tutarlar ve daha az enerji tüketirler. Dolayısıyla bunları gizlemek ve saklamak daha kolaydır. Santrifüj teknolojisi ortaya çıktığı ilk günden bu yana, dünya üzerinde yavaş yavaş yayılmaya başladı. Japonya ve Almanya'nın da aralarında bulunduğu nükleer silahlara sahip olmayan uluslar, NPT'nin izni ile bunları nükleerenerjiden yararlanan sanayilerinde kullanıyor. Bunun dışında santrifüj teknolojisi yasal olmayan kanallardan da dışarı sızabiliyor. Sözgelimi Han, 1972'den 1975'e kadar Urenco ile işbirliği içinde çalışıyordu. Ancak silahkontrol uzmanları Han'ın buradan santrifüj teknolojisini çaldığını ve Pakistan'da 1998 yılında başarıyla denenen nükleer silahı bu teknoloji yardımıyla geliştirdiğini iddia ediyor. Bölgenln özelllkleri Israil'in gizli nükleer silahlan Arap komşulannda çekememezliğe yol açıyor.. Bu arada Iran'ın sivil bir görüntii allında nükleer silah iirettiği düşünülüyor. Bu ayın başlannda Iranuranyum zenginleştlrme çalışmalarını askıya aldığını bildirdi. Ancak bu aranın ne kadar süraceği billnmiyor. Bölgenln özelllkleri Hindistan ve Pakistan'm 1998 yılındaki nükleer silah denemeleri silahsızlanma çabalarına bir engel olarak değerlendlrildi. Paklstan silah uzmanlarımn, uluslararası silah tlcareti şebekesini yönettlğinden kuşkulanılıyor. Bölgenln özelllkleri Kuzey Kore, bugüne dek nükleer deneme yapmamakla birlikte, elinde nükleer silahlar olduğunu iddia ediyor. Kuzey Kore 'yi nükleer programlanna son vermeleri yönündeki ikna çabaları, bu yılın başlannda Güney Kore'nin küçük bir uranyum zenginleştirme deneyi yaptığının anlaşılması üzerlne sonuçsuz kaldı. YASADIŞI NÜKLEER YAKIT SATIŞI NASIL GERÇEKLEŞİYOR? Daha sonra Han'ın santrifüj tasarımlarını Iran, Irak, Libya ve Kuzey Kore gibi ülkelere teklif ettiği düşünülüyor. Hinderstein'e gö're Han'ın oluşturduğu uluslararası şebeke nükleer teknolojiden yararlanmak isteyenlerin başvuru adresi haline geldi. Bu şebeke yasal piyasalarda bulunmayan parçaları üretirken, santrifüjün tamamını satar hale geldi. Şebekenin sattığı ürünlerin arasmda eski model ancak çalışır haldeki Çin malı savaş başlıkları da vardı. Bir nesil önce kendi bombalarını üretemeyecek kadar ilkel olduğu düşünülen bazı ülkeler, Han'ın desteği, modem bilgisayarlar, hassas makine üreten makineler ve ileri alaşımlar sayesinde bomba üretecek duruma geldiler. Amerikalı denetmenlere göre Han'ın müşterileri arasmda en fazla sorun yaratanı İran. İran, nükleer bomba üretmek için yeterli nedene sahip olmakDevamı arka sayfada Nükleer siluhlara sahip olmayan ülkeler, silah üretmeme kararma uyma koşulunu kabul etmekle birlikte, tüm ülkelerin barışçıl amaçlarla kullanılacak nükleer teknolojiye nükleer santralar gibi erişim hakkına sahıp olmasını talep ettiler. Bu antlaşma, ayrıca, nükleer silahlan olmayan ulusların Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (1AEA) aldığı kararlara uymaları da istendi. NPT, oluşturduğu diplomatik engelin yanı sıra, nükleer silahlara sahip olmak isteyen ulusların karşısına çok ciddi teknik engeller de çıkarttı. Nükleer enerjinin tüm şekillerinde olduğu gibi, bombalar gücünü trilyonlarca atomik çekirdeğin parçalanması sonucu ortaya çıkan enerjiden alır. En kolay yapı lan bombalar, Cirincione'nin hediyelik eşya reyonundan almış olduğu gibi uranyum235 ile yapılanlardır. Bu da, maden cevherlerinin içinde çok az miktarda bulunan nadir bir izotoptur. NÜKLEER YAKITI ZENGİNLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Doğal uranyumun büyük kısmı daha ağır olan uranyum238 izotopudur. Dolayısıyla nükleer reaktör veya bomba için yakıt üretirken 235 izotopunun 238'den ayrılması gerekir. Mctalin içinde uranyum235 oranı yüzde 5'e ulaşınca, bir nükleer santralda, kontrollü bir çekirdek bölünmesi (fisyoıı) reaksiyonu oluşur. Uranyumun daha fazla zenginleştiril mesi durumunda uranyum235 oranı yüzde 90'lara ulaştığı zaman, metal birkaç kilogramlık "kritik kütle" halinde bir araya getirildiğinde nükleer patlama oluşur. İki uranyum izotopu kimyasal olarak birbirinin eşidir. Bunların ayrılması için atomik kütlelerindeki farklılıktan yararlanılır. 196O'lı yıllara kadar, alomların odacık ve zarlardan farklı hızlarda geçmesi ilkesinden yararlanılarak, atornları ayıran gazyayınması (difüzyon) teknolojisinden yararlanılıyordu. Bu teknolojinin kurulması, nükleer silahlara sahip olmak isteyen devletlerin gücünü aşan bir finansman gerektiriyordu. Ancak 1970'lerde nükleer yakıt üreten Avrupa Konsorsiyumu Urenco bambaşka bir teknik geliştirdi. Bu tekniğin en 6'nemli özelliği kolayca 927/1325 Araltk 2004