Katalog

nedeni #3 dan uzak iın dığı goruldu 1989 yı lında Garland dalu genış katüımlı araştır masının sonuçlannı yayınladı Bu çalışma 8 yıl surmuştu ve bu oncekı bulgulan onaylar nıtelıkteydı Kanserın cografı dağlımından yola çıkarak kanserın nasıl onlenebüeceğıne ılışkın onerılere geçıyor dıyor Ölüm 3 misli yüksek Grant'ın bu ydklasımınd yoneltüen bır dığer eleştırı guneş ışıgının şıddetmdekı bolgesel farklılığının UVye manız kalmanın olçusu oldmıyaragı yonunde Ancak Ingılte rede yapılan daha kuçuk olçeklı uç çalışma Grant'ın bu kaba çıkarımlanna' ters duşmu yor Keele Unıversıtesı nden R l c h a r d Strange ve meslektaşlan 355 erkeğın ya şamları boyunca ne kadar guneş ışığına ma ı uz kaldıklarını kaydettı Bunlann yansına ya kın bır kısmma prostat kanserı tanısı konmuş ru En az mıktarda yuııeş ışığından yararlanan dortte bır oranmdakı denegın kanser gru bunda olma olasılıgı en fazla guneş ışığı alanlara oranla 3 mıslı yuksektı (The Lancet vol358 p641) Grant bunlann yanı sıra kansere yol açan dığer rısk faktoıleıının bolgesel farklı Iık gosterebılecegı olasılığını dıkkate almamakla suçlandı Bu eleşürıye yanıt olarak kentleşme sıgara ıçme alkol kullaramı Is panyol kokenlı olma ve yoksulluk gıbı faktoı ler ı de dıkkate alarak anali7inı tekrarladı UV korelasyonu bu yenı analızde de geçerlıydı Dıger rısk faktorlerı de kanser oluşumuna yol açıyordu ancak hıçbır faktor UV kaclar guçlu bır korelasyon yaratmıyord'u * v * ' Grant yenıden geıçekleştırdığı analı zmde yeterlı rruktdrda guneş ışıgı almadığı ıçm kansere yakalananldra ılışkın tahmınlerı nı 100 000 kışıye çıkarttı Grant bunlann 40 000'ın olumle sonuçlanabıleceğıne dıkkat çektı Bu sayı cüt kanserınden olum tahmınle nnın 4 katıydı Bu araştırma henuz yayınlan madı, ancak Cednc Garland bu tahmım sayı lan kabul edılebılır sınırlar ıçmde oldugunu soyluyor Ölüm oranının haritası Bu arada kansen onledığı gorulen D vıtamınının yalnızca gıdalarla alınması ge lekrnıyor Kanser araştırma dunyasma ya bancı bır ısım olan William Grant cü tün urettığı D vıtamınının de kanserı onledı gını ılerı suruyor NASA nın Hampton'dakı Langley Araştırma Merkezı'nde atmosfe ıık ozon fızıkçısı oldrak çalışan Grant at mosferık ozon ıle agaç saghgı arasındakı ıluş kıyı araştırırken Ulu sal Kanser Enstıtu su nun hazırladığı, ABD sınırlan ıçınde kanserden olenlerm dağılınunı gösteren harita ügısını çektı Kolon meme ve prostat gıbı genel kanser rurlerınden olum oranının kuzey dogu bolge leımde ulkemn gerıde kalan bolumlerınden ddha yoğun olduğunu gordu (Bknz hanta) ABD'de kanser dağılım haritası. Kuzeydekl eyaletlerde ve kentlerde l frekansı yüksek.(19701994 Beyaz kadm) * YÜKSEK * ORTA • DÜŞÜK * ÇALIŞMANIN DIŞINDA ırk olarak bu bebeklerde D vıtamını yetersızhgı çok yaygın Bunun nedeni melanın denı len pıgmentın sıyah deıüı ınsdnldrda daha yüksek duzeylerde bulunması ve UV ışınları nı bloke etmesı Dolayısıyla sıyah denlı ınsanlar beyaz derılılere gore D vıtamınını daha yavaş uretırler alanlar çok çeşıtlı yararlı maddeden mahrurn kalıyor demekür Bır dığer sorun da yeterlı mıktaıda D vıtamını almak ıçın guneşın altında ne kadar kalmak gerekır' Bunun yaruö nerede yaşadığınıza, hangı mevsımde oldugunuza bağh olarak değışır Hobck'ın yapüğı olçum lere gore sozgelımı, Londrada yaşıyoraanız Temmuz ayında, sabah 11 ıle ogleden aonra 2 arası, beyaz tenlı bın ıçm 8 üe 12 dalaka guneşlenmek yeterlı olabüır Oysa sıyah der ılı bın ıçın 45 dakıka yeterbdır Aynı koşullarda Boston dakı bır beyaz 58 dakıka, styah lae 2030 dalaka guneşlenmehdır Nevarkıbazı ınsanlar ıçın guneşlenmek yeterh degıldır Bunlann kış aylannda D vıtamırune gereksınımlen vardır Holıck, "UV M v a a l a f » " ısımlı kıtabında gereken dozlarla ılgüı aynnülı tablolan okuyucuya sunuyor Butun bu deney ve çahşmalara karşm doktorlann pek çogu ve bdım adamları, guneş ışıgının den kansenne yol açtğı yolundakı çok sayıda kanıta dayanarak, guneş ışıgından uzak durulması yonundekı onenlermden odun vermeye yanaşmıyor Dermatolog Sandra Raad bu konuda son noktayı koyuyor "Hepımız guneşın karsınojen oldugunu ve melanoma'nın gıderek artüğını büıyoruz Oysa guneş ışıgı eksıküğının kansere yol açtığı konusundakı verüer henuz ınandıncı degü" ReyhanOksoy New Scıences, 9 Agustos 2003 Doz önemli Yeterlı mıktaıda guneş ışıgı almayan ınsanlar bunun yenne hap kullanmayı alışkan Iık edınmezler Aynca aknan vıtamının dozu da onemlıdır Şu anda saglık uzmanlannın onerdıgı gurıluk doz (veya RDArecommended daıly allowance) 5 mıkrogramdır Burada goz onunde bulundurulmdsı gereken en onemlı ışlev kalsıyum duzenının oturtul masıdır Holıck guneş goırneyen ınsanlann bunun 5 katını almasını onenyor Bu arada D vıtamınımn fazla mıktdrda alınması zararlıdır Oysa guneşten aldıgımız D vıtamınınde doz aşımı gıbı bır sorurı yaşanmaz çunku cüdın uretım surea otomatık olarak bu dozu ayar laı Kaldı kı guneş ışıgından D vıtamını dışmda başka yaraılaı da saglanır Holick'e gore cılt hucrelerı UV'den yararlanarak ıkı degışık lamyasal madde uretır Bunlar lumısterol ve taçısteroldur Bunlann ne ışe yaradıgı henuz büınmıyor ancak yardrlı olduklan sanılıyor Eger bu varsayım dogruysa, guneş ışıgı almak yerıne hap şeklınde D vıtamını Beslenme şekilleri Bu dağıümın kabul goren nodenı daha soğuk kuzeydekı uısdnlarm daha yağlı gıdalarla beslenmesı ve bunun da kanser rıskını artırması ıdı Ancak Grant beslenme şeklının kuzey üe guney arasında yalnızca yuzde 10 20 oranında fark yarattığını tespıt ettı Oysa bu ıkı bolge arasında kanser sayısı farkı yuz de 150 cıvanndaydı "Bu fark beslenme tarzıyla açıklanamaz dıye konuşan Grant, "Ay rıca Amerıkan beslenme tarzı artık hemen hemen her yerde ayru" dıyor Grant bu baglamdd başka bır olasılıgın uzerınde durdu Bu olasüık guneyde ve kırsal bolgelerde yaşayanlann gunlerının buyuk bır kısmını açık havada geçırmelerıydı Dola yısıyla daha fazla guneş ışığına maruz kalıyorlar ve kansere karşı dogal bır koruyucu olan D vıtamını alıyorlardı Bu ılışkıden yola çıkarak kanser haritası ıle ulkenın UV yoğunluğu harıtalannı karşılaştırdı Sonuçta duşuk UV ve olum oranlan arasmda onemlı bır korelasyon oldugunu gordu Geçen yıl Grant araştırma sonuçlannı yayınladı (Canceı vol 94 p 1867) Grant bu çalışmasından dolayı çok sa yıda eleştırı aldı Grant m bu çalışmasıru mandıncı bulmayan Amenkan KanserDerne ğı'ııın başkan yardımcı M i c h a e l Thnn Raşitizm sahnede D vıtamını kuramını destekleyenlenn haklı çıkması durumunda guneş fobımız nedenıyle aldığımız guneş ışıgının azaladıgı yonunde bır karut var mı? Son 5 yılda yapılan 5 çalışmaya gore raşıtızm ABD'de tekrar sahnede Bu sorun ozellıkle anne sutuyle beslenen bebeklerde belırgın çunku hazır mamalar D vıtamını açısından takvıyelı Ancak hıçkımse anne sutuyle beslenme aleyhıne gırışımlerde bulunmak ıstemıyoı çunku anne sutu dıger açı lardan çok yararlı Bunun yerıne Amerıkan Çocuk Hastalıklan Akademısı anne sutuyle beslenen çocuklara D vıtamını takvıyesı yapılması doğrultusunda onenlerde bulunuyor Boston Unıversıtesı nden beslenme uzmanı M i c h a e l Holick'e gore raşıtızmın artış gostermesının nedeni çocuklann yeterlı guneş ışığından mahrum tutulması Holıck ozellıkle zencı bebeklerın guneş ışıgına çıkartılmasını onenyor çunku