Katalog

Kurban kültürüyle yaşam bulan l> Meksiko kentindeki kazı çalışmalan sürerken, uygarlığm en görkemli buluntuları Almanya'da sergilenmeye başlandı. Bilim dünyası şimdi uzun yıllardan bu yana kafaları kurcalayan bir soruyu çözmeye çalışıyor: Nasıl oluyor da bir gölün ortasmdaki bir bataklıkta koskoca bir uygarlık kuran bu sanatkâr topluluk böylesine dehşetli bir kurban geleneğini sürdürebilmişti? 1 519 yüında 500 tıtlan kentını kurarlaı askenyle bırhk Bırkaç su bınkıntısı dıte korfezı ızleye şında tamamen kuru rek Aztek ulke muş olan golun uzennsıne ayak basan de bugun Meksiko ken Hernando Cortez ın go tı kuruludur lurı oı tdsırıddkı batdklık bu Oysa 500 yü once laadada yukselen dev tapı gunlerde kayıklar yuzunak kentııı ıhüsamı kaısıyor ve kanallar adalan sında neredeyse solugu anakaraya bağlıyordu kesılmıstı Ama ne var kı Bataklık çamuru, humus Ispanyollann hayranlık ve ve dışkıyla gubrelenmış şaşkınlıkla ızledıklen bu bahçelerde çıftçüer fa ruyalar ulkesıran sahıplen sulye ve kabak yetştmhıç de tekm değüdı Denız yordu Mısır, Azteklenn sevıyesının 2240 m uzennana besınıydı dekı duzlukte çomlekçı Fakat bataklık sakrnlen çarkı, demır ve tekerlegın bir muddet sonra çıflçıkeşfinden habeısız basahkten sıküdılar Gol makh tapınaklannda borakomşu ulkelenn kanıyla zanldrını otturerek ınsan kızıla boyandı Obsıdı kara akıtan bir topluluk kar yen uçlarla guçlendınlCortez ve Aztek kralı Montezuma'nm bulufması: Aztek ulkeslndekl llk gezlnti Ispanyol şılamıstı Coı tez ı Ama ımş sılahlanyla 1398 yı lar tçln bir ruya glbfydl... dehşet dolu kurban gele lmda volkan zıncırınnegıne ragmen Aztekleı, den oluşan sının aşarak sadece 200 yıl ıçınde bu kıtanın en gorkemh altm duşkunu lspanyollar ıçın âdeta bir hazı1464 yılında Atlanök'e ulaştlar Kral JUıuituygarhgını kuran Aztelder ohxşturmuştu Bu neydı Ddhdsı kendılerını savunacdk ateşL sızotl lıderlıgındekı ordu 1486 yılında yenı se Kızıldeıılı halkmın neıeden geldıgı kesın ola lahlan da vardı Lspanyollar Kral Montezuferler yaptı ve sonunda 50 60 devletı egemenrak bılınmıyor ancak eskı belgelerde anava ma'yı olduıdukten sonıa 5000 ton alünla don lıgı altma alan uygarbk Guatemala'ya kadar tdnlannddn "Aztlan" dıye soz edılmekte duler ulkelenne uzandı Bılındıgı kadanyla goçer topluluk Avokado kumızı acı bıbeı ve domatesı Popocatepl volkanının eteklennde kor IS 1200 lerde kuzeyden Meksıkanın daglık ("TomatT) Azteklere borçluyuz TCakao' ve çıkunç bir fatahzme sanlrnış olan Azteklerın dını bolgesıne kadar ılerlemıstı Gelenler orta kolatayı C'chocolatl") da en acımasız kurban gelenegı uzenne kuruluy boylu, çıkık elmacık kemıkh ve esmer tenlı ın du Insan etıne aç en az 13 tann ıçın yakılan Bununla bırlıkte Orta Amenka ran geçsanlardı Texroco golunde goçlenne ara vekafalan uçurulan ya da oklarla delık deşık edı mıstekı kulturlenyle ılgdı draştrmalar pek ay len 10 000 kışüık topluluk, burada buyuk bir len 'seçılmışlenn" haddı hesabı yoktu Yagmur nntılı de<5ıldır Bolgede IO 1600'lerden ıtıbayerleşım yerıyle karşılaşır ve kavgacı oldugu tannsına adanan çocuMann parmak uçlan Az ren Olmekler çıkmıstı sahneye Onlan Maıçın de golun ortasındaJa engerek yılanlanyla tek rahıplerınce dıkenlerle delınıyordu ya, Toltek ve InkalıUr ızlemıstı Fakat bu dolu bataklık bir adaya surulur Işte Aztekler kultur zıncınnın en guçlu halkasını kuşkusuz Bu tur dehşet vencı aynntılar genelde burada IS 1325 yılında ("Ome Callı') Tenoch eskı Ispanyol belgelennden bılınmekte 1521 Aztek kurban geleneğkte ait amçtor yılında Meksıka'ya gıSol reslm: Üzerinde kurbanlann keslldlğl ve kalpkrinln sökülduğü sunak. den Ispanyol mısyonerOrtadakl reslm: Kurbanın yüreğl ve kanı bu kap Içlnde tannhra sunulurdu ler ınanılmaz oykulerle Sağdakl reslm: Dlz çökmüs asker kulplu kurban bıçağı. donmuştu Işkence yamyarnlık ve bir tur duello sayılan top oyu nu en urkutucusuydu Iste araştırmacılann Az tek kultuıunde en fazla kafa patlattıklan konulaıdan bırı bu Meksiko kentmde surmekte olan kazılardan elde edılen ılgınç bulgulann ışıgında Aztek barbaılıgı şım dı yenıden masaya yatnldı Başkenttekı başkanlık sarayı ve Meksiko ka Templo Mayor'dakl kuru kafa du\ Meksiko daki Aztek kalmtılan (Aztek tapınak slko katedrall): Bir törende 20 000 kurban. Kartalı slmgeleyen giysl Içlndekl asker neykeU tedralı arasındakı bolgenın tam alünda yeı alan Aztek tapınak bolgesı şu sıralar 30 araşür macının çabasıyla gun ısıgına çıkanlmakta Toren yen eskı metınlerden bılınıyor Mısyoner Sahagun un anlatımına goıe alanda 78 tane yapı bulunuyordu Kuçuk tapmaklar ıkı top sahası, rahıp okulu yabanı hayvan ban nagı vb Meydanda ıse rahıplenn tutuklulann kafalannı şışledıklen alışap bu platform yer alıyordu SOOm uzunlugundakı alanın gorkemı volkamk tastan yapılmıs 45m yukseklıOın d e b basamakh tapınakla tamamlanmısü Iapı nagm zuvesındekı üa sunaktan buı savas taıı nsı Huıtzılopochtlı dığenyse yagmur tannsı Tlaloc a adanmıstı Işte bu platform en kanh olaylann merkezıydı Rahıpler obsıdıyen bı Orta Amerika Uyg w İÖ OLMEKLER 10 1000 U] nemimklM ve devheyl ğında) don ntck ııtttn, 1600denitibomıMekiikommdoğa sunda Amerika nın ilk uygariığını kuran Olmekler, Mıur, kabak, tatlı patates ve fatulye yetiftiriyor ve balık ovtıyorhrdt MAYA İÖ. 1100 / Mayalann atakm \ ıtmıar eklmiyle c uğrapyor, Copan Jı vadkinde ilk köy r ler kuruluyor r 852/8