Katalog

dörtköşe Pref. H. Okkeş Kimi ruhsal bozukluklar "yok olabillr mi"? Kışüık bozukluklannı ele alalım Kımı drdştuınaldi bu tuı bozukluklann kışının antısosyal ya da daldvcıccı ola rak 'tasaı lanmalarmın' bır sonucu olduğunu ortaya ko yuyor Evnmın oyunkuram yakldşmuyld yeteıınce kışı nm 'normal" davranması dulumundd bdşkdldiııu kotuye kullanan ya da bellı çıkarlar 3dQldiıidk dnidcıyld onlara benrılre davranan antısosydl sdlıtekdi kışüeıın de kundüeıme bu yer edınebüecekleı ını gostenyor Bu doğru ıse o Zdiıidn bıze cehen nem azabı çektırseler de bu tur kışüerın hıç bu sorunu yok demektır Anusosyal kı şüüc bozukluklannda muhtemelen abartüı bır tanı konma soz konusu Psıkopatlarla ü güenen kışüer bu tanırun adam oldurmeyı meslek edınen katülerle çeteye katüan gençler gerçek anlamda psıkopatlarla sosyopatlar drasındd bır ayırım yapmadı gından yakmırlar DSM kurdmsdl olnidmdk uzeıe tasaı lanmış Kıtapta bellı ruhsal bozukluklara neden olan kuramlardan soz edümıyoı Ruhsal bozuklugun ne oldugu konusunda bır kuram olmadıgını one suımese de, nedensel kuramlardan kaçınmayı hedeflıyor Kımılerı bu kıtdbı beümleıken "Çınmenu su yaklaşımı" deyımıru kullarayor Bellı bır tanıya ulaşmanız ıçın hastada A hstesırıden ıkı belırtırun B hstesındekı altı belırtıden uçunun, artı C ya da D hstesındekı behrtı lenn geçerlı olması vb gerekıyor Bıhm felsefesı bence sınıfldnan şeyın nedenlen ıyı ce kavranmadıkça saghkh bır sıruflandır maya gıdılemeyecegını behrtıyor büu Mahkeme ya da sağlık hızmetlerının gozunden kaçan yıgınla başarüı psıkopat ve sosyopatın oıtabkta elını kolunu sallayıp gezındıgı konusunda yaygın bır goruş var Bızım büdıgımız psıkopatlar genellıkle son dereoe gozu kara ve kendıleııne zaıaı veıen bu tavıı SPigılıyoılar kı bu da soz konusu goruş açıaından onemlı bu sorun oluşturuyor Ne var kı, aralarındd evıunsel yak ldşırna sıcak bakmayanların da oldugu, bırçok araştırmdcı toplum ıçınde mantıklı ve son deıece başarüı psıkopatlann da olabılece<5ıru duşunuyor Hervey Cleckley ın "The Mask of Sanıty=Aklı Başındaük Mdskesı" adh yapıtı yülaıca psıkopatlığın başucu kıtabı konumundaydı Cleckley dururn didşunnalaıında büım ınsanı olarak psıkopatlara hekım psıkopatiara, ruhbüımcı psıkopatlara, dunya uısanı olarak psıkopatlara yer venyordu Gerçek bır psıkopat tpı olduguna ınanıyor ve bu kışüerın zaman zaman maskelerının duştugunu gormek ıçın onlan yakın takıbe almamız gerektığını one suruyordu Buna bızun ruhsal bozukluk kavramımızı uygularsanız o zaman bu kışüer Tabıat Ana'run ısteğı dognütusunda davranıyorlar, çunku Tabıat Ana büerek onldrı boyle aşagüık ve rezü ınsanlar olarak yaratmış1 Kaynak New Scıentıst 17 Mayıs (Human Nature) Turkçesı: Rıta Urgan 3213 sayüı Maden Yasa Tasaıısı'ndd yapılan degışıklıkle bor mddenının dianması vc çıkdrtüması devlet tekelınden çı kdrtüıyoı Hdühdzudd boı mddenırun ışle tümesı ve sdtüması Ltı llol<iınq ın tekeünde Artık ozel sektore boı aıama ve ışletme seıbestlıgı tdinmıidktd Bazı yabancı şırketler şımdıden bor madenuım bulundugu veya bulanacagı tahmın edılon bol gelerde nidderı drdma luhsdtı akruşlar bı le Kararı tepkıyle karşüdyan Ankard l'ıcaret Odası Başkanı Sınan Aygun "Bor'un devlet tekeunden çıkarılmdsı vdtana ıha nettır' demış Çunku bugun 1 5 müyar doldr cıvdiında seyıeden dunya bor pazan nın, ydkın gelecekte 10 müyar dolan geçe cegı ongorulmekteymış Uretım bu hızda surerse, dunya boı lezeıvınm yuzde 63'unun Turkıye de bulunması nedenıyle, 60 yü sonra Turkıye dışında başka hıçbır ulkede bor madenı kalmayacagı duşunu luyormuş Yenı yasayla Eü Holdıng'ın tekelı ortadan kalkarsa, halen dunya tekelı durumun daJa Rıo Tınto şırketırun kolu US Bordx parçalar halmdf yurda yayacagı mınık uydu şurketcüdeı didcüıgıyla yenı tekel olabüırmış Bu Turkıye ekonomısıne bu Bor Ortaçağ sımflandırma ilmlnden pek de farklı değil gibi? Evet Onca lıste Bu ayra zamanda her bırı farkh bır durumla ılqılı ve hıçbırı agaçlardan asıl ormanı goremeyen, onlarca yan ozerk heyet taranndan kaleme alınrrııs bu belge Parçalann bırbırlenyle ıyı bır uyıım ıçınde olup olmddıkları büe bellı degıl Bılımsel bır belge olarak, DSM ruhsal bozukluklann ne oldugu konusundakı geleneksel ya da sagduyulu goruşleıı goz ardı etse ve anlağın ışlevı konusunda kendısıne yol goslermesı ıçın beyınle ılgılı başka büım dallanna da bır goz atsa çok daha ıyı duıumda oldbüır O zaman, gor me sıstemı de dahıl, akhn/beynın çoktugu her bır durumu aynnüldnyla gozler onune seren bır belge olur Ne var kı, bunlar ruhbılımcılere gore 1 "ruhsal" bozukluk kapsamma gırmezler Bu yanlış ayınmlar ruhbılımle sırurbılımın fark lı saflara oturtulmasmdan kaynaklanmaktddır Işte bu yuzden evrımsel yorumlu bılıssel bır sınırbılımsel yaklaşım getırrneye ve bunu sureklı uygulamaya çalıştk 1 Bunlar evrimsel tarihimizin bir başka evresine daha uyunüu olabilirler mi? Bu kışüer her ne kadar daha genış, daha belrrsız çagdaş toplumlara çok ıyı uyunı saglasdlar da dedığınız dogru ola teknohaber Kokuyu yakalayan kamera Hcwlett Packard bunrtan hoyle kampralann, gonıntu ıle bırlıkte kokulan da saptayacak teknolojıye sahıp olacağını soyledı Halen şırket, kokulu lotoğral teknolojısının patenünı almak ıçın uğraşıyor Orneğm Uzak Doğu 'ya aıt fotoğraflar çeşıt çeşıt baharat kokarken, yakm plan bır çüek lotoğratı olgun çılck kokacak HP kokulan gonmtuyle bırleşürmek ıçın üa yontemden yararlanacak Pdhah olan yontemde, nunyaluı bır gaz kromatograf sondası çevredeh havadan bırkohı orneğı alacak Üatıa ucuz oldn tnodd, kokulu fotoğraf kutuphanesmden yaralanacak Omeğın fotoğrah çeken kışı goruntuye uygun bu kukuyu utuphanedekı kokular arasmdan seçecek Her sefennde ozel bır ınkjet yazıcısı, kdğıdm uzerıne temel kokulardan oluşan bır kanşım sıhyor Süpermarketlerde fiyat taraması Supermarkeüerde kasada bır unınuıı üyaünın ıh kez okunmuş olma olasıhğı her zaman soz konusudur Kuşkulannmn pek de yersız olmadığı deneyımlerle sabıttır Oregon'un PSC Scannmg şırketme gore bazı kasa sıstemlerı, baıkodlan bırden fazla kereler okuyabıhyor Bu sorun ozellıkle entegre barkod tarayıcısına sahıp sıstemlerde ortaya çıkıyor Sozgehmı kasıyer ıçmde elrnalar bulunan saydam bır torbayı okuyucunun onunden geçmrken, saydam kağıt tarama ıslemını bozabıhr Bu durumda cıhaz üyaü ıh ke7 okuyabıhr PSC Scdnnıng şırkeune gore sorun bır tırner ılavesıyle çozumlcncbüır Tarayıcı bır kez barkodu tanıdığı zaman bırkaç sanıye başka hıçbır şey yapnidindk uierv ayarlanır yuk bu darbe vurulması ve Rıo Tınto şuketinın gızlıden desteklenmesı anlamına gel mekteymıs Harrı maden sdtdrdk kdlkınmıs bu ulke ne gorulmuş ne duyulmuş Azız okurldrun artık tur olaylara arük radücalın dışında, omegın neolıberal bak1 mamız şart Ne yapaum yanı, Rıo Tınto'yu besle meyelun de asalım mı 9 lsmı büe guzel, kovboy Red Kıt'ın sevımlısumuklu kopegı Rıntmtuı'ı çagnşünyor Zaten ulkemızdeb madencüık ışletmelen arasuıdd yabancı sermaye çok sırurlı Mevcutlar da ya mermercüüc yapıyor ya da yuksek yargı tara findan yasaklanmalanna karşuı raporlar aldınp verdmp altın çıkanyor Ulkenın altı oyuluyoırnuş, oyulmadan maden mı çücarüır9 Bu durumda, Bor Ensutusu kurulmasının da bu" anlamı kaknazrmş Kalmasın1 Üla kurulacaksa ensütu, ban Nıgde'de kurulsun Sonuçta bunlann ne onemı var azız okurlanm Varsın çıksın yasa1 Tasası bıze mı duştu Hem bu ışten bız zarar gormeyecegız kı, çocuklanmız veya torunlanmızın sorunu bunlar Yaramazlık yapıp ortalıgı dagıüyor çocuklann çogu Oh olsun, bu onlara ders olsun Yahu bu da geçer Zaten hepunız olecegız bugun Sultan Suleyman'a büe kalmamış dunya malı, US Borax'ın olsa ne olur, olmasa ne olur Belkı adamldi ısülıdam yaraür Aynca gun gele cek guneş büe sonecek Hatta evren büe yok olacak Doga ıçın bor'un ne onemı var Bugun bor olur yarın borsa Su tesüsı su yolunda kuTÜr Kol kınür, yen ıçınde kdkr Bor yıgıdın kamçısıdır Azız okurlarun, hazmetmesı kolay olsun dıye, yenı maden yasa tdsdrı ıçuı, bu 1 kadeh maden suyu ıçın 852/7 En azından bu kuramaal bir çatı oluşturuyor. Hdkusınız Bu yaklaşımın ruhbılımde kısa enmde korkunç bır etkı yaratması beklenmemeb Ancak Londra Sınırbılım Enstıtusu'nden Chria Fritb. ve ABD'de başka aıaştırmacılann bdgı ışlem bozukluklannda büışsel smırbüım yaklaşımıru temel alan şızofrenı omeklen uzennde çalışıyor olmalan bır haylı ılgınç Bır de panık bozukluklann bedensel duyulann yanlış yorumlannıasından kaynaklandıgı goruşune dayanan ılgmç bılıssel kuramlar var Oyle kı, hızla yerınızden kalktıgınızda o tipık baş donmesı oluyor ve bunu korkunç bır hastalıgın behrtısı olarak yorumlayıp oluyorum ya da aklımı kaçınyorum dıyorsunuz Kestirme yoldan yeni ilaç Yenı bır uacm pıyasaya çıkartüması oldııkça pahah ve çok zaman ısteyen bır uğraştır Nevvjer sey, Crdiıburyde Pharmacopeıa ısımlı bırılaç şırketı, yenı ılaçlann gehşürılmesınde kestırme bır yol buldu Uzun uğraşlar sonucu molekuüerın 3 boyutlu modellerını çıkartmak ve atomlann uzamsal duzenuu karsıiaşurmak yerıne, Pharmacopeıa lek bır boyut uzennde çahşarak bılgı edmmenın yollannı buldu Boylece çahşma suresı buyuk olçude hsalülabıhyor Şırketm gelıştırdığı yontemde molekuüerın kuş bahşı goruntusu ahnıyor ve atomlann hneer olarak arahklan olçuluyor Umut vencı olanlar daha sonra uç boyutlu olaıak çahşümak uzere ayıklanıyor Boylece gerpksız nrneklenn uzennde çahşma zorunluluğu oriadan kalkmış oluyor Ağır bagaj yükünden kurtulmak Kısîm bır butçeyle yolculuk yapanlar havaalanlannda ekstra bagaj ucreü odemek zorunda kaldıklan zaman zor anlar yaşayabıhr Mıddlesex, Cranforddan Arun Malhotra admda bır mucıt bu sorunu ortadan kaldıracak bır yol buldu Bu çozum, normal gorvnuştet bır havula üave edılen banyo tarülanna benzer dıjıtal bır ağırhk tartma mekanızması Bavulun ağırhğı olçmek ıçm basınca duyarlı ayakiar tabandan çehlıp çıkartıldığı zaman. ek tarü bavulun dğırlığı olçerek, sonucu sapm yahnındakı LCD ekrana yansıtıyor Malhotra, yolculuk sırasmda hergece ahnan hedıyelerm ne kadar tuttuğunu tartarak, havaalanmda yaşanması muhtemel bırşokun onlenebıleceğmı savunuyor