Katalog

Tînerci sokak çocuklan Çocum madde etkisindeyse tedbirli ve uzak mesafede durmalı. Hiç bir zaman tartışmaya, konuşmaya, ikna etmeye, yargılamaya ve nasihat vermeye kalkışılmamalı. Öfkelendirmemeli. Tinerden dolayı kavgacılık ve saldırganlık eğiliminde ve cinsel durtülerinin etkisinde olabilir. Şuur bulanıklığı, hezeyana ve halusinasyona göre hareket edebilir çucu madde veya solunum yoluyla ak nan maddelerın kullanımının ardından madde etkısındeyken suç ışlemek son zamanlarda çok yaygınldşü Turkıye'de şu an da esrardan sonra en çok kullarulan madde maalesef tıner balıdır Çogu zaman bu çocuk lar gruplar halmde korku yarahyor Toplumun her kesımı mağdur oldu Askerı ogretmenı, ogrencısı yaşlısı genç bayaru Bu olay sosyal bır konu ve tamamen kentleşme unınudur Kullanıcılar toplumun her kesımınden olabuır Bu ınsanlar çoğunlukla 6 16 yaş cıvannda ve evlerını terk etmış an ne babalan ayn olan ve cıddı ruhsal sorunla rı bulunan çocuklardır Sayıları tartışmaya açık Istanbul da 2000 cıvannda olduklan tah mın edılıyor Bu rakam ashnda yenı kent alanlan ılk goç bolgelen varoşlar da hesaba katı lır ıse 10 bınlerle ıfade edılebılır Bu ınsanların neredeyse tamamı uçucu madde (tınerbalı) bağımlısıdır Tmerbdlı qıbı uçucu maddeler yasa dı şı degıl Inrpltın vpya yapıştıncı olarak nalbur bakkal market qıbı her yerde satılır Çok ucuzduı Kullanımı da basıttır Torbaya koy sonra kafanı torbanın ıçıne sok ve çek Arkadaş grubu olarak elden ele uzatarak nefesle ıçıne çek Sonra da kafayı bul Her şeyden uzakta grup halınde madde etkısınde cana varldş Paralı eğitim zun zamandır (ashnda YOK sıstemı ıle bırlıkte) egıümın paralı olması tartışıl makta Bu tarüşmalarda da eğıümın paralı olması ıstenırken genellıkle yoksul oğrencüenn de egıtımden yararlanabümelennın amaçlandıgı soylenmektedır Elbette gerçekte durum boyle değıldır Bır kere bu sıstem (kapıtalıstparacı sıstem) parası olan okusun demekte, olmaya nın ıse bırakın egıtım hakkını yaşamak hakkmı bıle yok saymaktadır Yanı bır tur devlet ehyle Robın Hood culuk yapmak tumuyle kandırmaca dan başka bır şey değıldır Aslındd kımsede devlet ten boyle bır davranış beklememektedır Paralı egıtımı savunanlar genellıkle bırde, bır hızmet venldıgını bunun da bır maüyetı oldugunu ve hızmetı alan kışder tarafından karşılanması gerektigını soylemektedırler Ilk bakışta haklüık payı var gıbı gorun mektedır Ancak ınsanlar tek başlanna yaşamamaktadırlar Vatandaşlık gıbı bır sıfat (kunlık) taşımaktadırlar Nıtekım bu sıfata dayanarak devlet bu ınsanlara bazı yukumlulukler geürmektedır Bu eylemsel yukumlulukler (vergı askerlık, vb) yanında, devlet bu ulkede dogan herkesm doğal olarak ortak oldugu madenler ormanlar su kaynaklan gıbı zengın lıklerı kullanmakta ışletmekte ktsacası halkm yaranna değerlendırmektedır Ya da en azından kuramsal oldrak devlet olmak budur ı . Devletın nasıl ta vatandaşından bekledığı bazı sorumluluklar varsa vatandaşında devlet ten bekledığı bazı hızmetler (gorev) vardır Orneğın saglık egıüm, bannma, guvenhk ulaşım bu hızmetlerden ılk akia gelenlerdendır Bu tur uyruğu alündakı ınsanlann toplumsal (sosyal) kulturel yapılannı gehşürecek hızmetler kamu hızmetlerıdjr ve bu hızmetler sunulurken venmlılık, bu hızmetler karşüıgında dogrudan devletın kasasına gıren para ıle olçulmez Bu hızmetlerın sunulmasmda bırebır kar zarar hesabı yapümaz Çunku egıtım alamamış bır kışuıın yaşamında devlete topluma verdığı zarar egıtım alsaydı karşüıgında devlete vereceğı paranın karşüayabüecegınden çok (fazla) olabılır Ya da başka bır deyışle egıüm almış bır kışının yaşamı boyunca topluma yapügı katkı egıüm alırken odemek zorunda bıraküacagı paradan çok daha fazla olabüır Yanı kısacası bu tur kamusal hızmetlenn paralı olması ıle devlet kısa erımde(vadede) kendısını kazançlı gorse de, uzun bır sureçte bakıldıgında gerçekte zarar etmektedır Toplum eğıümsız kultursuz kışüerden oluşma yoluna gırmektedır Bu da kendısıne uygar dunyada yer arayan hıç bır devleün arzu etügı ya da edeceğı bır durum olmasa gerekür Mustafa Kemal'ın onculugunde Cumhunyeün ük yülannda başlaülan egıüm aülunı Turkıye Cumhunyeünın varlıgıru hâlâ surdurebümesının belkı de en onemlı nedenlennden bınsıdır Acaba paralı eğıümı ortaya atanlar bunu mu gorduler' Ulkenın en ucra koşesındekı zekı çalışkan yurttaşını bulup değerlen dırmeye yonelık Koy Ejısütulen gıbı bır deneyım yaşamış Turkıye'den bugun geldıgımız nokta ne yazık kı ıçler acısıdır Yrd Doç Dr Aytekln Aydemlr aaydemır@mersın edu tr 852/13 U veya genç bız ınsanlar ıçın kentlı olmanın karşılıgmda gelecek nesıllerımıze mal olan en acımaaız çaresızlık korku ve nefret uyandıı tan gerçeklıktır Bu ınsanlan bu yaşamdan dondurmek oncelıkle 'sosyal devlet" anlayışının hayata geçınlmesı ıle mumkundur veya cezaya çarptınhrlar Bazen de fazla mıktarda solunarak solunumun anı olarak madde etkısıne baglı durması veya kalbın durması sonucu anı olumler kaçınılmazdır Genellıkle 35 yaşa bu ınsdnlar ulaşmaz 9 10 yastd bağımühk gelışır ve ergenlıkte en ust sevıyeye ulaşüır Sadece maddenın eüasmden dolayı degü uzun sure kullanım sonunda akcığerde kronık zaturre sureklı ust solunum yolu enfeksıyonlan derıde cıddı dokuntuler ve kızarıklık bobrek yetmezhgı ve karacığer de fonksıyonel olarak yetmezlıkler ve cıddı olume neden olan kalp damar hastalıkları go ruluı U Ruhsal durumları Tıner kullanımının aıdından kısa bır su re sonra psıkolojık ve davranış degışıklüderı ortaya çıkar Bunlar Kavgacılık egüımı, Saldırganlık Iç durtulerm serbestleşmesı Cınselhk arürnı Zıhınsel kdrmaşa ve kontrolsuzluk Psı komotor ajıtasyon Karar verme zoılukları meslekı becenlerde gerılemedır Bır saat ıçersınde aşagıdakıler ortaya çı karsa tıner zehırlenmesı olarak değeılendın lır Vertıkal ve hoıızental mıstagmus Hıper tansıyon veya taşıkardı Uyuşmalar ağn duyu munda azalmalar Ataksı Dızarüı Kaslarda serthgın oluşması Konvulsıyonlar komahalle rı Hıperakuzı Daha ılen donemde "delırıum tablosu geuşır Bunlaı Dıkkat ve orıantasyon bozuklu gu, Çeşıtlı algı bozukluklannın oıtaya çıkması Şuur bulutlanması haüza kusuru ve konuşma bozuklugu Dalgalı şuur halı Kognıtıf bozuk luklar Tınerın etkısındeyken akıl hastalıgı orta ya çıkabılır Hatta paylaşümış psıkotık bozuk luk Folıe a Deux' dıye ısımlendıı üen ve heze yanların halusmasyonldrm grup ıçersınde paylasıldı<3ı ve bu durumun hıç aralıksız de vam ettığı 'şızofrenı" durumlan vaıdır Tinerci ile karşılaşılır ise: Madde etkisindeyse tedbııh ve uzak mesafede durmalı Hıç bır zaman tartışmaya konuşmaya ıknd etmeye yargılamaya ve nası hat vermeye kalkışılmamalı Ofkelendırmemelı Tinerden dolayı kavgacıkk ve saldırgan lık egüımınde ve cinsel durtülerinin etkısınde olabilir Şuur bulanıkbğı hezeyana ve hdlusınasyona gore hareket edebilir Grup olarak beraber hareket etme egılımınde olduklann dan ısteklerı karşılanabılır ıse hemen verılıp uzaklaşmak geıekn Bu ıstek para sıgara cep telefonu olabılır Mumkunse hemen en ydkın polıs kara koluna şıkâyette bulunulmalıdır Fakat şıkâye tın karşüıgında polısın de yapabüecegı çok fazla bır şey yoktur Polıs suç ışlerse mudahale edebüıı Polıs bır kışıyı tıner kullandığından dolayı tutuklayamaz Çunku üner kulldnmak suç degıl Ardınddn zaten korku üner kul lananla yuzleşmektır Sız karakolda yuzleşır senız sıgara para veya başka bır şey ıstedıgınden dolayı belia gasptan dolayı tutuk ldndbüır Fakat bu ınsanlar suç çetelen gıbı grup halınde tıner kulldndıklanndan karakol sonrası sıze sızın ışyerınıze veya aılenıze musalldt olma ıhtımallen vardıı Bundan dolayı çogunlukla şıkâyet edılmez Bu konuda saglık çalışanlan da cıddı rısk altındadır Acılde çalışan doktoı hemşıre tıner etkısındeyken hastaya mudahale etmek ten korkar Aynı şey onlar ıçın de geçerlıdır Ydrdlanmış ne yapacagı bellı olmayan her an bır yerınden falçatd veya jılet çıkarabılen kısılere mudahale etmek çok zorduı Buralara da bu ınsanlar gruplar halınde gelırler Aynca nobetçı hekım adlı rapor duzenlemek zorun dadır Ucuz ve yasal Uçucu maddelerı her genç veya her çocuk kullanabılır Bu tamamen rastlanüya baglı dır Çocuk veya genç ortamda bu maddeyı bulur ve dener ıse arkası gelebılır Çunku dogruyu egrıyı gerçeğı var olan ve toplum da geçerlı olan ahlakı değerlen hukuku ya saları tam olarak ıdrak edemez Fark edebüır ama çoğunlukla tatbık edemez En nskü ve bagımlı olmaya aday çocuk lar aılesınden baskı goren babasmdan annesınden veya dığer düe fertlerınden sureklı fi zıksel.cınsel ıstısmara maruz kalandu Bu çocuklar çok çabuk kendılerını sokağa atar So kak bu ınsanlaı ıçın evdekı baskıdan ılgısızlık ten şıddetien yoksulluktan kuıtulmdnın tek çaresı gıbıdır Hele bır de aynı sorunlardan dolayı aıkada^ grubu olursa çok çabuk sokak yaşdmına alışıhr Sonuçta sokak bır yaşam bıçırru ve ya jam alanıdıı Aı tık bu hıs ve duşunceler 6 8 bı 'emedın lOyaşındaoluşunca eve donrnek needeyse ımkânsızlasır Çunku bu hayat tarzı )ir tercıh veya keyfıyet meselesıne donuşur iu sokak çocuklan kendı hayatlaımdan memıundur Onlaı ıçın burun yoktur Sorun bız ev ler ve kentlıler ıçındır Sokaklaı vazgeçılmez kentsel alanlar or Kentlının arterlerıdır Kenthnın harekoünı aglar Sokak çocuklan' bu aıteılerın korku aratan canavaıları gıbı algılanmaya başlanır lep olumsuzluklarda gundeme gelır 1a kı bır onrakı olaya kadar hep unutuluı Aslındd sokakta madde kullanan çocuk Sürekli durumlar Tum yukandakı tablolann dışında aşa ğıdakı durumlar devamlı vardır Dagınıkkk konuşma hızlanması veya artması Olum kor kulan ve panık hallerı Sıkmü hallen Hıpertan sıyon çarpıntı sırak basmalan Goz bebeklennın buyumesı Idrak bozukluklan Kalıcı algı bozuklukldrı "Flashback Sendromu' Kışı bu flashback dunımunda kendı arzusu ıle ıstedıgı anda bır haürayı yenıden canlandırabılır Objenırı ortadan kalkmasmdan sonra da sankı varmış gıbı bır tur 'Deja vu' ıdrak devam ede bılu Objesız ıdıakler yaşanabılır Bu ıdrakler nobetler halınde ortaya çıkar ve bazen mık ropsı olarak var olanı ılen derecede kuçulte rek bazen de makropsı denılen var olanı ılen derecede dev gıbı cesamet degışımleıı olarak algılamalar olur Bu nobetler bırkaç saat ten bııkaç hdftaya kadar devam edebıhr Beş yıldan fazla surpn vakalaı vardır Buradd onemlı olan madde alımmın bu ıdrak bozukluklanna yol açtıgının bıhnmesıdır Dışarıdan nasıl anlaşılır? • Nefesleıınden veya gıysılerınden dolayı kokarlaı • Tutkal kullananlarda agız çevıesmde veya burunda tutkal aı tıklan olabüır • Gozun beyaz kesımınde (konjunk üvalardd) kızanklık • Bu maddeler kolay yandıklanndan cıltte veya gıysüerde yanık ızlen • Oksunık hınlü nefes darhgı • Zaturre ellerde dudaklarda morarma sıyahkk(biyanoz) «. • Adale zayıflıgı cıLz gorunum • Baş ve kann agnları bulantı ve kusma hallerı • Agır kullanıcılarda dengesız yurume ayakta duramama Psıkıyatr Dr Ayhan Akcan Bahrkoy Psıhyatn Tedavı ve Araştırma Merkezı 35 yaş sınırı Bu ınsanlar trafıkte kazaya neden olma yargüama bozuklukldrı nedenıyle suç ışleme çılgınhk olçusunde tehhkelı denemeler hız yapma kendısını yuksek yerden bır yere atmayla uçma denemelerı nedenıyle hayatlannı kaybederler ya da cıddı duzeyde sakdt kahr