Katalog

lumhurıyeı BîLİM TEKNİK Okçu balığının ilr O zel bir avlanma stratejisi geliştiren okçu balığı (Toxotes jaculatrix), yaprak ve dalların üzerindeki böcekleri su püskürterek yakalıyor. Üstelik böceğin sadece suya düşmesi de yeterli değil, diğer balıklara kap tırmaması için tam olarak kendisinin bulunduğu noktaya düşmesi gerekiyor. Okçu balıklarının suyla vurulan böceklerin nereye düşeceklerini hesaplayabildiklerini Freiburg Üniversitesi'nden $a muel Rossel, Julia Corlija ve Stefan Schuster buldular. Cüneydoğu Asya'nın nehir akıntılarında ve pınarlarında yaşayan ve normalde egzotik böceklerle beslenen okçu balıklarıyla yapılan deneylerde et sinekle rinden yararlanılmış. Sineklerin suyun altından bulanık görünmeleri okçu balığını kesinlikle rahatsız etmiyor ve yarım metre uzaklıktaki sineği vurduktan sonra suya düşmeden yakalamak için bedenini böceğin düşeceği noktaya gore çevirmekte. Ve bu dönüş manevrası sadece saniyenin yuz milyonda biri kadar kısan bir anda gerçekleşmekte. Okçu balığının avını nerede yakalayabileceğini tahmin edebildiği şu deneyle saptanmış: Araştırmacılar bir sineği iple suyun üzerine sarkıttıklarında, balık ipi hiç dikkate almadan suyu püskürttükten sonra sineğin düşmesi gereken noktaya yönelmiş. Ikinci bir deneyde ise sinek akvaryumun üzerindeki bir cam plaka üzerinde gezdirilmiş. Balık, yatay uçuş yönu nedeniyle sineğin çok uzun bir mesafeden düşebileceğini düşünebilirdi. Ama balık sineğin düşmekte olduğunu sanmış. Öyle anlaşılıyor ki balığın tahmini ilk yüz milisaniye içinde kaydedilen lere dayanıyor. Bir objenin düşüş hızı ve yönü bilindiğinde nereye düşeceği de kesin olarak hesaplanabilmekte. Okçu balıkları bu öncelemeyi hızlı hareket yetileri sayesinde yapabiliyorlar. Bu hesap yetisi bugüne değin başka hiçbir hayvanda saptanmadı. Mesela tamamen farklı bir av stratejinden yararlanan su kelebeği, avlanma sırasında sineğin yerini petekgözleriyle odaklayarak yolunu keser. Ve devamlı izlediği için de sineği gözünden kaçırmaz. Dinozorlar kuşlardan daha iyi uçuyordu D inozorların 65 milyon yıldan daha önce uçmayı öğrendikleri, hatta minik beyinlerine karşın günümüzdeki kuşlardan çok daha iyi ve zarif uçtukları bulundu. Amerikalı bilim adamları uçan dinozor fosillerinin beynini bilgisayarda tasarlayarak denge duyusuyla ilişkili olan bölgeleri incelediler. Buna göre 65 milyon yıldan önce yaşayan dinozorların denge duyusu günümüzdeki kuşlara kıyasla çok daha gelişkin idi. Ohio Üniversitesi'nden Lavvrence VVitmer, Rhamphorhynchus muensteri ve Anhanguera santanae türüne ait iki Pterozor'u incelemiş. Rhamphorhynchus'un 13 santimlik kafatası Anhanguera'nın yarım metreyi aşkın kafatasının yanında çok küçük kalır. Bilim adamı, uçan dinozorların beynini görunur kılacak röntgen tekniklerinden yararlanarak, uçma hareketlerinin ne şekilde yerine getirildiğini gösteren fotoğraflar elde etti. Dinozorlardaki iki beyin bölgesi kuşlara kıyasla daha gelişkin olduğu için denge ve avlanma sırasında birlikte çalışan göz ve ense kaslarını daha iyi kontrol edebiliyorlardı. Ayrıca kanat yuzeylerinden gelen uyarıları da çok iyi işleyebildiklerinden hangi aerodinamik kuvvetlerin kendileri üzerinde etkili olduğunu hissedebiliyorlardı ki bu da iyi bir uçuş kontrolünun onemli koşullarından biridir. 8/1/16