Katalog

Temmuz ayında bol meteor yağmuru Hasan H. Esenoğlu(*) G üneş: Yaşam için en ideal uzaklık: 22 Hazıran üo 20 Tpmmu7 2002 tdnhlerı arasındd 29 qun bo yunca îkızleı (Gemmı) tdkırn yüdızında kalan Gu neş gokyuzunde gunluk yaklaşık 1 derecehk bılınen hare ketıyle üerleyerek 21 Temmuz ıle 10 Ağustos 2002 tanhlerı arasında 21 gun boyunra Yengeç (Cdncer) tdkım yüdızmda bulundCdk Guneş 2002 yüı ıçındc Yor'e 147 mılyon km üe en yakın konumuna 2 Ocak ta ulaşmıstı, 152 mılyon km ıle de en uzak konumuna 6 Temmuz'da ulaşacak Bu YerGuneş u/aklığı aslında bıt gezegen olaıak dunyanın yaşam için olabilecek ideal uzaklık olmakta Eger varsa Guneş benzen yıldız sıstemlerındekı canlüar ıçın de guneşlerı bızımkı ıle aynı gorunumde olmalıdır hğer evrenımızde başka canlüdi yok ıse artık yddızlaı bız dunyalılar ıçın yıne nokta kaynaklar olmaya devam edecek Evrende bızlerın dışında yaşam arayışlarına ılışkın uygun en zayıf sınyalı yakalayabüen dev çanak antenlerle yapılmakta olan ladyo gozlerrüerının sonuçlarına http://setiathome.berkeley.edu adresınden ulaşılabıldığı haberı meraklı okuyucuların dıkkatını çekecektır Meraklı okuyucu lar yıne Guneş'ın bu dısk gorunumu kolaylığından gunluk Guneş'ın gorunumunu leke sayüaıını ve Yer'ı doğrudan et küeyebüecek Guneş olaylarına ılışkın ayrıntılı surelı bılgılere şu adıeslerden ulaşabıhrler http //scıenre msfc na sa gov/ssl/pad/solar/detdult htm vehttp //www koerı bo un edu tr/astronomy/solaractıvıtyhtml lunacak MerkürSatürn buluşması: 14 Temrnuz sabah saat 5 30 cıvarmda Meıkur Satuın ıle bırlıkte gorulerek ozellıkle 23 Temmuz tdrıhlerınde Saturn Merkur ta lafmdan ortulecektır Bu ıkı gezegenden parlak olanı Merkur'dur Cezegenler nerede? Duıbun veya teleskopu olan oku yucular Uranüs u (parlakhğı +5 7 ka dır) akşam geç saatlerden ıtıbaren tum gere ve sabah Guneş doğuncaya kadaı yaklaşık yedı saat surehğıne guneydogudan guneybatıya doğru yaklaşık yuz derecüık geraş bır ara lıkta Kova (Aguarıus) takım yıldızın da goıebıleceklerdır Yukseklığı ufuktan en fazla 36 derece olacaktır Neptün un de (parlaklıgı +7 8 kadır) Uıanuse yakın goıunumun den dolayı ay boyunra akşam saatlerden ıtıbaren tum gece vc sabah Guneş doğunraya kadar yaklaşık sekız saat surelığme guneydogudan guneybatıya doğru yaklaşık yuzon derecelık genıs bu aralıkta Oglak (Caprıcornus) talam yüdızında (yü boyunca da bu takım yıldızda kalmak uzere) gorulebılır Uranus ufuktan en fazld 31 deıece yukseklıkte gorule rek VP her ıkı gezegen ay boyunca Guneş'ten uzaklaşacaklarından go rulme surelerı de artacaktır 24 Temmuz saat 02 cıvarında Neptun yenıay evresındekı Ay'ın 4 derece kuzeyınde ve 26 Temmuz saat 24 cıvarında da Uranus, dolunaya yakın evredekı Ay'ın 4 derece kuzeyınde yer alacak lar Çıplak gozle kolay gorulebılecek paılak gezegenlerın konumlan aşa ğıda verümıştır Ay: Muhteşem gözlem zamanı Temmuz dyı boyuncd Ay ın evıeleı ı ıesımde gosterı lıyor Ayrıca Ay'ın yenıay ve dolunay evrelerıne tam ulaşma saatlerı de belırtılmekte Resımde Ay'ın yaklaşık 2226 Temmuz tarıhleı ı arasında 5 gun sureyle dolunay ve dolu naya yakın pvrelerde kaldıu;ı goı uluyoı Dolunay bu taı ıhler de yaklaşık 12 7 kadır parlaklığı ıle tum gece boyunca Ay ışığı ıle Yer ı aydınlatıyor Bununla bırlıkte teleskop veya durbunu olan okuyucuların susuz Ay derazlerını ve Ay kraterlerını sıradağlan derın dere yatakldiını duzlukleıı ve yuksek bolgeleı ı gozu kamaştırmadan rahat gorebıleceğı mulıteşem Ay gozlemlen ıçın yaklaşık tarıh aralıkları ıse şoyledır 17 ve 1320 Temmuz Ay'ın bu olağanustu guzellıktekı ğozlemlerını onurı lıenıen yakmmıızda yeı almasına ve ozellıkle de atmosferının olmayışına borçluyuz, bu sayede Ay yu/eyıru bu kadaı aytıntısma kadar gorebılıyoruz tıpkı perdesı çekılmış bır evm ıçerısını gorebıldığımız gıbı Ay ın bellı başlı evreleıe ulaşma taııhleıı doğuş batış saatleıı ve gorulme surelerı ıle Ay'ın Yer'e olan uzaklıklan şoyledu 2 Temmuz saat 11'de Ay Yer'e 404 210 km ıle en uzak noktasında bulunacak 2 Temmuz da son dordun evıe sınde (00 52 do dogar ve 12 52 de bataı gece yarısı sonrasından ıtıbaren sabah saatierıne kadar gorulur) 10 Temmuz da yenidy evıesmde ulacak ve gorulemeyecek 14 Tem muz saat 16 da Ay Yer e 36/ 850 km ıle en yakın mesafede bulunacak 17 Temmuz'da ılk dordun evresınde (13 39'da dogar ve 01 01 'de batar gece yarısı sonrasına kadaı goru lur), 24 Temmuz'da dolunay evresınde (20 14de doğuyor ve 05 28 de batıyor tum gece gorulur) ve 30 Temmuz saat 05 de Ay Yeı e 404 740 km ıle tekrar en uzak noktasında bu M e r k ü r bümdığı gıbı sadece ufka yakırı olaıak ya Guneş dog madan once doğuda ya da Guneş battıktan sonra batıda gorulebılır Gezegen Temmuz ayının ılk ıkı haftası boyunca sabahları Guneş doğuncaya kadaı bır saat kdddi çok kısa suıelıgıne kuzeydoğu tarafta sırasıy la Boğa (Taurus) ve Ikızler takım yıldızlaıında ufuktan en fazla 12 derece kadar bıı yukseklıkte ve yaklaşık 0 3 ıle 1 2 kadır pdrlakük aralığında gıderekparldklı 1) öıanus ğı drtacdk şeküde goıulecek Ay ortasına dog 2) Neptun ru Guneş'e ıyıce yaklaşrrnş oldcağından sabah 3) Venus ları aı tık gozlenemeyecekt Guneş e en yakın 4) Saturn olacağı tarıh 21 Temmuz dur buna gore gorul me suresı bu tarıhe kadar azalacak Durbunu veya teleskopu olan okuyucular gezegenı Mrasıyla son doıdun ve şışkın ay evıeleı mde goıebılecekler Tem m u z ayının gök atlasını Içeten ve 15 Temmuz gece saat 23:00 itibanyla görüle bllecek gezegenler (reslmde sürekll yanm daire çlzgl ile gösterllmlf olan Cünes hattının üzerlne veya yakınına bakınız) ve takım yıldızlar sekHde verllmls tlr. Bu sayfadakl Cök atlası yardımıyla Gökyüzü seyredlUrken atku gökyüzüne bakar sekllde doğru yönlerde yukanya kaldınlarak bakıldığında gece gökyüzündekl görtintim Ile tamamen örtüfür. Aylık Cök atlasını yakmdan taklp edenler gökyüzünün görünümünün surektt değlstlğlnl farkedeceklerdlr... Bel ki bu yüzdendir kl yüzyıllar boyunca astronomlar duzenll aylık gökyüzü bll gllendlrmelerinl yapagelmlşlerdlr ve bugün de bu gelenek bu yazı glbl bilim çevrelerinde sürdürulmektedlr... Belkl blr ilerl adım olarak su da söylenebilir: gökyüzünün bu surekll değlslml süreclnde gök clslmlerinln bulunma yerlerl ve ifimalan ve dolayısıyla Yer'den görünümleri heralde hlçbir zaman blr günü dlğer gününe esdeğer değlldlr tıpkı akar sudan Ikl kez aynı suyla yıkanılmaz özlü sözün Ifade ettlğl gerçekllllk glbl... tos tarıhleri aıasında gorulebüır En yuksek sayıya ısp 28 Temmu7'da ulaşır saatte yaklaşık 20 kadaı goktaşı goıule büıı Yagmurlar dışında g e c e boyunca gorulebılecek gok taşı sayısı ıse 6 veya 7 kadardır Delta Aguerıdlerın hızldiı sanıyede 41 küometreye kadar ulaşır Bu goktaşı yağmuru Akşam Gece Sabah (1531 Temmuz) 1) Uranus (131 Temmuz)l) Uranus (131 Temmuz) (131 Ttemmuz) 2) Neptun (131 Temmuz) (131 Ttemmuz) 3) Merkur (1lOiemmuz) (131 Temmuz) nu ızlemek ısteyen okuyucular ozellıkle 28 Temmuz'da orneğın g e c e yarısı oncesınden ıtıbaren sabah saatierıne kadar guneydogudan guneybatı tarafına kadar genış bır arahkta ufuktan en fazla yaklaşık 33 d e r e c e yukseklıktekı Kova takun yüdızı bolgesıne bakabüırler Meteor yağmurları ve gozlemlen hakkında ayııntüı bılgı ıçm Uluslararası Goktaşı Kuruluşu nun http://www.imo.net adresıne baküabılınır Aynca saat tutarak sayüabüen gok taşı gozlem sonuçları da vısu al@ımo net adresıne rapor edüebüınır Bu yazıda kaynakça olarak kısmen 'The Astronomıral Almanac 2002den yardrlanümıştıı Açık ve ışık karhhğınden uzak bır gokyuzu dıleğıyle * Astronom Dı lstanbul Unıv Fen Fak Astrononv VP Uzay Bıhmlen Bol esenoglu@ıstanbul edu tı Not Uzay hava durumuna ılışkın ayrıntılı haberleı şu ddresten ahnabıhr http llwwwspaceweathercom Astrono mıye vc Uzay Bıhmlenne meraklı okuyuculara den ıçm bır adres de şoyledır http l/skyandtelescope rom B o • t VenÜS, Temmuz ayı boyunca Guneş battıktan sonra akşam saatlerınde yaklaşık ıkı saat surehgıne Aslan (Leo) takım yıldızında batı taraftd ufuktan en fazla 19 derece yuk seklıkte gorulebılecektır Venus 4 1 kadır parlaklıgı üe gokyuzunde ışüdayacaktu Durbunu veya teleskopu olan okuyucular gezegenı yaklaşık son dordun evresınde ızleye bıleceklerdır Satürn, Temmuz ayında Guneş ten uzaklaşmaya devam edeceğınden sabahlaıı Guneş doğmadan once kuzeydogu taratında yaklaşık ü<ı saat surehgıne Boğa takım yüdızında ufuktan en fazla 30 derece yukseklıkte +0 1 kadır parlaklıgı ıle gorulecektır Temmuz ayında akşam gece ve sabaha dogru gorulebüecek gezegenler çızelgede ozetlenmıstıı G ö k t a ş ı Y a ğ m u r u Kova takım yıldızı cıvarmda yer alan Delta Aguarn yüdızının yakınından yagan Delta Aguendleı ısımh goktaşı yağmuru 1?, Temmuz üe 19 Ağus 797/6