Katalog

Kozmik ışınların kaynağı Bırçok araştırmacı dunyayd yansıyan yuksek enerjüı koz mık ısınlarm Supernova patlamalanndan çıktığını duşunurken Fnrıco Fermı Enstıtusu nden Edward Kolb ve mes lektaşları Scıence dergısme bu ışınların Wımpzıl]as olarak ısımlendırüen son derece ağır ve ırı parçacıklar tara fından uretüdığını açıkladılar Kozmık ışınların dunyaya tum yonlerden eşıt olarak yansımaları Supernova kaynağına dayanan tezı zayıflatmakta Ancak bu tezı savunanlar bu durumu parçacıkldrın dunyaya ulaşması sırasında manye tık alanlar tarafindan saptınldıkları dolayısıyla da gelış yonlerının değıştırüdığıyle açıklıyorlar Kolb VVımpzıllas parçacıklanmn ılk patlamadan sonrakı genleşme evresın de oluştuklarından yola çıkıyor Bu açıklama Kolb u aynı anda ıkı sonuca ulaştırıyor Eğer araştırmacının tezı doğ ruysa VVınızülas paıçacıkları astronomlar tarafindan aranan kara madde de olabıür Dunya atmosferıne sızan koz mık ışırüar Kolb un duşuncesıne gore VVımpzıllas parça cıklarının artı urunlerı olabılır ve yuksek enerjılı ışınların buyuk bır kı&mı da fotonlar uzenne yansımakta Kolb un teorısı ornegın şu anda Arjantınde ınşa edümekte olan Pı erre Auger Gozlemevı nden ıspatlanabüecek Wımpzüla adı bırkaç yıldır kara madde ıçın kullanıldn Wımps sozcu gunden turetılmış Wımp karşıhklı etküerı zayıf olan masıf parçacıklar anlamında kullanılıyor Biiyiik patlama yeniden tarihlendi Brıtısh Columbid (Kdnada) Urıı versıtesı nden Haıvey Richer ve ekıbı Sa mdnyolundakı en eskı yıldızları Hubble telesko puyla buldu Hubble teles kopu en eskı yıldızları gore bılmek ıçın ye dı gunden fazla Akrep takımyıldı zındakı M4 yıldız kuresını ızledı Gun ler sonra parldk guneş ler arasında bırkaç tane do nuk nokta belırdı Işte bu sonuk parütüdi astronomlar ıçın çok onemlıydı Zıra Be yaz Cuce olarak bılınen olu yüdızlar sa yesınde evrenm yaşı saptanabılıyor Ast ronomların açıklamalarma gore 12 13 mılyar yıllık bır geçmışe sahıp yıldırlar Samanyolundakı en eskı yıldız turlerını temsü edıyorlar Daha oncekı araştırma lar evrendekı en eskı yıldızların ılk pat lamadan bır mılyar yü sonra doğdukları ru gostermjştı Oysa yeru bulunan cuce yddızlarla evrenm yaşı yaklaşık olarak 1314 mılyar yıl olarak belırlendı Yaygın olarak kabul edılen tarıh kozmık genleş me oranının Hubble teleskopuyla hesap lanmasıyla bulundu Uzay goz lem aracının hareketınden once ılk patlamanın tarı hı kesın olarak büıne mıyordu Yenı goz lemler evrenın ya şmı doğrudan doğı uya yanıtlı yor ve değerın bagımsız olarak belırlenmesıne de olanak verıyor dıyor Richer Bılım adamları araştırma sonuçlannı Astrophysı cal Journal Letters dergı sınde yayımlayacaklar Beyaz cucelerle yapılan tarıhleme çok basıt Nukleer ateşlerı sondukten sonra yüdızlar gıt gıde soğuyorlar ve sıcakhklarına gore de yaşlan saptanabılıyor Ama ne var kı çok donuk bır ışık yansıttıklanndan bunlan şımdıye dek yıldız kronomet resınde ızlemek mumkun olmamıştı Yuz bınlerce guneşı en kuçuk bır alanda top layan yıldız kumelerı galaksüerın en es kı cısımlendır 7000 ışık yüı uzaklıktakı M4 kumesını astronomlar Samanyolun dakı yaklaşık 150 benzer cısımden dun yaya en yakm olanı olduğu ıçın seçtüer boylece Hubble en karanlık Beyaz Cucelerı dahı gorebüdı MİDE BAKTERİLE RİNE KARŞI BROKOLI Laboratuvar arabtırmaları brokoh ıçındekı bır mad denın mıde .ulserınden so rumlu Helıcobacter pylon bakterısıne karşı etküı ol duğunu gosterdı Sulforap han olarak ısımlendırüen madde deneyler sırasında hucrelerde gızlenen ve üaçlarla yok edüemeyen bakterüer uzerınde de et küı olmuş Araştırma so nuçldnnı Proceedıngs der gısınde yayımlayan araştırma ekıbı Sulforaphan ya da brokolının ınsanlarda da yararh olup olmadığını araştıracak Helıcobacter enfeksıyonuna bağlı hasta lıklann sadece %801 antıbıyoukle başanyla tedavı edümekte Aspirin çift etkili Kandakı pıhtüaşmayı onleyen ve ıltıhap nederuyle zarar goren damarları ıyıleşüren aspı r m College London Unıversıtesı araştırmacılanna gore kalp ve damar hastalıklarında ıkı yonde etküı oluyor Cırculatıon dergı sınde yayımlanan rapora gore duzenlı aspırın tuketımıyle ortaya çıkan koruma etkısının sadece ıldcın kanı sulandırıcı ozellı gme bagh olmadıgı ıltıhap on leyıcı ozellığınm de onemlı bır rol oynadığı belırtılmekte TAY Ilk Tunç çağı klasörlerini yayınladı Anadoludakı 2100 yerleşmeyı kapsayan ük Tunç Çacjı kldsorlerının (4a 4b) yayınlanmasından sonra TAY projesı (lurkı ye Arkeolojık Yerleşmeler Projesı) çerçevesınde hazırlanan klasorlerın sayısı 5 e yukseldı 1993 yümdan bu yana suren çalışmalar sonucunda ortaya çıkan eserler şoyle 1 klasor Paleohük Çağ 2 klasor Neolıtık Çağ 3 klasor Kalkolıtık Çağ 4 klasor (4a ve 4b olmak uzere üa klasorden oluşuyor) Ilk Tunç Çağı Orta ve Son Tunç Çağları Demır Çağı Hellenıs tık Roma ve Bızans klasorlerının ve Internet yayınının hazırhkları ıse suruyor Paleohtık donemden Kalkolıtık doneme kadar devam eden yerleşmc ycı lerıylp ılgılı bügüer şu anda TAY web sıtesınde (http //tayproject org) ızlenebümekte S. Haımankaya ve B.Eıdoğu tarafından hazırlanan ük Tunç Çağı klasorlerının Internet uzerınden Turkçe ve Ingüızce yayını ıse 2002 sonbahannda başlayacak Klasorler Istdnbulda Pandora Sımurg Homer kıtapevlerınde ve Ege Yayınla n ndan Ankara da Turhan ve Izmır de Iletışım yayınevlerınden elde edüebüdığı gıbı sıparış formuyla da sağlanabüıyor Ayrıntüı bügı ıçın http //tayproject org ve aboratav@tayproject org adreslerme başvuı ulabüır Dinozorlara süpet soyağacı 19 yyda ılk dınozor ıskeletlennın çıkanlmaya başlamasm dan bu yana bınlerce çeşıt dınozor turu tespıt edıldı Han gı hayvanın hangı soydan oldugunu ve dmozorlar arasındakı akrabalık bağlarıru Brı&tol Unıversıtesı araştırmacıla rmdan David Pisani Proceedıngs of the Royal Socıety dergısmde açıkladı Pısanı ıle bırlıkte çalışan dınozor uz Mercanlardaki ışıma şaşırttı Florıdadakı bır mercan re sıfinı fluoresans ışığıyla ınceleyen bıyolog Steve Ackleson carüı raercanların mavı fluoresans ışı ğında gun ışığında fark edüme yen renklerde parüdadıklarını gordu Bu fluoıesans ışınlarının karışımıyla mercanlar farklı bır gorunume burunuyorlar Ancak araştırmacüar mercanların bu değışıme neden qeıek duyduk laı ını kcşfedemedüer Mercanlar dış ıskeleüerını kalsıyum karbo nat 5algüayarak yavaş yavaş buyuten mınık caıüüardır Fluoıesans ışığı hcı mercînda farklı etkıdığınden araştır macüar ışığı farklı mercan turlerınırı saptanmasında kul lanabüeceklerını sanıyorlar Araştırmdcüar ayrıca olu maddelerın ısımadığın dan da yola çıkarak bu tek ruk sayesınde mercan resıf lerı arasındakı mayınları ya da denıze atüan buzdolabı gıbı eskı eşyaları da bulabı leceklerıne ınanıyorlar Bu rada bıyolojık gazışı soz ko nusu değü çunku eğer boyle olsaydı ışığın bıyolo jık olarak uretılmesı gerekır dı dıyor Ackleson Bu tur ışığı denız canlıları eş bulmak ya da duşmanlannı korkutmak ıçın uretıyorlar Oysa fluoresans etkısı bellı bır ddlga uzunluğundakı ışığın soğurulması ve dığer bır dal ga uzunluğundakı emısyonu gosterır kı ışık kapatüdığın da bu etkı de yok olur Bıyolog denızdekı heı canlının farklı bır ışığa reaksıyon gosterebüeceğmı sanıyor manlarından Mike Benton her bırı on ya da 20 rurden oluşan çok sayıda kuçuk soyagaçlarını super soyağacında bır arada topladı 80 lı yıllardan bu yana dıno7orlar ıçın 1SO den fazla soyağacı çıkarıldı dıyor Benton Bızım soya ğdcımız da kesınlıkle eksıksız degü ama bugune kadar uretılen en kapsamhsı Soyağacında 277 dınozoı tum var Bılım adarrüarına gore super soyağacı dınozor sıstematığındekı tartışmalı alanlar ıçın açıklama geürıyor 797/4 Sayfa haberleri: Nilgun Özbaşaran Dede