Katalog

Politikbilim Aykut Cöker Bilim ve teknolojide eksiğimiz nerede? Bilim, teknoloji ve inovasyon politikalarının ekonomiye ve toplumsal hayata ozgu terimlerle örülduğüne daha once değinmiştim. Bu konuda, Prof. Dr. Erol Taymaz, sozünü ettiğim son çalışmasında şunları söylüyor [bazı ıbarelerin altı tarafımdan çizildi]: "Teknoloji ve yenilik [inovasyon] politikalannın geliştirilmesinde etkili olan iki önemli [iktisat] kuramı vardır: neoklâsik kuram ve Schumpeterci/evrimci kuram. Neoklâsik kuram, iktisatta baskın eğilim olmasına karşın, teknoloji ve yenilik iktisadında yetersiz kalmış ve özellikle 1980'lerden sonra üstünlüğü Schumpeterci/evrimci iktisada bırakmıştır. "Schumpeterci/evrimci iktisatçılar, neoklâsik yaklaşımın, teknolojik gelişme sürecinin anlaşılması açısından yetersiz olduğunu ve, dolayısıyla, teknoloji politikalarının geliştirilmesinde yararlı oiamayacağını one sürmuşlerdir. "Evrimci yaklaşım, özellikle Nelson ve Winter'ın 1982 yılında yayımlanan Ekonomik Büyümenin Evrimci Teorisi kitabından sonra, teknoloji ve yenilik iktisadında yaygınlık kazanmıştır, Bu yaklaşım, Schumpeter'in çalışmalarından yola çıkarak teknolojik yeniliği, uzun dönemde ekonomik gelişmenin motoru olarak değerlendirmekte, bu nedenle evrimci analizlerde teknolojik yenilik süreci merkezl bir role sahip olmaktadır." Evrimci iktisatçıların, teknolojik yenilik sürecinin ancak sistemik yaklasımla anlaşılabileceğini vurguladıklarına işaret eden Taymaz, bu bağlamda gelistirdikleri 'ulusal yenilik [inovasyon] sistemi' yaklaşımına da işaretle şoyle diyor: "Ulusal yenilik sistemi' kavramı, özellikle 1990'larda teknoloji ve yenilik politikalarının geliştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Bu kavram, bir yanda teknolojik gelişme surecine etkide bulunan tum kurumları kapsarken, diğer yanda ulkenin uluslararası rekabet gucunu ve uluslararası işbölümü içerisindeki konumunu da gündeme getirdiği için son derece etkiii oldu. "Ulusal yenilik sistemi' kavramı evrimci iktisadın önde gelen araştırmacılarından Freeman ve Lundvall tarafından onerilmiş ve diğer araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. 1990'larda bu kavram OECD glbi bazı uluslararası kuruluşlar ve AB tarafından da teknoloji ve yenilik politikalannın geliştirilmesinde kullanılmıştır." Taymaz, teknoloji ve inovasyon politikalarını etkileyen iktisat kuramlarına ilişkin bu açıklamalanndan sonra, Turkiye'nin 1993 sonrası bilim ve teknoloji politikasını irdeleyerek, bupolitikayı ortaya koyan temel belgelerde, 'bilimsel ve teknolojik araştırmalar yapabilmek ve bu tur araştırmalar sonucunda ortaya konan bulguları ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştürebilmek için gerek duyulacak bütun kurum ve mekanizmalarla birlikte, bunların sistemsel bir bütunlük içinde işletilebılmesını ıfade eden Ulusal İnovasyon S.istemi'mizin bir an önce kurulması amaç olarak benimsenmiştir' dendiğine işaret ediyor ve şunları söylüyor: "Ulusal yenilik sısteminin kurulması özellikle TUBİTAK tarafından 1990'larda gundeme getirilmiş ve sistemik bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu doğrultuda BTYK aracılığıyla politika onerilerı geliştirılmiş ve bu önerilerin bir kısmı uygulamaya konulmuştur. Diş fırçalamak kalp için gerekli Kalp sağlığını korumak için diş bakımma özen göstermek gerekiyor. ortaya çıkar Bu ıltıhap zaman ıçmde dışı ve dışetıru yedıgı ıçın diş kaybına neden olur 30 yaşın uzerındekı Amerıkalılann uçte bırınde penodontıt gorulmektedır Akut penodontıt tum vucutta duşuk derecede ıltıhaba yol açtıgı ıçın kalp hastalıgına neden olabılır Dışetı ceplenndekı bagışıklık reaksıyonunun ortaya çıkarttıgı kımyasal maddeler, kana karışarak karacıgere ulaşır Karacıger tepkıme olarak pıhtı ve damar duvarlannda ıltıhaplanma yaratan proteınlerı salgılar Bu sureç atherosıkleroz daha sonra da kalp krızı üe soriuçlanabılır Creaktıfproteınıne benzer faktorler, penodontıtı olan hastalarda daha yuksekür elışmış ulkelerde olum nedenlennın başında gelen kalp hastalıklan, genellıkle sıgara, hareketsızlık ve aşırı yağlı yıyeceklere baglı olarak ortaya çıkar Son gunlerde lısteye bir de enfeksıyon rısla de eklendı Son yülarda yapüan bir araştırmaya gore dışetı ütıhapları üe kalp hastalıklan arasında çok yakın bir ılışkı bulunuyor, çunku damarların ıçındekı bırıkımlerde agız ıçı bakterdere rastlandı Bu durumda nedensonuç ılışkısı kesınleştıgı takdırde dışetlerının tedavı olmasıyla her yü bınlerce kalp krızı vakası de ortadan kaücacak ABD'de yapüan bir araştırmaya gore 30 yaşın uzerındekı Amerıkalılann yarısında jenjıvıt denılen ve baktenyel bırıkıntüerın yol açtıgı ıltıhaba rastlanıyor Bu hastalık tedavı edılmedıgı zaman penodontıt adı verüen ve bakterının diş ve dışetı arasmdakı ceplerın ıçınde kolonı kurması sonucu oluşan hastalık G Epıdemıyolojık çalışmalar bu konuda farklı goruşler one surse de genlenn rolunu gozardı etmemek gerekır Bazı ınsanlann kalıtsal olarak hıperenflamasyona yatkın olması, diş temızhgı ıle kalp hastalıgı arasındakı ılışkının guçlenmesıne zemın hazırlar Bu arada mudahalecı bir çalışma sorunu çozebılır Penodontıt tedavı edılırse kalp hastalıgı ortadan kalkar mı, yoksa devam mı eder ? Unıversıty of North Carolına'dan büım adamlan bu konuda onumuzdekı yaz aylannda pılot programa başlayacak Her koşulda kanayan dışetlerının zaman geçırmeden tedavı edılmesı agız saglıgını korur Agız saglıgının duzelmesı üe vucudun başka bolgelerı de bu tedavıden yarar saglayacaktır ,^, Saentıuc Amencan, Mayıs 2001 Goğus goruntuleme tekniğinde gelişmeler Genç kadınlarda meme kanserinin erken evrede tanısmı kolaylaştıran iki yeni kimyevi madde geliştirildi. amografi meme kanserinin erken tanısmda altın standart olarak yerını korumaktadır Ancak bu kural 40 yaşının uzenndekıler ıçın geçerhdır Daha genç kadınlarda mamografi Taymaz çalışmasını şu onerıyle noktalıyor: "Türkiye 1990'lar her zaman faydalı olmayabüır, çunku genç kadınlarda gogus dokusu tıpık olarak daha yogundur Ancak da ulusal yenilik sısteminin oluşturulması ve etkin bir şekilde faaliyet Pennsylvanıa Unıversıtesı'nden büım adamlarınm gosterebilmesi için çok onemli bir atılım başlatmıştır. Uzun donemli gelıştırdıgı yeni kımyasal maddeler, genç kadınlarda ekonomik gelişmeyi guvence altına alacak bilim ve teknoloji altyapıerken tanı olasıhgım buyuk olçude artınyor sının ve teknolojik yenilik kapasitesinin geliştirilmesi için bu atılımın, Britton Chance ve ekıbırun gelıştırdıgı "moyeni politika ve araçlarla da desteklenerek başarılı bir şekilde surdulekuler işaret' adı verüen ıkı kımyevı madde, manrulebilmesi gereklidir." yetık rezonans veya kızüotesı lazer ışını üe goruntu Taymaz'm soylediklerinden şunu anlıyoruz: Türkiye'de, almdığında kanserlı doku üe kanserlı olmayan doku 1990'larda, bilim ve teknoloji politikası tasarlanırken, OECD ve AB arasındakı farkı 20 kez daha belırgın hale geürıyor ile eşzamanlı olarak, aynı kuramsal birikimden hareketle sistemik bir yaklaşımda bulunulmuş ve 'ulusal inovasyon sistemi'nin kurulma Kımyevı maddelerden bın kana verıldıgı zaman gıdıp kanserlı hucrelere yapışıyor, dıgen ıse yalnızsı, ulkenin bilim, teknoloji ve inovasyonda yetenek kazanmasının olca meme kanserı hucrelennde bulunan bir enzım mazsa olmaz koşulu olduğu görülerek, bunun için öneriler geliştiriltarafindan faahyete geçıyor Chance bu teknıgın us miştir. Ama, yine Taymaz'ın temkinli bir biliminsanı olarak kullandıtunluklerının şoyle açıklıyor "Kanser tanısında kulğı ifadeden anlıyoruz kı, "bu önerilerin bir kısmı uygulamaya konullanılan geleneksel büeşunlerde kontrast üa veya uç muştur. " Bu tespit, ulusal inovasyon sistemimizi kuramadığımız anlamına geliyor. Peki, bu sistemi kurmayı niçin başaramadık/başara kat fazladır Oysa bu maddeler goruntuyu hata p a ^ ı a yer bırakmadan çok net bu şehlde gozler mıyoruz; eksiğimiz politika mı? Değilse nerede? onune sermektedır"*, ,\^ ^ ^ ^^,f *,, • agoker@ttgv.org.tr M Büım adamları en kotu olasüıkla FDA'nın bu yüın sonuna dogru maddelerın kadınlar uzennde kullanümasına ızın verecegını umut ediyor Popular Saence, Hazıran 2001 741/8