Katalog

Havadan Sudan Mıkdat Kadıoğlu Türk Havacılığında Meteoroloji Ceçenlerde gazetelerımız, yıne "Turkıye'ye yasa boğan uçak kazasının bulutlardan meydana geldığı bıldınldı" veya " uçağın elektnklı yuklu bır bulut kıtlesı karşısında yukselmek ısterken duştuğu ortaya çıktı" gıbı haberlerle doldu taştı Yalnız, her nedense uçak kazasına hava şartlannın neden olduğunu kırrun "bıldırdığı" ve/veya ortaya "çıkarttığı" bellı değıldı Turkıye'de uçak kazalarını ınceleyen ekıplere, hıçbır zaman meteoroloıı muhendıslerı dahıl edıl medığınden de, butun bunlar sadece bır spekulasyondu ve hep de oyle kalacaktır "Maalesef, Turk Havacılığında da Meteorolojı Muhendıslığıne yeterınce yer ve onem venlmıyor" demem gerekmıyor, zaten uzun yıllardır durumumuz bu Bu nedenle, meslektaşım Sibel Mentes ıle bırlıkte yıllar once Turk Havaalığı ıle ılgılı gonış ve onerılenmızı tespıt edıp ılgılılere ulaştırmaya çalışmıştık Olaya yaklaşımımız belkı değışır dıyerek onları burada tekrar ozetlemek ıstıyorum "Içınde bulunduğumuz çağda bılım ve teknolo/ıdekı hızlı gelışmelerın en buyuk yansımasını havaalık ve havaalık endustrısınde gormekteyız Bugun havaalık, tıcan amaçlı uçuşlardan yolcu taşımaya, sportıl faalıyetlerden, asken amaçlı uçuşlara kadar uzanan genış bır spektrumun ıçıne almaktadır Bu endustrıdekı gelışım, destek hızmetlenne olan gereksınımı de artırmaktadır Yerde ve uçuşun her safhasında havaalık sektorune sunulan meteorolo/ık destek havaalıkta ekonomı ve uçuş emnıyetınm sağlanabılmesı ıçın hayatı bır oneme sahıptır Aynca guvenlı ve ekonomık, havaalanları ve helıportların planlanma ve tasarımmı da meteorolo/ık şartlann modern yontemlerle ızlenmesı ve analız edılmesı ıle mumkundur Meteoroloımın havaalığa olan katkısı ozellıkle I Dunya Savaşı sırasında hava operasyonlarmda meteorolo/ık desteğe duyulan gereksınım ıle ortaya çıkmış ve bunun sonucu olarak da, hava olaylannın tespıtı ıçın bazı ulkeler ordularında meteorolo/ı alanında uzman ozel asken bırımler oluşturmuşlardır 1930'lu yıllarda ıse meteoroloıı ve atmosfer bılımlerı alanındakı hızlı gelısmeler bu alanlarda uluslararası ısbırlığının gereklılığını ortaya koymuştur Bu nedenle 1951 yılında Bırleşmış Mılletler onculuğunde Dunya Meteoroloıı Teskılatı (WMO) kurulmuş Ülkemizde güçlü bir tur Bu kurum ıçensmde yer alan çesıtlı teknık Sivil Havaalık komısyonlar arasında, hava ulaşımının meteoroloıık desteğı ıle ılgılı uluslararası çalısmalan Teşkilatmın kurulayurutmek ve duzenlemek uzere Aeronatık Mete hjlmptj jr'm hnynriorolofi Komısyonu oluşturulmuştur Bunun yanı * ' lık meteorolojisi sıra 1947 yılında kurulan Uluslararası Sıvıl Ha vaalık Teskılatı (ICAO) havaalık ıle ılgılı kurum konusunda da gelişlar arasındakı ılışkılen sağlamak, meteoroloıı miş ülkelerdeki alanında havaalığın gereksınım duyduğu konu, ları ve uygulama yontemlermı belırlemek ıle yu SSVİycyE U\QŞODl\tf)€kumludur Cunumuzde, WMO ve ICAO arasın/fj/2 dakı ısbırlığının bır sonucu olarak, uluslararası havaalığın ıhtıyaç duyduğu meteorolojik hızmetlenn esaslan ayrıntılı olarak belırlenmıştır Hava ulaşımı, kalkış, tırmanma, atmosfenn çesıtlı sevıyelerınde uçuş, alçalma ve ınış ışlemlerınden olusur Kalkış, uçuş ve ınış surecmde hava koşulları yolcuların guvenlığı açısından buyuk onem taşır Bu nedenle uçusun guvenlı ya pılması ıçın atmosfenn çesıtlı sevıyelerınde karşılaşılacak meteorolojik koşullann ve olayların bılınmesı ve en doğru şekılde ongorusunun yapılması gerekır Kısaca Havaalık Meteorohjisı uçuş faalıyetlen ve planlamalarında uçuş emnıyetı, ışletme verımlılığı açısından etkın rol oynar Orneğın 19641982 yılları arasında Amenka Bırleşık Devletlennde meydana gelen 27 uçak kazasının, dağ dalgası, kar, sıs, oraf, mıkroburst, alçak sevıye ruzgâr kayması gıbı meteorolojik koşullar nedenıyle meydana geldıklen belırlenmıştır Halen ulkemızde havaalık meteorolo/ısı alanında gereklı teknık bılgı desteğını sağlayabılecek elemanlan yetıştırmek uzere eğıtım ve oğretım faalıyetlennı surduren ve bunun yanı sıra bu konudakı akademık araştırmalan yurutmekte olan yegâne kurum, İTU Uçak ve Uzay Bilimleri Fakultes! bunyesınde bulunan Meteoroloji Muhendlsllğl Bolumudur Bunun dışında Devlet Meteorolofi Cenel Mudurluğu (DMİ) ıse, bır uygulayıcı kurum olarak, asken ve sıvıl havaalık dahıl, her sektore, kurum ve kunıluşa, halka meteorolo/ık hızmet ve destek sağlamakla yukumludur DMİ Cenel Mudurluğu, ıhtıyaç duyulan meteorolojik hızmet ve desteğı, uluslararası kuruluşlann (WMO, ICAO, NATO vb) ortaya koyduğu standart ve tavsıyeler çerçevesmde teknolojik gelışmelerı de yakından takıp ederek, sağlamakla yukumludur Ancak 198O'lı yıllardan ıtıbaren kamu sektorunde personel alımının buyuk oranda azaltılması, ozellıkle hava meydanlarmda hızmet verecek nıtelıklı personel ıstıhdamı açısından buyuk sıkıntılar doğmaktadır Ozellıkle gunumuzde hava lımanlarmın sayısınm hızla artmasına paralel olarak, meydanlarda sağlıklı uçuş ımkânını sağlayacak teknık donanım ve meteoroloıı bınmı dahıl olmak uzere her alanda yetışmış personel ıhtıyacı artmıştır Bu nedenle gelişmış ulkelerde olduğu gıbı DMl'nın hazırladığı genel hava raporlannı yerel havaalık ıhtıyaçlanna gore ırdeleyıp yorumlayacak ve gereklı raporlan hazırlayacak ozel bir meteoroloji blrimlnin Ulusal Havaalık Teskilatı ıçınde oluşturulması gerekır kadıoglu@ıtu edu tr 741/18 Yaratıcılık: Eğitim sistemindeki boyutu Görmek yaratmanın başlangıadır. Yaratmak bir heyecandır, maceradır, duyarlılıktır, kuvvetli bir hayai gücüdür. Tulay Çellek* Y aratıcılık eleştırel bakmak yenı oner melende bulunmaktır Daha once ardlarında ılışkı kurulmamış nesneler yada duşunceler arasında ıkşh kunılmasıdır Ahşümı şın bılınenın dışında farklı yeru ozgun olmdk proble mı gormek farklı çozum yolldnndan gıderek yeru so nuçlar çıkartmaktır Yaratıcılık dunyayı kendımızı de ğıştırme eylemlıİKjıdır Sanatsal yaratma değıştirme surecınde oznel ıç yaşantının farklı dışa vurumudur Insarun deneyımlerı duyarlüığı algılamd tavn ıle yenıden uretımı gerçekleştırmesıdır Oznelın nesnelle dıyalektık buluşmasında yenı dışkalenn bulunması keşfedümesıdır Ruyalar hayal gucu esprı ve duşunsellık dıkkat yargüama uslamlama sonucu oluşrurulan eylemde sonuca farklı yollardan ulaşmadır yaratıcılık Yarancı ınsan yaratıcı sureç ıçınde geçmışınden entelekruel bınkımınden deneyımlennden algılarından hayal gucunden yararlanarak çevresım bu baglamda degerlendırıp aktarma yerısı çerçevesmde sezgı ve araştırma ıle ozgurce yaratıcı urunler yapıtlar oluşturur farklı onermelerde bulunur Bu nedenle mevcut olaylar kuramlar yenıden ele alınır ancak bakış açısı farklıdır Gıdılen yol orıjınaldır Varılan sonuç ozgun dur Bu duyarlılık surecının sonucunda yenılık vardır Yaratıcılık sanat yapıunda olduğu kadar bılımde ve guncel yaşamda da geçerlıdır Corbusier, yaratıcılık sabırlı bır araştırmadır demı^tır Bılgı ve deneyım bırıkımınden yararlanarak sen tezleme sonucu yenı urunler ortaya koymak gerekır yaratıcılık soz konusu oldugunda Bırbınyle farklı olan ılışkısı olmadıgını sandıgımız şeylerın ılışkısını kurmak ve yenıyı yaratmak gerekır Matisse, gormek yaratmanın başlangıcıdır demıştır Yaratma bır seruvendır bır heyecandır bır duyarlüıktır kuvvetli bır hayalgucudur Bunun ıçın de gormeyı bılmek gerekır Gozumuzden kaçırdıgımızı bügıyle yakalamalıyız Bu nedenle bol bol okumalıyız Turkıye de bu konudakı eksıklık okuma alışkanlıgının azlıgı yurekler acısı bır konudur Istan bul Anadolu Guzel Sanatlar Lısesınde gorevlıyken ük bır ıkı yıl bır şey çok dıkkatımı çekmışü Luleburgazdan gelen ogrencüerın çok guzel okuma akşkanlıgı vardı Hem de guzel kıtaplar yazarlar okuyorlardı Sordugumda Yazın ogretmenlennın yonlendırdıgını soylemışlerdı Hep o Yazın ogretmenıyle tanışmak ve kutlamak ısterruşımdır Ne guzel bır devrım yaratmış GerçıymedeA Guzel Sanatlar Lısesınde olan çocuklar duz lısede oku yanlardan daha çok okuma alışkankgına sahıptıler Sanat kultur getınr O lısede dıkkatımı çeken bas ka bu ^ey ddlıa vaıdı Bunu da çok çalıskan bır ogrencımde yaşamıstım Her dersıme ( Grafık Tasarım Temel Sanat Egıtımı ) gırdıgımde ılk soru olarak şu sıraldr ne okuyorsunuz kıtabın adı yaza rı hatta yaymevını sorardım Ogrencının bırı seçtıgı yazarın rum kıtaplarını okurdu hep Ben ayrıca gıtüklerı sınema tıyatro sergı konferans ve saydam gosterüerını de sorardım Asagı yukarı bunlan da takıp etmesıne karşın farklı olaylar arasında ıkskı kuramaz bır gorsellıktekı (fılm) alıntüan dığer bır alana Grafık Tksanmdakı araştırmalanna harman layarak eklemleyemezdı Çok çalıskan olduğu ıçın kurtanyordu bazı şeylerı Demek kı tum bunlara karşın bazı şeyler vardı eksık kalan kendısıne verdmeyen alıstınlmayan Bu nedenle doguştan gelenlenn yaşantıda yeşertılmesı çok onemlı Yoksa o guzehm yetıler yok olup gıdıyor Bır soyleşıde dın lerroştım Ismını anımsayamadılar ama oykusunu anlattıklan tanınmış bırme her gun annesı okula gıderken bugun ogretmerune hangı onemlı soruyu sordun derrruş Bızde ıse soru sorma alıskanlıgı yoktur adeta Sık sık gıttıgım konferans panel sempozyum ve soyleşüerde bunu yaşanm kendım de dahıl olmak uzere Guzelce dınlerız ya da dınler gorunuruz ama sorularla evımıze donenz Okullarda boyledır genellıkle Yaratıcılık kendını tanımayla baslar Bızler ıse tum dunyayı sorgulanz bunu dogruda yaparız ama bır kısıyı sorgulamayı unuturuz Kendımızı lçınden gelenı yapmak gerehr yaratıcılık adına Ancak bızler elâlemneder dıye yetıştırılmışızdır çogu kez O baskıyla saklanz ıçımızdekı çocuklu gu guzellıgı hayallerı utopyaldrı Esprılı neşelı olmak hafıf olmakla kanstınlır bazen de Tıpkı samımıyetın laubalılıkle ozgurlugun laçkalıkla dısıplının despotlukla kdrıştırılması gıbı Halbukı espn de yaratmanın ta kendısıdır Fdrklı duşunmek ınsanı toplumdan soyutlar dıye korkarız Çunku boyle buyutulmuşuzdur Prof Dr Bünyamin Özgültekin e anne babası gezmeye gıderken bız gelene kadaı bır şey ıcat etme sakın derlermış Çok yonlu duşunmek gerekır tek boyutta degü yaratmak ıçın Hepsınden onemlısı de duygu yuklu ol