Katalog

Sevgi üstüne Doğan Cüceloğlu Bıçkın delikanlı kızı seviyor mu? Yolda gordüğünüz sıradan bir vatandaşa şu durumu anlatın: Mahallenin en güzel kızına vurulan bıçkın delikanlı kıza haber gönderir; "Ya benim olacaksın, ya kara toprağınl" Sonra sorun, "Bu bıçkın delikanlı kızı seviyor mu?" Bıçkın delikanlı kızı seviyor mu? Delikanlı asık olduğunun farkında. Nasıl mı? Siz susuzluğunuzun, açlığınızın nasıl farkında iseniz, o da aşık olduğunun öyle farkında. Muhtemelen kafası sürekli o kızla mesgul; onu özlüyor, yüzünü görmek istiyor, ona dokunmak, onu kucaklamak hayali sürekli kafasında. Ve bütün bu duygulann kanıtladığı şeyi o biliyor. "Ben bu kızı seviyorumr Peki bir delikanlı bir kızı sevene ne olur? Eğer gerçekten bu kıza gönlünü vermişse, o kıza ilgi duyan başkalan varsa onlara mesajını gönderir: "Hop hop asılmayalım, yengeniz olur!" Daha sonra "Benim göz koyduğum kıza asılanı deşerim!" ve benzeri tehditler, uyanlar etrafa yayılır. Gerçekten de kişiler o kıza 'asılmayı' göze alamazlar. Ve delikanlı o zaman mesajını hedefe yollar: "Ya benim olacaksın, ya kara toprağın!" Peki kendisi bu kız uğnına ölmeye hazır mı? Evetl Bu delikanlı sevdiği kız uğruna ölmeye hazırl Hem olmeye hazır, hem de öldürmeye! Eğer kız tum uyanlan duymayıp baska birine 'giderse' onu gerçekten kara toprağa gömer. Kız kendi isteği dışında zorla baska birine 'verilirse' o zaman verenlerin başı belaya girebilir. Bıçkın delikanlı karannı vermistir; "Onu başkasına yar etmeml" Tabii burada apaçık gözüken odur ki, bu bıçkın delikanlı kızm kendisine ilgi duyup duymamasına pek aldınş etmemektedir; kararı verecek olan kız değil, kendisidir. Bir baska deyisle oğlanın sevmesi kızın kaderini tayin etmede gerekli ve yeterli nedendir; kıza söz düşmemektedir. Peki neden toplumumuzda, "kızın ömrünün geri kalan kısmını istediği gibi geçirmesini olanaksız kılmış" bir delikanlının sevgisinden birçok kimse süphe etmez? Bunun iki nedeni var. Önce, bir genç kızın kendi istekleri çerçevesinde bir yaşam oluşturması ve kendi sevdiği insanı seçme iradesini göstermesi bu toplumun genelinde pek önemsenmez. Bu yazdığım cumle üstünde duşündukçe aslında yanlış söylediğimi anladım; aslında önemseniyor, hem de bayağı önemseniyor. Benim şöyle soylemem gerekirdi: bir genç kızın kendi istekleri çerçevesinde bir yasam oluşturması ve kendi sevdiği insanı seçebileceği iradeyi göstermesi bu toplumun genelinde istenmez. Niçin istenmiyor? Cenç kızın kendi yasamına yon vermesi istenmiyor, çünkü onun için karar vermesi beklenen kisilerin gücunü yadsımıs olur. Bu genç kızın içinde yetiştiği ortamda (I) genç olmak, (2) dişi olmak, guçlü olmamak için yeterli iki nedendir; kızın içinde yetiştiği bu kültürün tüm yasam felsefesi güç ilişkileri ustüne kurulduğu için, güçsüzün kendi yasamını yönetme hakkı yoktur. Delikanlının kıza olan sevgisinden şuphe etmemenin ikinci nedeni, sevginın ne demek olduğu ile ilgili insanımızın bilincinin donanmamış olmasıdır. "Kızın ömrünün geri kalan kısmını istediği gibi geçirmesini olanaksız kılmış" bir delikanlının sevgisinden birçok kimse şuphe etmez, çunku bunun sevgisizlik olduğunu anlayabilmek için, bireylerin bilinçlerinin donanmış olması gerekir; ve toplumumuzda birçok kimse boyle bir donanıma sahip değildir. Bizdeki bilincin donanımı, 'oğlan severse kızı alır' algılamasına götürür. Bu genç kız ne yapmalı ki yasamıyla ilgili olarak kimi seveceği konusunda karar verebilsin ve bu kararlan saygı ile karşılanıp katiul edilsin. Bağımsızlığını iian edip kendi basının çaresine bakmanın ötesinde bu genç kızın yapabileceği hiçbir şey yok. Türkiye'de geleneksel kultur içinde sıradan bir Turk ailesinde yetişmis bir genç kızın tümüyle bağımsızlığını ilan etmesi, bir önceki yazımda belirttiğim gibi, hiç dağ görmemis birinin Everest'in tepesine çıkmak için hayatını yeniden planlamasına benzer. Cenç kız kaderlnln kafeslndedlr ve bu kafesten çıkması olağanüstü bir farkındalık ve destek gerektirir. Bu kafesin kurallarından blrl, yukarıda da bellrttlğim gibi, genç kızın bir birey olarak kendi yasamına yön veremeyeceğidir. Yine bizim sarkıyı hatıriıyalım, "Bu ne sevgi ah, bu ne ızdırapl" Yine öyle bir 'sevgi'ile karşılaşıyoruz ki, karşıdakini mutlaka kendine bağımlı kılıyor ve onun insan olarak bağımsızlığını elinden alıyor. Daha önceki yazılanmda ifade ettiğim gibi birisinin bağımlı olmasını isteyen kişi, kendine özgü nedenlerden dolayı, karsıdakinin kendisine bağımlı olmasını ister. Sözünü ettiğimiz bıçkın delikanlı kendine, topluma ve kültüre ozgü nedenlerden dolayı, genç kızın geleceğine ipotek koyuyor. Bıçkın delikanlı kendine özgü nedenler ile genç kızı bağımlı kılan bir sevgi ile sevdiği zaman kızın özü onurlandırılmamaktadır. Halbuki sevgi, tekrar tekrar soylediğımiz gibi bir insanın olabileceğinin en lyisini olmasına, gelişmesine ve mutlu olmasına olanak sağlamaya kendini adamaktır. Yine tekrar ediyorum, bence, toplumumuzdaki birçok kişinin bilinci böyle bir sevgi anlayışından yoksundur. Birçok kişi bu delikanlının sevdiği genç kız için ne kadar olumsuz bir gelecek yarattığının farkında değildir. Bu delikanlı gerçek sevgi bilincine erişmiş biri olsa idi acaba nasıl konuşur, nasıl davranırdı? Bu soruyu daha önceki her bir yazının sonunda sorduk; onümuzdeki yazıda her bir olayı yeniden ziyaret edip bu soruların 5 cevabını irdeleyeceğiz. Farklı bir klonlama yöntemi Araştırmacılar klonlama tekniğinde yenl aşamalar kaydettiler. Amaç türleri tükenmekte olan hayvanlan kurtarmak. da da mimerika'nın Panda klonlaması için planlanan yöntem tokondrıIowa eyale1 Panda'dan bir vUcut lerinde le yetışuhücrttl elektrik şokuyla normal rüen inek "Bessie", styah aymm ayıklanmif sıgır turukendi turunden olyumurta hucreslyt* aştnun kalıtımayan bir yavru, lanır. mını taşıyabir Gaur yavrusu cak Araşhrtaşıyor karnında macüara gore bu yenı (Gaur veya gaurus kuzeybatı yaratım teknıgıyle birHindistan'da, Ganj ovasında, Hilıkte turleri koruma alamalaya eteklennde ve ozellikle nında da bazı yemhkler dağlık ve ağaçlık bolgelerde yayaşanacak. "Noah, turu şayan ve omuz başındaki hörtehdıt altında olan ük guçlere kadar boyu 2 m'yı bulan kopya hayvan olacak" sıgırturu) dıye ıddıa edıyor Lan"Noah" olarak isimlendınlza Çıta ve Sumatra mış sığır yavrusu birçok açıdan Kaplanı da yakında laonemlı. Çunku o tükenmekte 2Bafanlı bir mltozun ardmboratuvarda kopyalaolan bir hayvan turune aıt (Dundan embrtyo olufur. Embriyonarak uygun kıralık anyadakı Gaur sayısının 36 000 olnun hucre çeklrdeklerl panda nelere aktardacak hayduğu tahrrun edılmekte) ve üpkı kalıtımını tasıHar. Bu embriyo vanlar arasında bulunukısa sure once olen kuçuk turdedaha sonra klralık anne goreyor ACT dıger taraftan şıne benzıyor Yanı kalıtımı kıravlnl yerlne getlrecek ılyah da buyuk pandayı kophk annesınden farklı ayıya aktanlır. yalayabümek için Çin "Ük kez tehdıt altında buhukumetınden ızın allunan bir cınsı, farklı bir rurun maya ugraşıyor. 1992 yumurta hucresiyle klonlamayı ve 1999yıUanndaWasbaşardık" dıyor 'Advanced Cell hington'da olen LıflgTechnology" (ACT) fırması çalıLıng ve HsıngHsmg şanlarından Robert Lanza adlı pandalara aıt hutre Çunku kopya sıgır "Noah" ACT malzemesını araştırmalaboratuvannda, Gaur sıgınnın cılar kuzey Amerika sivucut hucresının normal sıgırın ayıklanmış yumurta yah ayısının ayıklanmış hucresıne aşüanmasıyla oluştu yumurta hucrçleriyle Bıyoteknıkçıler son yülarda turler arasındakı bıyoaşılamak ıstıyorlar lojık sınırlan ıyıce aşmaya başladılar. Amerikalı araştır(bkz.grafık). macı Neil First, ıneklerin yumurta hucrelerıni, koyun, Fakat bıyoteknık uzmaymun ve farelerın doku hucrelerıne aşüadı Amerıka manlan ve canlı turlerive Avustralyadakı bıyologlar ise insan dolutunden ayıknı koruma dernekleri ladıklan hucre çekırdeklerını domuzlann yumurtalanna ACT planlan konusunaktararak embrıyolar urettler Bu gelışmelerle bırlikte da kaygüılar "Bu yon"Frankensteın Bılım adamlan" klışesı yeniden gundeCaur.Soyu tükenmekte tem, turlerin korunması me geldı ve kuruluşlar bu teknikle ilgili patent sozleşolan canh türii melerını ıptal ettıler konusunda pek bir şey Ancak bilim adamlan Noah'ta uyguladıklan çegenrmiyor" dıyor VVbrld Wide Fund foı Natur kurulukırdek aktarımı üe bir adım daha one geçmis oldular şundan Roland Meliach "Oncehkle turlenn tukenmeÇunku araşurmacılar yalnızca klonlanmış embnyo yasını onlemeye çalışmalıyız, diğerleri sadece goz boyaratmakla kalmayıp, onu farklı turden kıralık anneye de macaişler". aktardılar Noah Gaur'a benzeyecek, ama aynı zamanMunih Gen merkezi veterinerlerınden Eckhard Wolf da klonlama yoluyla turlerin korunabılecegıne şupheyle bakıyor' "Bu ış için teknigin başan notu çok duşuk". Bununla bırlikte sıgır ve Gaur aynı soydan gelen hayvanlar olduğu için pekâlâ dogal yoldan da melezleştinlebılır dıyor Wolf Ona gore farklı soydan gelen memelilerin çekirdek transferi henuz kanıtlanmış degıl. Lanza şu sıralar, son omegı geçen yıl olen bir dağ keçisini klonlamak için çabalıyor. Ispanya dağ keçısının bir alt turu olan Bucardo'nun hucre orneklenni araştrmacı daha once dondurmuş Ne var ki erıl hucre malzemesı hıçbır zaman dondurulmadığı ıçın normal keçı turunden yararlanılacak. Eğer bu uretım başanlı olursa Lanza, Bucardo topluluğundaki teke eksiklığini gidermeye çabsacak "Bucardo genomundakı ıkı X kromozomundan bınni,Y kromozomuyla değışfirmeye deneyeceğız" dıye açıklıyor araştırmacı X ve Y kromozomlan hayvanın cınsıyeünı belırlemekte Boylece kromozom karışımı sayesınde dışı dağ keçısıne bir erkek kazandıKlralık anne "Bessie": farklı ttirden bir buzağı doğu rılabılecek. (nod, sp) . •*,.", racak 741/2