Katalog

Yurt dışında yüksek öğrenim ve israf mektedır • Yuruçınde doktor unvanı alanlar Yrd Doç unvanı almak ıçın asgarı ıkı yıl bekletılırken yurtdışından doktora alanlann derhal ve sınavsız Yrd Doç olardk kadroya atanmalan da açıkça haksız rekabet oluşturmakta ve unıversıtelerde huzursuzluk ortamı yaratmaktadır • Doçentlık smavlarmda yurtdışında doktora ya panlann en once yabancı dü sınavını aşdrdk doçent olabılmelerı de aynca bır adaletsızlık oluşturmaktadır Oysa kamu kaynaklanyla yurtdışında yabancı dıl kursuna gonderılen ve doktor unvanı alan şahıslarla reka bet ortamında olan yurtıçınde doktor unvanı alan şahıslar daha zor durumla karşılaşmaktadırlar Bırısı kamunun oldnaklarını kullaStatüsü Lisans Master Doktora Toplam narak one geçmekte dıgeSosyal rı ıse zorlandıkça zorlan Een Sosyal Een Sosyal Een Ozel 9 694 11558 2 360 2 798 738 28 087 939 maktadır Bu adaletsızlığı Resmı 30 196 104 260 1 109 519 gıdermenın ve doçentlık Toplam 9 724 11558 2 556 2 902 1458 998 29 196 sınavlannda adaletı sağla(Kaynak MEB 200O Yılı Sayısal Verıler Kılahı) manın bır yolu da yurtdışında doktor unvanı alanlara ıkmcı yabancı dıl bılme Hıç kuşku yok kı akademık ınsanlann başka ulzorunluluğu getırmek olmalıdır kelere gıtmelerı bılgı ve gorguleıını drtırmdları açısın• MEB ve YOK kdyıidklarınddn alınan bılgüere dan son derece onemlıdır Ancak uygulamada karşıgore ulkemız yurtdışında doktora ve master ıçın gonrmza tartışılması gereken degışık sorunlar çıkmaktaderdığı oğrencüere aylık yaklaşık ve ortalama dır Bu sorunlan şu şekılde sıralamamız mumkundur 5 000 000 000 000 TL para odemektedır Yıllık bu pa• Fen bılımlerı ve tıp alanında yurtdışına yuksek ra 60 100 trılyon arası bır gıder demeknr Eskı Gazı lısans ve doktora ogrenımı ıçm ogıencı gondeıümesı Uruversıtesı Fen Bılımlerı Enstıtusu Muduru Prof Yalnın fazlaca tartışılacak yanı olmayabılır Ancak mateçın Erol un ıfade ettıgı bu kaynaklar ulkemız uruversımaük, fızık, tarıh, coğrafya vb gıbı alanldrda ulkemıztelerıne aktanlsa ve doktora unıversıtelerarası bır kudekı unıversıtelerın pek de doktora ıçın oğrencı gonrum tarafından değışık unıversıtelerın kendı alanlannderılen unıversıtelerden gerı olduğu soylenemez da uzmanlaşmış ogretım uyelerırun katılımıyla sağlan• Sosyal bılımler alanında uluslararası dışküer 7 sa acabadaha bılımsel bır ış yapmış olmaz mıyız Ul vb gıbı ozellık arzeden dallar dışında ıktsat, tıcaret kemız bu kadar zengın bır ulke değıldır YOK ve hukuku, muhasebe vergı hukuku vb gıbı alanlarda MEB'mız yurtdışına doktora ve master oğrencısı gonyuktdışma master ve doktora amacıyla burslu oğrencı derırken ınce eleyıp sık dokumak zorundadır Zorunlu gonderme bu ekonomık krız ortamında ısraf sozcuhaller dışında bu yola da basvurmamalıdır Aksı halde guyle tanımlanabıkr yakm bır gelecekte ulkemız unıversıtelennde Turkçe •Yurtdışında oğrenım gorup derhal Yrd Doç latap okutulmaz ve yabancı unıversıtelerden çevırı b unvdru verılerek derslere sokuldn burslu elemanldrın taplar okutulmdya başlanırsa o zamdn hıç şaşırmamakonumları degerlendırıldığınde pek çoğunun bellı bır mız gerekır sıyasal goruşe yakın ınsanlardan seçıldıklerı, ogretım Yrd Doç Dr Faruk Cuçlü uyesı unvanını aldıklan alanda dahı ulkemızde olup bıAbant IBUllBF Ogretım Uyesı tenleıden pek çoğunun haberdaı olmadıklan gorul lkerraz son yıllarda dış odemeler dengesı de vamlı açık veren ekonomık kı ızlere alışık bu nd rağmen de ıthdldünı drtırmdyd devdm eden bır ulke konumundadır Devletımız adaletıne sağhğına butçe ayıramazken yurtdışmda yuksek oğreram adı altmda ınanılmaz ısraflaıda ve adam kayırma larda bulunmaktadır MEB verılerıne gore 19992000 oğreüm yılı ıçın yurtdışında oğrenım goren ogrencüerın konumlarınaıhşkın verıler aşagıdakı gıbıdır Bu rakama YOK adma gondenlenler dahıldır En az bır o kadar kışının de YOK adına gonderıldığını duşunursek karşırmza aynnulı bır şekılde tartışmamız gerekecek bır tablo çıkmaktadır AIDS: Delinen patentler U A 800'den fazla turlu teknık standartlaı aktıf olarak kulla nılryor ve 700 yenı standardın gelıştırılmesı çalışmaları da suruyor IEEE ye uye olduktan sonra uyelığın sağlayacağı bırçok ustunluklerden yararlanılabılır Bunlar 1. Kendı meslek alanınızı daha ıyı anlamak ve Işık Uruversıtesı dltı yü once kurulmuş genç bır ortaya çıkacak yenı fırsatlan degerlendırmek unıversıte olmasına karşın muhendıslık oğrencılerının 2. ' IEEE Spectrum1 ve 'IEEE Potentıal Magazı buyuk ılgı ve çabaları sonucunda Oektrık, Elektronık ne" adlı dergüerde Elektrık Muhendıslığı'ndekı en son Bılgısayar Muhendıslıgı ve Enformasyon Teknolojılen gelışmelerı sızın anlayacağınız bır duzeyde ızleyerek alanında uluslaıaıası en buyuk oıganızasyonlaıdan bı rekabetçı bır guce sahıp olabümek rısı olan IEEE'nın (The Institute of Hectrıcal dnd Elect3. IEEE tarafından sağlanan uluslararası duzey ronıcs Engıneerıng) Işık Uruversıtesı nde bır kolunu de uretılmış her turlu teknık bılgılere çok kısa sureler kurdu Işık Unıversıtesı, Muhendıslık Fakultesı oğrencıde erışme olanağı salğamdk lerı gereklı sayımn çok ustunde bır uyelık başvurusu 4. Kendı dlaruyla ügüı IEEE Teknık Meslek Kollaıle sadece kolun kurulmasını geıçekleştırmemış aynı rrna katılma olanağına sahıp olmak zamanda IEEE'run Amerıka Bırleşık Devletlerı'ndekı 5. Yalraz IEEE uyelerının onüne olarak ulaşabı ana merkezı tarafından bır para ve başan mektubu ıle lecegı suıırsız bılgı kaynaklanna erışım odullendırıldı IEEE aslmda Elektrık Muhendıslığınm 6. Kendı dlarundakı gelecektekı ışverenler, ku tum dallannda egıtımlerını surduren butun ogrencıle ruluş ve kışılerle ılışh kurulabılecek brr bılgısayar dğırın uye olması gereken bır kuruluştur (http //www ıena gırme olanağına sahıp olmak ee org) IEEE'nın temel amacı, ınsanlık ve meslek yara7.15 000'den fazla IEEE btabı dergısı ve vıdeo rına elektnk, elektronık, bılgısayar muhendıslıgı ve enve kıtaplannın satın alınmasında ındırun sağlanması formasyon teknolojılerı ıle ılgılı konularda uretılmış her 8. IEEE'nın sunmuş olduğu eğıtun fuıansman turlu bılgının • paylaşılmdsı • sakldnması, • tumleşürıl kredı kartlan, resume tasanmı, telefon kartlan fotokomesı, • geüşurılmesı ve • uygulanmasını geıçekleştırpı gıbı olanaklardan yararlanma ımkânlan Orneğın, ulmek ve odullendırmektır Yılda ortaldma 300 konferans kemızdekı başlıca sıgorta şırketlenyle Grup Sağlık Sıve sempozyum ıle 6000 cıvarında yoresel büımse topgortası ve Yaşam Sıgortası gibı nsk sigortalannın telantılar duzenlıyor Gunumuzde IEEE nın gelıştırdığı muı edılmesı Işık Üniversitesi IEEE Öğrenci Kolu merıkan llaç Araştırma ve Uretıcderı Bırhğı (PhRMA) ABD'de her yıl AIDS vınısu ıle 40 bın ınsarun enfekte olduğunu, toplam hasta sayısının 700 bıne ulaştığıru ve bugune kadar da 400 bıne yakın Amerıkalmın hastalık nedenıyle yaşamını yıtırdığıru belırtyor Ancak ADS hastalığına yakalananların % 9O'ı gelışmekte olan ulkelerdedır ve ve dunyadakı toplam hasta sayısının % 6O'ı Sahra altı Afrıka'dadır (SubSaharan Afrıka) ABD'de AIDS ıçın hasta başına yıllık kombıne llaç tedavisi maliyeti 1015 bın dolardır Yenı gelıştırüen proteaz ınhıbıtorlerı gıbı ılaçldild 1994 yılından bu yana AIDS nedenıyle olum oranı hızla duşmeye başlarmştır Ilerı evre ADS hastalığının kışı başı yıllık hastane tedavı malıyetı 100 bın dolaıdır ve yenı gelış tırılen kombıne ılaçlarla bu malıyetın ıkı kat azaldıgı belırtılmektedıı Farmasotık Endustn alanındakı şırketlerın AIDS ve AIDS ıle bağlantılı olan hastalıklar ıçın 1999 yılında 24 mllyar dolarhk arastırma yaptıgı tahmın edü mektedır (Kaynak Amerıkan llaç Aıaştırma ve Ureücılerı Bırhğı PhRMA, Inteınet Home Page, Pharmaceutıcal Industry Profıle 2000, ADS and Pharmaceutıcal Industry, http //wwwphrma org) ArGe harcamalarırun da AIDS ılaçlarına yansıtılmasıyla, üaçla tedavı mahyetlerı ve AIDS ılaçlannın dolar bazında toplam tuketımı daha da artacaktır Gelısmekte olan ve azgelışmış ulkelerm bu tedavı mahyetlerının altından kalk ması olanaksızdır Dunya Sağlık Orgutunun saptamalarına gore gelısmekte olan bırçok ulkede bır yıllık AJDS tedavisi ıçın gereklı olan Daç gıderlerı bır kışının 30 yülık gelirini goturecek mıktardadır Sınır Tanımayan Doktorlar (Medıcıns Sans Fronüeres) farmasotık endustrının patent hakları nedenıyle Afrıka gıbı yoksul bolgelerde yaşayan hastaların olume mahkum edıldığını savunurken ılaç şrrketleruun ıse patent haklannın tıtızlıkle komrunası gerektığıra ve bu nedenle Afrıka 'dakı AIDS hastalan ıçın patent korurnası olmadan ucuz ılaç uretımının korsanlığa yol açacağıru ve endustruıın can damarrnı tehdıt altına sokacağını savunmuştur Ozetle Afrıka gıbı yoksul bolgelerdekı ınsanlaruı yaşam haklan ıle farmasotık endustrımn patent hakları karşı karşıya kalmıştır (Kaynak Borman Stu, "Afrıka ADS Trajedıaı, însan Haklarına Karşı Patent Hakları" Çevıren Ayşe Ozyağcılar, Cumhurıyet Bılım Teknık, 11 12 1999sayı 664) Bu yoksul ulkelerın ve ABD gıbı gehşrrus ulkelerın yoksul toplumsal sınıf ve katmanlanrun AIDS sorunun ustesınden gelebılmesı ıçın onemlı bır çıkış yolu AIDS af ısının gebstınlmesıdır Ancak ADS aşısı ıçın yapüan Global Ar Ge harcaması 300600 mılyon ABD dolan gıbı acınası bır duzeydedır (Kaynak The World Bank Internet Home Pagel999, Health, AIDS Economıcs, New,Economıcs of ADS Vaccuıe Sectıon) ADS aşısı ıçın tum dunyada harcanan ArGe harcaması yalnızca bu hastalığa karşı yaklaşık 10 yılda gelıştırılen ve 1 mılyar dolarlık ArGe harcaması sonucunda pıyasaya sunulan bır proteaz ınhıbıtoru ılaç ıçuı harcananın yansı bıle decjıldır Bu harcama 1999 yüındakı ADS ArGe harcamasının yalnızca %1 252.5'ıdır Geçen yıl ADS'ten Sahraaltı Afrıka ulkelerınde 2,5 müyondan fazla ınsan yaşamını kaybetmıstu Hasta başı malryetlerı yıllık 1015 bın doları bulan ADS ılaçlanna kaynak ayırması olanaksız olan Guney Afrıka Brezılya ve Hındıstan gıbı ulkelerın kurtuluşu Dunya Tıcaret Orgutunun patent yasalaruu delmekte bulmasuıın ve bu ılaçları kendı ulkelerınde kopyalama teknıkleııyle çok ucuza uretmesının ardından 39 ilaç f irketi Guney Afrıka hukumetıne DTO yasalarmı ihlal etügı gerekçesıyle yuklu tazmmat davası açtılar Amerıkan Yuksek Mahkemesınde 5 Mart'ta başlayan duruşmada çok onemlı bır gelışme oldu ve hakım, HFV/AIDS'lı hastaların haklannı savunan bır yerel orgute (TAC) ıfade verme ve delıl sunma hakkı tanıdı Bu gelışme uzenne ılaç şırketlerı gerı adım atarak bu ılaçları azgelışmış ulkelere ozel fıyattan hatta kâr etmeden satmaya karar verdıklerını açıkladılar Marck fırması ıkı ılacın hasta başına yıllık malıyetını 600 dolara duşurdu Ancak aynı gunlerde Hetero fnternanonal adlı Hınt firması ılacın malıyetını 342 dolara kadar çekebüeceğını açıkladı (Kaynak* Ergın Yıldızoğlu, Afnka'dan Ha Haber, Dunya Ekonomısıne Bakış Cumhurıyet gazetesı, Yoksul ülkeler, pahalı AIDS ilaçlarma ucuza üreterek, ilaçta ulusal çıkarları korumada örnek oldular... 12 Mart 2001) Bu gelışmeler ulusotesı ılaç devlerınrn patent haklannın ılaç malıyetlerının 2540 kat fazlasına satışına olanak verdığıru gosterdı ADS orneğvnden bızım çıkartmamız gereken ders ıse kureselleşmerun dayattığı bu tur açmazlara karşı ulasal çıkarlanmuı gozetecek ılaç uretım ımızı ozendırecek, teknolojık yaüıımları ve araştııma gebştırme etkınlıklerıru destekleyecek, ulusotesı şrrketlerın basküarına karşı ulusal pazarımızı koruyacak ılaç polıtıkalannın oluşturulması ve yasama geçırılmesı olmalıdır Guney Afrıka, Hındıstan ve Brezılya'nm yaptığı mucadele bunun olanaksız olmadığının kanıhdır Dr, Ali Rıza Üçer 741/17