Katalog

BilimSanat 2 Bilim ve sanat karşı karşıya: Önce kalem ve kâğıt var: "Ölümlü olsaydık geleceği merak etmezdik" Beslenme Araştırmaları 45 Bilim dergilerini boykot tehdidi! En nihayet kimin daha güçlü olduğu konusunda bir bilek güreşi başladı: yüzbinlerce bilim insam mı, yoksa bilim dergiîeri mi? v . 157 ülkeden 20 binden fazla bilim insam bir bildiri imzaladı ve bütün mesleki tıp ve hayat bilimi konusunda yapılan araştırmaları yayımlayan bilim dergilerini, yayımlandıktan 6 ay sonra, tam içeriklerini, bütün özellikleriyle ve bütün bağlantılarıyla birlikte ve parasız olarak Internet üzerinden erişilir kılmaya çağırdı. Yoksa, bu çağrıya uymayan bütün bilim dergilerini boykot edeceklerl Bildiriyi hazırlayanlar, bilimsel haberleşmenin hızla yayılmasmı, bütün bilim insanları ve bütün dünya için erişilir kümmasını ve bilim dergilermin ortak kamuya açık bir kütüphanede, tek bir bilgisayar merkezinde (PubMed Central) toplanmasmı, ayrıca makaleler arasmda da bağlantıların kurulmasmı ve bu merkezin de eylül ayına kadar gerçekleştirilmesini istiyorlar. Gırişimi başlatan, Stanford Üniversitesi'nden bilim insanlanmn oluşturdukları Public Library ofScience grubu. Açık mektuplannı Scientiüc American dergisinde yayımladılar. Mektup bilim dergilerinin yayın yönetimlerinm bürolarına bomba gibi düşmüş durumda. Nature ve Science dergılerinde açılan tartışma sitelerinde konu ile ilgili herkes, kişi ve kurumlar görüş açıkhyor. Ayrıca bilim insanları bu sitelere girip mektubu imzalayabiliyorlar. Bu arada, Science dergisinde yayımlanan bir başka bildiride de, kamuya açık bir GenBank'm kurulması ıstendi. Bilim dergilerinin Internet yaymları da, arşivleri de paralı. Yani ana makalelere sadece aboneler ulaşabiliyor. Öte yandan dergilerin (iyatları korkunç yükseliyor. Yapılan hesaplara göre Amerikan bilim dergilerinin fiyatları, son 20 yıl içinde 10 misli artmış. Bu süre içinde hayat pahalıîığındaki artış ise 4 mısli. Bilim dergiîeri yayımcıları, fiyatlarım tamamen keyfi belirleyerek, üniversiteleri bile bu fiyatları ödeyemeyecek bir duruma getirdiler. Örneğin Danimarka'da TeknikKütüphane yoneticileri, son 10yıl içinde dergi aboneliklerini yüzde 40 azaltmalarına rağmen, ödedikleri ücretin yüzde 20 arttığını açıkhyorlar. Bu nedenle, yakm zaman içinde bütün abonelikleri iptal etmeyi ve elektronik yayın aboneliğine geçmeyi planlıyorlar. Bazı üniversiteler ise bunu gerçekleştirmiş durumdalar. Şimdi, dergilerin bütün arşivlerinı araştırmacılara bedava açmaya zorlayan girişim büyük yankı yarattı ve destek buldu. Amerikalı, Nobelli bilim insam, National Institutes of Health'in de uzun süre başkanhğını yapan Harold Varmus, bildiriyi ilk imzalayanlar arasmda. Varmus, bir E Biomed'in kurulması duşüncesını de bundan once açıklamıştı. Amacı da araştırma sonuçlarının en iyi, en hızlı ve en verimli şekilde herkesin hizmetine ve bilgisine sunulabilmesiydi. E Biomed'de biyoloji ve tıp ile ilgili bütün mesleki bilim dergilerinde yayımlanan araştırmalarm hem de birbirleriyle bağlantıları kurularak merkezı bir arşivde kamuya açılması düşünülüyordu. 7 r Bu girişime, bazı yayımcılar karşı çıkıyor. Ancak birçok dergi bu isteğe uyacağını bildirdi. Örneğin American Physical Society dergisinin editörü 1893 yıhndan beri dergide yayımlanan bütün yazılan sayısallaştırmaya başladıklarmı ve tnternet üzerinden ulaşıhr kılacaklanm açıkladı. Proceedings ofthe National Academy of Science, Nukleid Acid Research, Molekülar Biology of the Cell, British Medical Journal dergiîeri de arşivlerini açmayı kabul ettiklerini bildirdiler. Şimdüik hiçbir dergi, kesin bir ret yanıtı vermedi. Daha çok bu yeni girişimin ve oluşumun yöntemleri üzerine tartışma başladı. Öyle görünüyor ki, bilimsel araştırmalarm sonuçlarına, biraz gecikme ile çok yakın bir zamanda isteyen herkes ulaşabilecek ve bilim insanlanmn, araştırmacılann verimleri birkaç kat artacak... *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak dileğiyle... Hangisi sağlıklı beslenme? Zümrüt'ten Akisler . , " ' Caltech'te araştırma ve eğitim Bilim Dünyasından Kısa Haberler Araştırma Dünyasından O/ OV Doğanın evrimi engellenemez Görme bozukluğu tedavisinde yeni uygulamalar Yenidoğanlarda otizm tanısı Politikbilim Bilim ve teknolojide eksiğimiz politika mı? Cönülden Bilime " Teknolojiyle taşınabilen insan Evrim Biyolojisi .. 10 Erkek kokusunun eş seçiminde etkisi Teknoloji Cündemi ıı 1213 Yeni ürünler Cezegen Bilim Sevgi Üstüne Yaşama Neptün ve Uranüs darbesi Anne kızını seviyor mu? Deprem Araştırmaları , 1415 "Deprem masaya yatırıldı" Tartışma Editöre Mektup 1617 Suç öğrencide mi, yoksa öncesinde mi? Beyin üzerine birleşik çalışma modeli Devlet üniversitelerimizdeki temel sorunlar üzerine... Kütüphane '. 1819 Istanbul'a merkez kütüphane... « Web Öğreniyoruz! 20 21 obursab@btfımrnerkezı org.tr CBT Internet adresı wwwcumhurryet com tr Javascript'te işlemler Internet Javascript'te dizi değişkenler Bulmaca Dörtköşe Düşün Bulllginç Sorular 22 23 Cumhıurlyvt BtLtMTEKNİK • No: 739 19 Mayıs 2001* tmtıyaz tahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına Berln Nadi. Yayın Danifmaıu: Oıhan Bmnalı • Sorurrüu Müdür Flkret tlklz. Görsel Yönetmen: Tttleı Haıdemlr • Baskı: Çağdaf Matbaacüık Ltd Ştı tdara Markasl ve Yazifma adraal: Turk Oca$ı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu. 34334 tstanbul. Tel: (212) 512 06 05 • Fak». 0212513 85 95. Raklanı: Medya C. 739/J