Katalog

nun nedera belkı de Çınarcık Fayı'run küıtlenmış olması Bu sonuç Marmara nın batısında 500 yüdan berı buyuk bır deprem olmddıgını one suren yenı tarıhsel deprem verüerıyle uyum sağlıyor (Ambraseys ve Jackson 2000) Le Pıchon ve meslektaşlanrun vardıgı genel sonuç kısaca şoyle Marmara Denızı nın kuzeyınden geçen tek sureklı bır yanal atımlı fay var Bu sonucu yenı GPS venlerı de desteklıyor Marmara tabanındakı bu fay oldukça genç yalnızca 200 000 yaşında (Le Pıchon ve dıgerlen 2001) Bu da Kuzey Anadolu Fayı'run sağ yanal dogrultu atımlı tektonık karakterınm yakm bır tarıhte Ege'ye dogru goç etmış olması şekunde yorumlanabıkr GPS verileri Marmara daki " • • '' faylan destekliyor . •• Robert Reilinger ve Simon McClusky (Massachusetts Institute of Technology) Araştırmdcılar GPS verılerını kullanarak, 4 bloktan (Avrasya Afrıka Ege ve Anadolu) oluşan basıt bır tektonık model oluşturdu tkı araştırmacı daha sonra Turkıye'nın batısında ve Yunanıstan'da yapılan GPS olçumlennden yararlananarak blokların sınırlannda yer alan varsayımsal faylar uzerındekı deformasyon oranlannı ve bunun gelecektekı deprem tehlıkesı uzerındekı etkılerıru ınceledı Bu varsayımsal blokların sınırlan, aşagı yukan daha once sısmık olarak aktıf oldugu bılınen faylarla ortuşuyordu (Şekıl 3) Ne var kı, bu basıt modelde Kuzey Anadolu Fayı nın Marmara Denızı ıçıne uzanan kesımınde bazı tutarsızlıklar vardı Reılmgeı ve McClusky Marmara bolgesınde GPS verüerıyle saptanan deformasyonun Kuzey Anadolu Fayı'run kuzey ve guney kolları arasına eklenen kuçuk bır Marmara Bloku ve onu sınırlayan faylaruı uzeruıde bırıken gerüme üe modellenebüdıgını soyluyor Araştirmdcıldrın 4 blok ve ona sonradan dahıl ettıklerı kuçuk Marmard blokunu temel alan modelle elde ettıklerı sonuçlar bolgedekı deprem tehlıkelerının saptanması açısından buyuk onem taşıyor 1 Deniz tabanına yerleştirilen sismometreler: llk sonuçlar Tuncay Taymaz (İTÜ Maden Fakültesi, Jeoüıik Mühendisliği Böliimii, Sismoloji Anabilim Dalı), Junzo Kasahara, JUfred Hirn, Toshinori Sato 17 Agustos 1999 Golcuk deprerrunden sonra meyda na gelen artçı mıkrodepremlen olçmek uzere Marmara Denızı nın tabanına okyanus tabanı sısmometrelerı (OBS)' yerleştınldı Bunlar "uç bıleşen sensorlen olan kara sısmografları' ve 'sayısal kayıt urutelerı" üe desteklendı 28 Nısan 17 Temmuz 2000 tanhlen arasında sırayla Şekll 3: Tahmlni blok nnıriarı ve depremlerin saptandığı bölgeler.(RelUnger., S.MacClusky 2001) Çınarcık Orta Marmara ve Tekırdağ aıt 3Cg J J fc \ ~ açıklanna 10 ar adet OBS yerleşürüdı Blaek Sea Jy ^ (OBS'ler 1 hatta 0 5 buyuklugundekı 1.!».' O > \ „ A depremlerı bıle saptadı) ITU Maden Fakultesı Jeofızık Bolu *• DUZ» A AA mu Sısmolojı Anabılım Dalı ogretım uyesı t *A A AdapAun Tuncay Taymaz, sempozyumda bu proMarmara Soa ^ * \ Aky.lı A jenın ük bılımsel verılerını açıkladı Şekıl ' »** A 1 OBS 'lerle Marmara Denızı nın taba•t 199», N N M , j runda Kuzey Anadolu Fayı'nın tahmını kollarının bulunduğu bolgelerde bırçok 50 A 0 deprem kaydedıldı (20 kılometreden daha dennde bır deprem saptanmadı) TÜBİTAK Yer Bilimleri Araştırma EnstitUUt'nün Izmlt depremlnln artçı foklan Araştırmanın ük sonuçlan Çınarcık çev m gözlemek Içln kullandığı slsmlk deprem Istaıyonlan resınde daha once farklı sısmolojık yonsonucunda Golcuk Depremı'nın neden oldugu artçı deptemlerle saptanmış sısmotektonık yapıyı desteklıyor Sısremlerin çogunlukla dogrultuatımlı hareketlere baglı olamolojık jeodezık jeomorfolojık ve jeolojık gozlemler bırrak gerçekleştıgı ortaya çıktı Marmara Denızı run dogubırlerıyle uyum ıçınde sundah fay geometrısı çok ıyı büınmese de burada meyGelecekte yapüacak araştırmalarda bu mıkrodepdana gelen artçı depremlerin çozumlemelerının bır çogu remlerın oluşum (kaynak/yırtüma) mekaruzması çozumlen hep dogrultuatımı karakterlıydı usteük bu dogrultular Kude tarumlanacak boylece en kuçuk fay kolunun (kmgının) zey Anadolu Fayı'nın sular altına kalan kollarına paralel büe sısmık davranışı beurlenmış olacak Bu kuçuk fay kolAktar ve Gorgulu artçı depremler uzerınde yaptıklannın davranışı deprem nskı ve yaratacağı hasarlar açılan çalışmalara dayanarak bu tur depremlerın gelecekte sından çok onemlı yaşanacak olası depremlere üışkın bügı verebüeceğuıı Aynca yer kabugunun bu bolgedekı ayrıntüı sısmık soyluyor Çunku olçtuklerı bırçok artçı depıem gerek hız yapısı ve modelı tanımlanacak Bu araştırmaların sonuçdogrultu atımı gerekse egım ozellıklerı açısından adeta ları gelecekte yurutulecek başka sısmolojık jeofızıksel ve ana depremın bır kopyası gÜDi jeolojık araştırmalar açısından buyuk onem taşıyor Marmara Denızı ndekı deprem potansıyehru ve olu şum mekanızmalannı daha saglıklı çozumleyebümek ıçın bolgede Prof Junzo Kasahara nm sempozyumda sundugu Japonya ve IzuBonın hendeklerındekı araştırmalar gıbıS. Özalaybey (TÜBtTAK MAM Gebze), H. aynntüı sısmolojüc araştırmalar yapüması gerekıyor Karabulat, M. Ergin, M. Aktar ve M. Bouchon 17 Agustos Golcuk Depıemı ve onun neden oldugu artçı depremler Turkıyede modern sayısal aglarla kaydedüen en buyuk deprem dızısı olma ozelhgı taşıyor Golcuk depremlerı dızısı Kuzey Anadolu Fayı nm 40 küometıe Tim Wright (Yer Bilimleri Bölüma , Oxford, îngiltegemşlıgınde 170 kılometre uzunlugundakı bır bolgede re), Barry Parson ve Eric Fielding gerçekleştı Bu araştırmanın sonucunda Izmıt depremı ve Araştırmacüar Avıupa Uzay ve Havacüık Daıresı'run sonrasındakı artçı depremlerin çogunlukla sağyanal dog(ESA) uydusundan elde edüen Sentetık Açıklık Radar Gırırultu atım karakterli oldugu ortaya çıktı şımı (SAR) veıüeruıı kullanarak 17 Agustos 1999 Golcuk Araştırmacüar yalnızca artçı depremlerın zamanve 12 Kasım 1999 Duzce depremlerırun yeryuzunde yol mekânsal dağüımına bakarak ana depremın etkısının açtıklan yer degışımleruıı harıtaladı Boylece atımın daha batıda Adalar'ın 10 küometre guneyıne dek devam ettıgı once arazıde harıtalanandan daha da batıya dogru uzandısonucuna vardı Adalar'ın guneyınde gerçekleşen bırçok gı sonucu ortaya çıktı Oysa son depremle Golcuk Fayı'nın artçı deprem Kuzey Sınır Fayı run (KSF)atımına paralel Hersek Deltası'na dek kırüdıgı soyleruyordu SAR verüerıdogrultulu sagyanal atım karakten taşıyor Bu gözlem, ne gore ıse yırtılma Hersek Deltası'nın burnundan yüzeyde gerüme yaratan Kuzey Sınır Fayı'nın, asMarmara ya dogru en az 9 km (Şekü 2) uzanıyor bu 18 lında daha derinde doğrultuatımlı bir hareket km ye varabüır 'Parson ve dıgerlen 2000' bu atım modeyarattıgına Uiskin ilk tismotektonik kanıt niteUglnlıru kullanarak 17 Agustos 1999 Golcuk Depremı'run 12 de. Marmara Denızı tabanında hem dogrultuatımb hem Kasım 1999 Duzce Depremının olasüıguıı arürdıgını gos de normal fay hareketının aynı anda olması yuzeyde terdı Aynı hesaplar son depremle kınlan kuzeyguney yonlu gerüme daha dennde ıse sag yanal • Golcuk Fayı'nın en batı ucuna da uygularunatımlı bır hareket oldugunu gostenyor Araştırmacüar, Iz' ca Kuzey Anadolu Fayı uzennde 1939 yüınmıt Korfezı'nde ve Marmara Denızı nde gorulen buyuk dan berı batıya dogru goç eden yıkıcı depçukurluklann ve çokuntu alanlarmın yuzeydekı gerüme remleruı buyuk olasüıkla sona ermedıgı ansıstemıne baglı gelışmış olabüecegıru ama bugun aynı sıslaşüıyor Bu araştırmaya gore gelecekte Istemın bolgenın depremsellık ozellüderıne buyuk bır etkısı tanbul ve çevresıru etküeyecek şıddetlı (yıkı olmadıgını one suruyor Kuzey Anadolu Fayı nın ana kolucı) bır deprem nsla oldukça yuksek nun Marmara Denızı'run ıçınde nereye kadar uzandıgı konusu Istanbul ve bolgedekı dıger buyuk metropollerın deprem rısla değerlendırmesı açısından buyuk onem taşıyor Kısacası bolgenın sısmık verüere dayanarak çıkarüan fay geometrısı, fay uzennde yapılan arazı çalışmaları ve ]e olojık gozlemlenn ongordugu kddar yalın bır fay sıstemuıın olmadıgını gostenyor Bolgede gelecekte yenı arastırmala Mustafa Aktar ve Gonca Örgülü (Boğarın yapüması zorunlu ziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi) (Yazıdat şehller sempozyum htabmddn dlınmıştıt) Araştırmacüar Golcuk Deprenuru ızleyen 1 5 yıllık zaman düımı boyunca buyukluğu 4 Daha fazla bügı ve Sempozyum Kıtabı ıçm üe b ? arasındd değışen 40 artçı depremı ınProf Dr Tuncay Taymaz celedı Depıemleı ın kaynak mekanızmalan ITUMaden Fakultesı Jeofızık Muhendıslıqı Bolumu Bolgesel Moment Tensor Inversıyonu (RMT) Sısmolojı Anabüım Dalı Başkanı yontemı kullanarak çozumlendı Araştırrndnın Telefon 02122856245 emaıl taymaz@ıtu edu tr ^ ^ cr A o i A o > c Yüzeydeki faylar derinde birleşiyor Kırılma Hersek'in batısına uzanıyor . ... Artçı depremler çoğunlukla "yanal atım" karakterli... 739/15