Katalog

Jesse Ovvens mı, Carl Levvis mi? Malzeminin önemi Başka spor dallan da ıyı malzemenın yararlannı gordu Hollandalılar 1997 yüında, paten bıçagının buzun uzerınde daha uzun sure kalmasını saglayan menteşelı bır paten gelıştınnce, surat paterande devrım yaşadı, eskı rekorlar sanıyelerce gende bırakıldı Sınkla atiamacüar da çok esnek olan fiberglas sınkların yararını gordu Koşuculara ıse (daha az olçude olsa da) daha oncekı yuzeyler denh enerjıyı sogurmayan elastık pıstler ve daha ıyı ayakkabılar yardımcı oldu Ama yıne de, teknolojıdekı gehşmeler atietlerın temel yeteneklen kadar onem taşımıyor Dapena malzeme ıle yetenegın arasındakı farkı şoyle açıklıyor " 'Michael Johnson'ın bedenını mı yoksa ayakkabüannı mı ıstersınız?' dıye soracak olursaruz bedeıunı alınm" Ama malzeme onemlı farkhlıklar yaratabüır Bıyomekanıgın babalanndan bırı olan ve Colorado Sprıngs' tekı Ohmpık Atrenman Merkezı'nın kurucusu Gi Zümrütten akisler Peki ya limitler? En ıyı malzeme ve en ıyı çalışma yontemlenyle Manrice Greene, Michael Johnson ya da genetık açıdan yeteneklı başka bır atlet en fazla ne kadar hızlı koşabüır7 1976 yılında Gideon Ariel bu soruyu ele aldı Ozellıkle kısa mesafe koşusu ve atlama gıbı guç sporlan uzerme odaklandı Çunku ona gore Newton mekanıgı üe en kolay analız edılebılecek olanlar bu spor dallanydı ' Guç sporlannda kemıklerm ve kaslann mukavemetı gıbı anatomık hsıtlamalannız vardır Bır noktaya gelınce, belırlı bır kuvvet duzeyınde, ınsan bedenı dayanamaz Ya bır kemık kırılır ya da bır tendon dışan fırlar" "Kemıklerın dayanımı, bağlayıcı dokulann dayanımı gıbı değerlerı gosteren çok çeşıtlı araştırma enstıtulerının verılerını kullanıyoruz" Arıel daha guvenlı sonuçlar elde etmek ıçın, kestınmlerını yuzde 20 oranında artırdı ve kınlma noktasını olçtu Araştırmacı, hıç kımsenın 100 metreyı 9 6 sanıyenm altında koşamayacagını, 2 5 metreden daha yuksek bır çıtayı aşamayacagını, gulleyı ıse 23 metre 11 sannmden daha uzaga firlatamayacagını ongordu Mekanıkten çok fizyolojıye dayalı olan, dayanıkhhk gerektıren spor dallanndakılımıtlerı A. M. C Şengör Bir bilim perisinin ardındon: Jale Inan (19U2001) Sabah sabah (27 Şubat 2001) babam aradı: "\a\e Inan ölmüş, cenazesi herhalde yann kalkar. Haberin olsun" dedi. jale Inan'ı ben oğlu Hüseyin Inan sayesinde tanımıştım. Hüseyin, ailemizin lise çağlanmdan beri dostudur. Beni İTÜ alleslne ilk takdim eden, babasının öğrencisi olan Prof. Dr. Erdoğan Şuhubi'ye tanıştıran, biryerde Turkiye'de kalarak bilim yapmama neden olan en önemli kişilerden biridir. Hüseyin'in babası Mustafa Inan'ın ise burada tanıtılmaya hiç ihtiyacı yok. İTÜ'nün bu ehanetf hocası hiç kuşkusuz Turkiye'de adı en çok bilinen bilim adamıdır. Adana'da bir posta memurunun oğlu olarak pek mütevazı şartlarda dünyaya gelen Mustafa Inan, büyük zekâsı, muazzam yetenekleri ve essiz kişiliği ile toplum içinde hızla yükselerek öğrencilerinin, meslekdaslarının ve ulusunun gönlünde taht kurmuş büyük bir insandı. Ben bugün İTÜ'de gönlümce bilim yapabiliyorsam, O'nun inşasına çok emek verdiği bir gelenek sayesinde yapabiliyorum; başarılanmın ardında O'nun teşvik edici elini hissediyorum. Hüseyin'in bir de annesi vardı. Mustafa Inan'ın hantmı. Mustafa Inan gibi bir erkeğin arkasında nasıl bir eş beklersiniz? Hanım hanımak, eşinin çorbasını yapan, çocuklanna bakan, evini çekip çeviren, kocasına huzurlu, rahat bir çalışma ortamı sağlayan bir Türk hanımı. Beklenti buraya kadar doğru, fakat gerçeğin çok, hem de çok gerisinde kalıyor. Çünkü Hüseyin'in annesi iyi bir eş ve iyi bir anne olmanın yanında bir bilim kadınıydı da. Veşimdi sıkı durunkocası büyük Mustafa Inan'dan daha büyük bir bilim insanı! Rahmetli Mustafa Hoca, kendini mükemmel öğretmenliğe vermiş, üniversitesini bilimle tanıştırmağa, çevresine bilim ve entellektüel yaşam zevki vemneğe çabalarken, bizzat bilgi üretimine eşi kadar yer verememiş bir kişiydi. jale Hanım ise, konusu olan klâsik arkeolojiye pek çok uluslararası düzeyde eser vermiş, hem kendi hem de ülkesinln adını bu dalda duyurmuş büyük bir otoriteydi. Köklü bir Istanbul ailesinin çocuğu ve Muzeler Müdürü Aziz Ogan gibi engin kültürlü aydın bir babanın kızı olan jale Inan ömrü boyu önce kocasının ve oğlunun mutluluğuunu temin eden iyi bir eş ve anne, sonra da bilim dünyasına parmak ısırtan büyük bir bilim insanı olmuştur. Anadolu ve Istanbul kültürlerinin biraraya geldiği ailesinin iç harmonisini eşiyle birfikte kuran ve eşinin yücelmesinin en önemli faktörlerinden biri olan Jale Hanım, temsil ettiği Türk kültüründen çıkıp batı uygarlığı içinde parlayan bir ytldız olmayı da pek üstün düzeyde başaranlardandı. Keskİn zekâsına ve müthiş hâfızasına hayran olmamak elde değildi. Babasının 1932'de yazdığı bir mektuba ihtiyacım olduğu zaman yüklüğe kaldırılmış evrak sandıklarının içinden onu nasıl şıp d'ıye bulduğunu asla unutamam. Bir Büyük Iskender resmine gerek duyduğumda artık beyninin tüm emirlerine itaat etmeyen, Parkinson hastalığının amansız pençesindeki bedenine rağmen "beni masama götür, orada hemen bulurum" dedikten sonra gerçekten düzenli klasörlerinin birinde istediğim ve kendi keşfettiği ve kazıp çıkardığı, dünyada mevcut en güzel Iskender heykelinin resmini hiç aranmadan buluvermesi gerçekten görülecek bir şeydi. jale Inan'ın meslekdaşlan O'nun hakkında çok şeyler yazıp çizeceklerdir. Korkanm gene batılılar kendi vatandaşlanndan daha iyi değerlendireceklerdir Jale Hanım'ın yaşamını. Ancak O'nun, Türk ulusunun Panteonunda büyük Atatürk'ün kollannı açarak karşılayacağı, bağnna basacağı, Türk ulusunun uygariık savaşında Jale Inan'ın cepheyi ne denli ilerilere taşıdığını düşünerek "Hoşgeldln Jale, ulusun sana mlnnettardır" diyeceği yüce vatandaşlanmızdan biri olduğunda herkesln fıkir biriiği ettiği muhakkaktır. 729/J saptamak ıse daha da zor Çunku fizyolojık lımıtlen olçmek ıçın metabolızmayı hucre duzeyınde aynntılı olarak kavramak gerekıyor Anel bu sporlar ıçın, "Lımıtlere dayandıgımız konusunda emın degılım" dıyor Ona gore 16000 metrede, her 1600 metMaurice Greene reyı dakıkanın alunda koşabılen bır atlet dogdeon B. ; ru bır antrenman üe rekorlan alt ust edebıhr Ariel, Jesse Sonuçta, ınsan performasını belırlemeye gınOwens ıle Carl Lmvlı' ın şen bırçok kışı, enınde sonunda atietlerın beperformanslannı karşılaştırdı 1936 yıhnda cenlerı üe ınsan bedenının guçlerı karşısında Jesse Ovvens 100 metreyı 10 2 sanıyede, Carl acız kalıyor Indıana Unıversıtesı'nden spor Lewıs ıse 1991 yümda aynı mesafeyı "9 86" ıle psıkologu John S. Raglin, "Atletızm uzennkoşmuştu Elbette de çalışmaya 1600 metre kofu sürelert Ovvens'ın koştugu zebaşladıgınızda, mm Levns'ınkınden çok bunun can süafarkhydı Owen enerjıyı cı olçude karKadm çağdaş koşu pıstlerınmaşık bır konu den daha çok soguran , oldugunu gokü zemın uzerınde koşruyorsunuz" muştu "Kum tabakasıdıyor "Temel nın derın olduğu bır performans, kumsalda koştugunu "daha yukduşleyın Eklemlerınız sek", "daha çok hızlı olsa da üerlehızlı", "daha me saglayamazsınız Yıl uzun" gıbı kavAma aynı şekılde bır asramlarla açüdanabüecek denh basıt bır mesefalt yolda koştugunuzda daha hızlı koşabilırsıle değıl Derüdeme bır suru degısken gırıyor nız Gerçekte daha hızlı değü ama daha etkın Bırçok durumda olaylann ancaktemelını anla(yanı daha az enerjı harcayarak) koşarsınız" yabüıyoruz Daha alacagımız çok uzun bır yol dıyor Anel Ovrens' ın koşu nlmlennı analız etvar". Kısacaa ongorulemeyen gelecekte kınngınde eklemlennın aslında Levns'ınkı denk lacak rekorlar bızı hâlâ beklıyor hızh hareket etugını saptadı Anel'e gore Turgut Cünr Ovvens ile Levvis aynı zemınde koşsalardı deKaynak Scienufic American recelen bırbırlennden çok farklı olmayacakn.