Katalog

Müzikle tıp evleniyor Nuran Hariri (*) 1 Zümhitten akisler A. M. C. Şengor ' * V' S on zamanlarda şırketlen ürmalan bırbınyle evlendınnek çok moda ya, hanı bu kez evlenme muzıkle bp bılımı arasında Bu evlüık Parkınson'lu ve felçh hastalann rehabüıtasyonunda ozel tedavüere yaıdımcı olacakmıs, hatta muzıgın demansh kıınseler uzennde de kuüanılması çakşmalan yoldaymıs Muzıkle tedavı Amenka'da profesyonel olarak 50 yıldır uygulanmaktadır. oysa muzıkle tedavı dort bın yüdan ben çeşıtiı kışıler tarafindan üen surulegelmısbr Muzıkle tedavı ue ılgılı olarak Eskı Yunan'da Pythagoras, Hıppocrates, Platon, Anstoteles, Homeros, Eskı Roma'da Celsus, Areteus, şaır Tıtus Maccıus Platus, Asklepıades gıbı ısımler goze çarpar Aynca Eskı Çın ve Mısır'da muzıgın etküerıne üıskın omekler vardır (Konfuçyus goruşlen gıbı) Ortaya atüan tezler, ornegın kılıç yarasından akan kanı şarküarla durdurmak lumbago ve sıyatk agnlannı o bolgede muzık âleb çalarak dındırmek.modern tıbbın goruş açılarıyla pek bağdaşmaz Merhum Hocalanmız FUıreddin Karün Gökay, Ratim JLdaaal ve Sttheyl Ünver muzıgı ruh hastalıklannın tedavısınde ılk kez uygulayan uluslardan bırı oldugumuzu dıle geürırlerdı Bab zavallı akü hastalanru şeytanlara penlere kanşmıs dıye yanan odun yıgınlannın ıçıne atarken Turkler onlan en guzel kurumlarda rehabüıtasyon üe tedavı edıyordu Ebubekır Razı, Farabı ve îbnı Sma bu arada amlmalıdır Farabı'nınmakamlannruhaetküennı sınıflandıması bır haylı ügınçbr "Rast makamı ınsana sefa venr.Nevâ makamı ınsana lezzet ve ferahlık venr, Rehavı makamı ınsana bekâ venr boylece makamlar Kuçek, Buzurg, Isfehan, Uşşak, Zırgule, Sabâ, Puselık, Huseynî ve Hıcaz dıye hepsının etküen anüarak sıralanır, Akü hastahanelenne esküer Dvâffifa derlerdı 1470 yüında Istanbul'da bulunan 70 odalı 200 yatakh Fauh Daruşşıfasında muzıkle tedavı uygulanmakta ıdı Faüh'ın oglu Sultan Ikincı Bayazıt, 14841488 yıllan arasında Edırne'de Tunca Nehrı kenannda bır akü hastahanesı yapbrmısti Hastahaneyı gezen Evliya Çelebı der kı "Bu hakır Evliya garıp bırşey gordum Merhum ve Magfur Bayazıd1 VeK Hazretlen Vakıfiıamesınde hastalara deva, dertlere şıfadıvanelerın ruhuna gıda ve def' ı sevda olmak uzere 10 adet bın Neyzen, bın Keman, bın Muskar, bın Santur bın Çengı, bın Çenk Santun, bın Ud olup haftada uç defa hastalara ve hasseten delüere musıkı faslı venrlerdı Nıcesı avazı sazdan hoşhal olur hakıkı ümı musıkıde Neva rast, Dugâh, Çargâh, Suzınak makamlan onlara mahsustur Ama Zengule ıle makamı Pusebk'te Rast karar küsa ademe hayat venr Cumle saz ve makamlar da ruha gıdadır Hazın nagmelen dınleyen mecanın bıperde ve bıendazene seslerle ağaz ve feryad ederler Şep ve Ruz uç defa dıvanelere ve hastalara ve manzın derdme gore nefis taamlar venr Allah'ın rahmetı vakfın uzenne olsun vesselam" Muzıgın kab kalplen yumuşaba etkısı var kuskusuz Fa kat yalnız bu degıl tabu. Bırkaç ay once Yale Unıversıtesı Tıp Fakultesınde felçh hastalann yenıden ayaklan uzennde durabümesı Alzheımer hastalannnı kayıp belleklennı kazanabümelennde muzıgın ettasınrn arasbrüacagı bır sempozyum duzenlendıgını okumuştum Bu. konudakı bellı baslı arasbncüar ve terapıstler aynca unlu norolog ve yazar Dr Oliver Sacks sempozyuma konuşmaa olarak davethydüer Bu toplanb nbm ve şarkılann beyın uzenne etküerıne büımsel yaklaşüdıgı bır zamana rashyor Beyınmuzık baglanbsı kamuoyunda da çok yer almıs ozellüde "Mozart effect" hususundala fikır âyrüıgı yonunden Hanı bırazak Wolfgang Amadeus ya da benzen muzıkbazı mental testlenn başanlmasında etküı oluyor denıyor ya Colorado State Umversıty muzık ve muzıkle tedavi, aynca molekuler ve selluler bıyolojı profesoru olan Mıchael H Thaut kesınlıkle "Mozart effecfın çok otesmdeyız demektedır Bu toplanbnın konuşmacüarından olan Thaat aynı zamanda konservatuvar egıbmlı bır kemancıdır Thaut'un merkezı ozelbkle ınme, Parkınson hastalıgı ve travmabk beyın harabıyetı gıbı hareket fonksıyonunu bozan hastahklara yonelmısbr Yurüme zorlugu olan hastalarda nbm ve muzüc tedavıye eklenmce dramabk bır ıyüeşme goruluyor Thaut "hastalar ntmın zamanlamasına adapte oluyorlar" dıye açıklryor Yurume daha hızlı ve sımetnk, vucudu destekleme ve denge daha ryı hale gelryor Thaut son on yülardakı hastalann muzıkle daha ryı hıssetmelen amacının asüması geregını vuıguluyor Yenı ve büıme dayalı bır tedavı ongoruyor "Bız ınmeh hastalann ıyı hıssetmelennı degü yurume yeteneklennı yenıden kazanmalannı ve kollannı kontrol edebümelennı ısbyoruz, bız muzık ve rrtme santral sınır sıstemını eğıtecek bır struktur olarak bala yoruz"dıyor Süver Sprmg Md, Amencan Musıc Therapy Assocıabon grubu terapıstlerı bırazcık farkh duşunuyorlar Dırektor Jaav Cre*g*n a gore büım muzık tera pısüennın zaten bıldıgı bir şeyı dognüuyor Muzık sagaltabüır Nevar kı bu konuda büımsel araşbrmalann yogunlaşması muzıkle tedavının doktorlar arasında ıbbar kazanmasını saglamısbr Inshtute for Musıc and Neurologıcal Funcüon at Beth Abraham Health Sevıces ın the Broruc, N Y 'de muzüde tedavı dırektoru olan dıger konuşmaa Concetta Tomamo muzıgın çeşıtlı demans hastalannda habralan uyandırdıgını gormus Alzheımer'lı bır adamın yülardır kansının adını soyleyemedıgmı.muzüde tedavı seanslanna kaüldıktan sonra tekrar onun adını telaffuz edebüdıgını büdırmış "Eger ışıtsel uyanlmayla ortaya çücan temel mekanızmalan anlayabüırsek, norolojık hastalüdan olan ınsanlar ıçm daha ıyı tedavı yollan gelısürebüınz" dryor Hadı bakalım kolay gelsın1 * * Prof Dr. Tuıiaye Beyın Araşümalan ve Sınırbıhmlen Demeğı Başkam EU Tıp Fakultesı Fızyolofl Anatahm Dah 35100 Bomova lzmır Kaymaklar • Condan Ganet Musıc and Heaüng Neurolo gıst Study Therapıes * The Bıaın ın the News Sept 18 2000Vol7Nol7 The DANA Ptess • Grebene Belor Muzıkle Tedavı, Guven Kıtabevı Yaymlan 1978 Ankara Ebedi filo'da alışılmamış bir tören Turk havaalığının doğum yeri olan Yeşilkoy Askerf Havaalanını hiç bu kadar kalabalık görmemiftim. Apron o kadar dolu ki nizamiye, hattâ şerefsalonu görülmuyor. Mevcutların hepsı maviyle altın sansının o göz alıa ışıltısının suslediği tören unıformalarıyla Batmakta olan guneşin oluşturduğu renk cumbuşu ıçınde dalgalanan mavi uniformalı kalabalığın oluşturduğu geniş yanm dairenin ortasında bir yerlerde ise orta boylu sarı saçlı tek bir sivil var. Pınl pırıl partayan çumelerle bir süvari pantolonu giymi}. Zayıf vucuduna yapışan enfes kesimli ceketini pek }ik bir papyon tamamlıyor. Uzaktan gorebildiğim bu zat yanında esas duruşta duran epey eski model uçuş kıyafetli bir gençle konuşmakta. Cencin arkasında kendısme benzer kıyafetli bırkaç subay daha var. Ne garip diye içımden geçinyorum. Bakiflarım kalabalığın uzenne kayıyor: Orada da askeri torenlerde gormeğe alıştığım kıyafet tekduzeliği yok. Evet hepsi hava ünifomast ama, sanki Turk Hava Kuvvetlerının muzelerinden derlenmiş gibi, değifik zamanlann üniformalan birbirine kanşmış, mavilerin içinde hdkiler de var. Bir ara aprondan geriye, Destek Crubunun olduğu yere takılıyor gozum: Hayret, 1911'de yapılan kule de oradal Halbuki uzun zamandır orada yoktu artık. Kalabalığın oluşturduğu yanm dairenin ortasında uzanan kırmızı halı birilerinin beklendiği izlenimini veriyor. Halı, yanındaki eski model uçuş kıyafetli gençle sohbet eden sivilin ayaklanna kadar uzanıyor. Belli ki karşılama heyetinin başı o zat., Birden uzaktan bir jet motorunun gürültusü duyuluyor. Kalabalıkta heyecanlı bir hareketlilik, gözler Marmara Denizinin semalannda birşeyler arar gibi. Sonunda aradıklan şey beliriyor: Bir F161 Son yaklaşmada: Yeşilköy'e inecek. Zdrif uçak az sonra taksi yolundan kanopisi açık olarak apronda park etmek uzere geliyor. Kalabalıkta heyecan son haddinde! Pilot, uçağını terketmeden önce m'tğferini çıkarıyor. Işte o an, bu karşılama toreninin mahiyetini anlıyoruml Şehlt Teğmen Ayfer Cök, Türk Hava Kuvvetlerinin aziz ölülerinin son intikal birliği olan Ebedî Filo'ya katılmaktadır! Cenç teğmeni kanat ucunda elinde parlayan altın bir birlik forsuyla karşılayan da Mustafa Kemâl'den başkası değildir. Ayfer'i kucakladıktan sonra, göğsüne takmadan once forsun arkasını gösteriyor. "Bak burada ne yazıyor Ayfer, diyor gülümseyerek: 'Sablha'ya'. Allah bilir ya, bu filoya ilk gelecek hanımefendinin hep onun olacağını düşunmüştüm, onun için de bunu hazırlattıydım. Sen bu şerefı onun elinden kaptın. Sen Sabiha'nın açtığı yolun yokususun. Türk kızının Türk erkeği kadar göklerin, doğanın, teknolojinin, kısacası uygarlığın efendisi olacağını gösteren kahramanlardanstn. Forsu ben veriyonım, ama Sadık izin istedi, 'Paşam, izin verin de ilk şehit teğmen kızımızın forsunu da ilk iki hava şehidinin genci taksın' dedi". Teğmen Sadık, Atatürk'un az önce Ayfer'i beklerken sohbet ettiği genç. Taberiye şehidi Fethi Bey'in yardımcı pilotu. O Ayfer'in goğsüne arkasında 'Sabiha'ya' yazılı forsu takarken, Atatürk, sol el'ıyle gözünden sızılan heyecan yaşını siliyor. Arkasında kimler yok ki: Fethi ve Nuri Beylerden, Hava Kuvvetlerinin efsânevf pilotu Enver Akoğlu Paşa'ya; komutanlanm ve dostlarım Irfan Tansel, Ihsan Aras, Muhsin Batur, Niyazi Cül paşalardan sevgili Şukru Uygun başçavuşuma, Nurettin Ağabey'e ve Hava Kuvvetlerinde tanımak bahtiyarlığına erdiğim nice merhuma. Hepsi heyecanla Atatürk'un koluna girerek kırmızı halıda biriikte yürüdüğü Ayfer'e söylediklerini duyabilmek için halı boyuna yığılmışlar. Kulağıma uzaktan uzağa tlz bir sesin söylediği şu sözler geliyor. "Sana teşekkür borçlu ulusun Ayfer," diyor bu ses. "Kadın, en\ek demeden her düşunebilen insan bir uygarlık savaşçısı olmak zonındadır. Insanın varlığı ve yücelişi ancak bununla mümkun olmuştur ve olacaktır. Çevremizdeki doğayı ve İnsan toplumunu en iyi bir şekilde tanıyarak onlann içinde en emin ve en rahat yaşamın yolunu bulmak zorundayız. Bu ancak akıl ve bilimle olur. Daralan dünyamızdan evrene açılmak kaçınılmaz olmuştur, Ben istikbal göklerdedir den\en bunu kastetmiştim. Gökler insan aklının sonsuzluğunun en guzel semboludur, çocuğum. O sonsuzluğa uzanmak, aklın ve aklın en yüce eseri olan bilimin korunmasını gerektirir. Benim Türk gençliğine ve Tün\ Silöhlı Kuvvetlerine vasiyetim aklın, bilimin ve onlann eseri olan uygarlığın yaratıası ve bekçisi olmaktır. Talihın ciWesine bak ki, Türk Hava Kuvvetlerinin Ebedî Filosunun ilk hanımefendisi de o muhteşem gençliğin bir temsilcisi, hem de köyden gelen bir temsikisi oldu. Genç ölümu çok acıdır Ayfer! Ama bu öyle birgençlik ki, oyle mucadelecı, oyle hırslı ki, benim yaşlı Sabiha'ma bile bırakmadı Ebedî Filonun ilk kadın pihtluğu onurunu! Sen bir sembol, bir meş'ale oldun Ayfer! Artık her uçan kızımız ne kadar Sabiha ise o kadar da Ayfer'dir. Pek yakında, başka kızlarımız, diğer kızlanmızın bakımını, tamirini yaptığı, planladığı ve ürettiği uçaklanmızda, uzay araçlanmızda uçacaklardır. Ulusumuzu esir etmek isteyen herdüşman, karanlığa gömmek /$teyen her yobaz bin Ayfer'den korkacaktır! Ebedî Filo'ya hoş geldln Ayferl" Düıeltme: Şengör'un geçen haftaki yazısmm ve Içindekıkr bölumündekl anonsun başlığı 'Kostantinopolii" olarak çktı. Doğnısu "Konstantlnopolis" olacaktır. Düzettlr, özur dilerii 726/5