Katalog

Bilimsiz gelişme olanaksızdır Bilimsel gelişme ile insanlığm gelişmesi birbiriyle özdeş hale geldi. ılımle ınsanhgın ıhşkısı uzerınde duşunulurken, ınsanı hayvandan ayıran ozellık uzermde durulmamış olma sı konunun bır yonunun karanlıkta kalmasma neden olmaktadır Oysa gunumuzde bılım, msanla hayvan arasın dakı aynnu kesınlıkle behrlemıstır Bu behrlemeye gore ınsan, ıçgudulennın yoneumınde davranan hayvan karşıtı olarak, nasü davranacagına kesm karar veren varhktır Bu tanımdan yola çıküarak adım adun üerlendıgınde ınsanla bıbmın üışkısının yepyenı bır boyut kazandığını gormek zor olmayacakbr Nasü davranacagına kendısı karar veren ınsan, nasü davrandığında nasü bır sonuç alacagını onceden gorebüıyor demektrr Bu oncedengorme gucune 'bügı' adını verdıgımıze gore, ınsan ınsanhgını bügısıyle ya da bügının sıstemleşmış bıçımı olan büımle kazanıyor demeknr Boylece büımm ınsanhgın gehşmesınde bu: yaıdımcı etkınhk olmanın çok otesme geçugını, buımsel gehşmeyle ınsanlıgm gehşmesının birbiriyle özdef oldugunu goruyoruz ması Turkıye nm bugunku duruma duşmesmm başhca ne denlermden bmdu B Tanh boyunca ınsanlıgm gehşmesıyle büımm gehşmesı arasında bır koşutluk bulundugu gorulmektedır Fakat bunun en açak ornegı Batı toplumlannda 17 Yuzyüda baslamıs olan gehşmedır O tanhte Ingütere'de Francis Baconın Italya'da da G. Galilei'nın büunsel araşurmada deneym de gırını açüdığa kavusturmalanyla Baü toplumlannda doga bı lımlenrun dev adımlarıyla üerlemeye başladığı goruldu Bu toplumlar gunumuzde de dunyanın en geusmıs toplumlan olma ozellığnu surdurmektedır Burada, doga büımlenndekı gelışmenın ancak teknolojıyı gehşürebüecegı teknolojık geüşmenm ıse ınsansal gelişme anlamma gelmedıgı one surulebüır Bunun da dogru olmadıgını goruyoruz Doga büunleruıın gelışmeye başlamasmdan 200 yü sonra da olsa ınsan büımlennuı de ortaya çüanasuım ve bu gehşmenın de doga bılunlennde onde gelen toplumlarda gerçekleşmıs olmasmm bu rastlantı oldugu soylenemez Gunumuzde hıç kunse sıyasal orgutlenme ve ınsan haklan konusunda büunsel anlamda gelışmış toplumlann o alanda yetermce gehşmemış toplumlardan daha üer de bulundugunu yadsıyamaz Bu durumda toplumsal gehşmenm teknolojüc gehş meyle dolaysız üıskısı uzermde de durmak gerekıyor Teknolojı, toplumlann doga karşısında ozgurleşmesıru sağladıgı ıçm toplumsal gehşme bakunuıdan onemhdır Ancak teknolojının asü onemı, büunsel araşurmalar ıçm laboratuvar ışlevı gorerek büunsel gehşmeyı sağlamasındadır Boylece teknolojmm büunsel gehşmeye asü onemlı katkısınm ancak kendı teknolo]ismı kendısı ureten toplumlarda gerçekleşebüecegı açıktr Bu bakundan, az gelısmıs toplumlann az gehşmışhk ten kurtıümanm yollannı büunsel ve teknolojüc gehşmenm dışmda aramalan sonuçsuz kalma ya yargüıdır Iyı ışleyen bır de mokrası hukuk devletı laıklık yolsuzluklann onlenmesı gıbı durumlann bır toplum ıçm yaşamsal onem taşıdığı kuşkusuzdur Fakat büım ve teknolojı alanmda gelış meyı sağlamadan, en azmdan gehşme yoluna gırmeden, bu ku rumlardan hıçbırının ıyı ışlemesı saglanamaz Turkr,e Cumhunyetuun tarüısel gekşmesme şoyle bır bakmak bu konuda ügınç sonuçlar verebüır Cumhurıyetı kurdrüdrın gerek egıtımın gerekse sanayı leşmenm toplumun geuşmesındekı ışlevını yeterh açüdıkla gor En gelişmiş toplumlar . • muş olduklan kuşkusuzdur Ancak o donemde yalnızca Cumhurıyetm kuruculannda degü, gehşrruş toplumlann top lurnbüımcüennde de egıümın ve sanayun nasü gehştınlebılecegı konusunda kunı yanhş goruşlenn egemen oldugu gonüur Egıtunde ükogretunden baslayıp hse ve yuksekogrenme dogru üerleyen bu duzeltme bıçunı duşunuluyordu Sanayı konusunda da gehşrruş ulkelerm deneyımlen goz onunde tutularak bu ışın ancak ozel guTşuncüıkle gerçekleştrüebüeceğıne manüıyordu Oysa egram alanmda gerek ük ve ortaogreüm kurumlanna ogretmen yetıstırmek gerekse sanayüeşmeyı başlatabümek ıçm, çağdaş yuksek oğretun kurumlannm bır an once kurulması yaşamsal bu onem taşıyoıdu Sanayüeşmeye gehnce, bu alanda onculuk eden ulkelerdekınm tersme, sanayüeşmede gen kalmıs ulkelerde ozel gınşımcüenn, sana yı kurmaktansa gehşrruş ulkelerde uretüen sanayı urunlenru ıthal ederek zengmleşmeyı yegledüden anlaşüıyordu Boylece genç devrun Turkıyesı, bır yandan unrversıte kurmaya sıranın gelmesmı, bu yandan da ozel gınşımcüenn sanayı kur masuıı bekleyerek 192032 yülan arasmdakı 12 yüı yıonruş oldu 1932 yümda, mutlu bu rastlantı sonucu olarak, hem unıversıtereformubaşlatüdı hem de devletçüık kabul edüdı Unıversıte reformu, Nazı Aunanyası'ndan kaçıp gelen Yahudı profesorlenn de yardımıyla son derece başanh oldu Sanayüeşmedekı başan ıse ancak 'mucıze sozcuguyle anlatüabı hr Genç Turk Devletmm 12 yühk başlangıç donemmde, ozel gınsımcüenn devletçe desteklenmesıyle yauuzca üa çımento ve üa şeker fabnkası kurulabümıstı Buna karşı 1932'den 1939 yüına dek geçen (1938'de Ataturk'un olumu de araya guTnıştı) 7 yü ıçınde yapüan sanayı kuruluşlannın de^en ve sayısı manümaz boyutlara ulaşmıştır Savaştan sonra yenı bu: atüıma geçme olanagı bulunmadan Demoknt Pmrti udıdara geçtı Artık büunsel gelişme bu: yana atümış, sanayüeşmemn yermı montaj sanayıı, kaynak yaratmanm yennı de dışa borçlanma ahnıstır Ustehk 67 yühk bır sure ıçmde butun kaynaklar tuketümış, 20 yü sonra Turkıye yı yıne aynı duruma duşurecek olan Daminl'm üerde kendı durumunu anlanrken kullanacagı bır deyıme uygun olarak Turkıye "70 sente muhtaç" duruma duşmuştur Turkrye'yı bu durumdan, 1960 devrunmden sonra uygulanan ve yuıe bu tur devletçüık anlamma gelen süa bır pUmoılı^u kurtardıgı büınmektedır Ancak, 1965'teuctdan ele geçıren Demırel, kendı kamanlanndan bınrun ortaya atügı "plan degü püav" turunden saçmahklarla, Turkıye'yı yme "70 ı«Bto mnhtaç" duruma duşurdu ve durumu yukarda da behrttığuruz güDi, guçlu bır anlatun ıçmde dunyaya açüdadı 1932 39 donemmm derletçilik nmcİMaİndan de ders alamayan pohnkacüanmız 1960 65 plancüık mucızesmden ders alamadüdan ıcm 1980'den başlayarak ulkeyı dısa açüma ve borçlanma batagına duşurmekten başka yapacak bır şey bulamadüar Pohükacüar toplumun tanhınden oylesıne habersızduler kı bugun büe 1980'de başlatüan "dışa açılma" ve My«pişletdevTet" yontemmı Özal'm ıcadı olan yenı bu: kalkmma modeh gÜDi gormektedu:ler Oysa Ozal'dan 70 yü once Osmanh hukumen dısa açüdıgm gerçek bu orneguu venyor ve ulkede çağa uygun olarak ne yapüıyorsa hepsı de ' yapışletdevret' yontemıyle yapüıyordu Is tanbul'un suyu elektngı, telefonu, tramvayı ve tuneh hep bu yontemle yapümış ve her yapı somurgeleşmeyı bu: kat daha arürrruştır Başka turlu de olamazdı Başta da soyledıgunız güoı, bu: toplumun gehşmesı ancak onun büunsel duzeymm yuk seunesıyle gerçekleşu Nıtekım gunumuzde toplumlann bıhmsel duzeyı nesnel bırtakım olçutlere gore saptanmakta ve her toplumun büunsel duzeyı üe sıyasal ekonomık, hukuksal ve eük bakunından gehşmışuk duzeylen arasmdakı süa bağ lanü somut orneklerle açüdanabümektedu: Bu durumda, yetermce gehşemeıruş toplumlann geuş mesı ıçm yapüması gereken şeyler bu^ yandan uluslararası duzeyde bırkaç ornek unıversıte kurulurken bu yandan da o uruversıtelenn besleyecegı ve karşıhgında onlan besleyecek olan bu sanayüeşmeye yonelmektedır Bunun montaj sanayu üe yapışlet devret urunu olan yapıtlan en aza ındırecek turden bu sanayüeşme ohnası gereku Bunun ıçm de yetermce geuşememış toplumlar gerekuse tam bır devletçüıge dek gıdecek süohkta bır planlama uygulama olanaguu yıurmelerme neden olacak borçlanmalardan kaçmmahdırlar Eger "kureselleşme" kavramıyla, butun dunya toplumlannm son aşamada tek bır dunya toplumu oluşturmasma yonehk bu gehşme anlatümak ıstenıyorsa, boyle bır gehşmenm olumlu bu sonuca ulaşabümesı ıçm, bMeşecek top lumlann brrleşmeden once bırbuıne yakm bu gehşmışuk duzeyıne ulaşmış ounalan gerekır Bu da ancak, yetermce gehşmemış toplumlann durumunu kavrayıp büunsel duzey lennı yukseltecek onlemlere başvurması gehşıruş toplum lann da karşüücsız denecek kadar yumuşak yardurüarla onlan desteklemesıyle olabüuGunumuzde gehşmış toplumlann kureselleşmeyı sağlama yolunda yetermce gehşmemış toplumlara karşı uygulamakta olduklan, once borçlandırma sonra da bu borç landırmaya dayanarak kendı sıstemlerını onlara dayatma yontemlermm dengeh bu: duzen saglaması olanaksızduBunun gehşmış toplumlann kendı ıçlerınde yururlukte bulunan sınıf çatşmalannı uluslararası alana taşımaktan ve son derece dengesız bu: sozdebuhk oluşturmdktan başka bır sonuç vermesı duşunulemez Vehbi Haakadiroğlu 726/1S Savaş sonrası ı.^ i Gerçekten yedı yühk bu kısaak donemde yapüan üa yenı çunento ve üa yenı şeker fdbnkası dışında Karabuk DenurÇehk, Izmıt Kâgıt ve Karton, Beykoz ŞıseCam fabnkalan, Bursa Mermos Yuklu Sanayu, Kaysen Bunyan Hah Iphgı Fabrıkası Nazüh Basma Fabrücası, Gemhk Sunı ıpek ve Vıskon Mamullen Sanayıı kurularak ışletmeye açüdı (o tanhte dokuma fabnkalannm da gerçek sanayı olarak kabul edüdıgı de unutulmamalıdır) Son derecede yoksul bir ülkenln bu bsa sure ıçmde dısanya hıç borçlanmadan tersme Osmanh donemmden kalan borçlann odenmesmı de aksatmadan gerçekleştırdıgı ışler bunlarla da sınırh degüdrr Demıryollannı, MTA çauşmalannı vb de bunlara eklemek gereku Bu gerçekten usa sıgmaz başanya 19 Yuzyü Japonyası ve II Dunya Savaşı sonrasmm Guney Kore sı de ıçmde ohnak uzere tanhte hıç bu: toplumun ulaşamadıgını çekınmeden soyleyebüuız II Dunya Savaşı'nın bu olaganustu donemı 7 yüla smırlamış ol 7 yılda yapılanlar