Katalog

Türkçe mi, İngilizce mi? Yunanistan dahil Fransa, İtalya, Japonya da hiç bir üniversitede yabancı dilde eğitim yapılmıyor. Türkiye'de yabancı dilde öğrenim, öğrenim kalitesini de düşürüyor. Umit Şenesen (*) C umhurıyet Bılim Teknik'te son birkaç haftadır Turkçenın bılım dılı olma nıtehgı tartişmaya açüdı Kanımca bu tartışmanın bır yonu de, gelıp egıtımogreümın dılıne dayanıyor Ama once bır yanlış anlamayı onleyehm "Yabancı dilde oğreüm" yapmakla 'yabana dıl ogretme" bırbırınden çok farklı ıkı eylem Aklı başmda hıç kımse yabancı dıl ogrenümesıne karşı çıkmıyor Tam teısıne yabancı dıl ogrenımının desteklenmesı, yureklendırılmesı, yetkınleştinlmesı hepımızın ıstegı Uzerınde anlaşamadıgımız konu, bunun ne amaçla, nasü yapüacagı Özcan Başkan ın (Bıldmşım Insandıh ve otesı, Altın Kıtaplar, 1988, sayfa 453) yabancı dıl ogreümı konusundakı "Kım, kıme, neyı, nasü, raçın ogretecek?" sorusunu oncelıkh olarak onumuze koymahyız Nıçın yabancı dıl ogretmemız gerekıyor' Yabancılarla konuşmak ıçın mı' Yabancı yayınlan okumak ıçın mı? Yoksa amacımız 9 ıbsını bırden mı saglamak Yuksek ogrenım oncesınde yıllar boyu ugraşıp da gençlerımıze yabancı dıl ogretemeyışımızın gerısınde sakın bu amaç belırsızlıgı yatıyor olmasm9 Bu ışı unıversıtelerde mı, yoksa dıl kurslannda mı çozmeye çalışalım9 Ogrencüerımıze yabancı dılı kım oğretsm9 Amaçlanndan bırı büımı genç kuşaklara aktarmak olan unıversıte ogretim uyelerı mı, yoksa ışı dıl oğretmek olan uzmanlar mı' Hangısı bu konuda daha deneyımhdır, daha etkındır9 duşurmesıdır" yargısında ? hakhlık payı var mı Bır bılım dahnın ogretımı Turkçe'den başka bır dılle yurutulurse, düımız o dalda bılım dılı olma yetenegını kazanabılır mı' Ogreüm yapılırken aracı dıl olarak Turkçe kullanüıyorsa, yenı kavramlan karşılamaya yonelık terımlerın r rurkçelerının turetümesı gerekır Bu gorev de o dalın bılım ınsanlarma duşer Yok eger egıümde aracı dıl olarak Ingılızce ya da başka bır yabancı dıl kullanılıyorsa boyle bır zorunluluk doğmaz, yenı terımlenn o yabancı dıldekı karşüıklan sorunu çozer Çozer de, bu arada Turkçe 9 bır bılım dılı olarak gelışır mı Bu sorulara verdecek yanıtlar bızı egiümogreümın düının ne olması gerektıgı konusunda bır uzlaşmaya yaklaştırır sanınm Sorunun bır de kulturel boyutu var elbette Ama yer darlıgından bunu Memet Fuat ("Yabancı dilde ogreum" Cumhunyet, 4 12 1996), Ahmet Cemal ("Yenı bır yabancüaşmanın eşıgınde mıyız" Cumhunyet, 28 12 1996, "Kulturel kımlık ve yabana dilde unıversıte egıtııru" Cumhurıyet, 4 1 1997) gıbı yazarlara bırakalım ODTÜ ve BÜ Türkiye'de yülardır yabana düde egitimogreüm yapan ıkı seçkın unıversıtemız var Boğaziçi Üniversitesi (BÜ) ıle Orta Dogu Teknik Ünivenitesi (ODOte yandan egıüm ogretım yabana bır dılle yapıTÜ) Yukandakı sorulardan hıç olmazsa kımılerının yanıtlırsa, bılımın ogretümesınde bır aksama olur mu ? Dersın larını bu unıversıtelenmızde bulmaya çahşalım anlatümasıanlaşılması surecınde, gerek ogretım uyesının sunuşunda, gerek ogrencının algılamasında etkınlık BU ogretım uyelennden Ali Çarkoglu, Yümaz duşer mı9 Yıllarca hem Ingılızce hem Turkçe ders veren Esmer, Ersin Kalaycıoglu, Ahmet Koç, BU ogrencıtTU ogretım uyesı Ahmet Dervişoğlu nun ("Yabancı lerıyle goruşerek onların unıversıteye bakışlannı, bekdilde ogretım ve ITU'de yuzde otuz Ingılızce ogretım", lentılerını, egüımlerını saptamaya çalışmışlar BulgulannUnıversıte Ogretım Uyelcn Derneğı Bultenı, Nısan 1997, dan bır bolumunu yıne bır BU ogreüm uyesı olan Fikret sayı 8, sayfa 2) "Yabancı düde ogretımın çeşıtlı sakmcaAdaman'ın kalemınden okuyahm ("Bogazıçı Unıversıtelan arasında onemlı bır sakıncası da ogretımın kalitesini sı'nde Ingılızce egınme bır bakış" Unıversıte Ogretım Uyelerı Derneğı Bultenı, Nısan 1997, sayı 8, Çizelge 1: Hiçbir üniversitesinde İngilizce öğretim sayfa 3) yapümayan ülkeler "BU'dekı egıümın Ingılızce olmasının ogrencıArjantin Romanya Guatemala Japonya lere ne gıbı bır avanta] sağladıgı soruldugunDaıumarka Güney Kıbns Makedonya Şili da, % 42,7 gıbı yuksek bır oran, kolay ve ıyı ış Ekvator Japonya Panama Yunanistan bulmada etküı oldugunu belırtırken, % 29 El Salvador Israil Paraguay Venezuella yurtdışında egıtıme devam etmede onemlı bır Isvıçre Peru Endonezya rol oynadıgını savunmakta ve de % 23 ıyı yeFransa İtalya Polonya tışmeye katkıda bulundugunu ıfade etmektedırler Ogrencderın % Çizelge 2: Kimi üniversitelerinde kısmen tngilizce eğitim. 56,2'sı mezunıyet sonrası ne yapayapılan ülkeler caklan konusunda kararlıdır ve bunKolombiya 2 Güney Kore 1 Meksika 5 Almanya 1 ların yaklaşık yaklaşık dortte uçu Lüksemburg 1 Rusya 2 Çek Cumhurıyetı 2 Hollanda 1 yuksek lısans yapma duşuncesı ıçeMalezya Hepsi Fınlandıya 2 I8veç 1 nsındedır Bu grubun da buyuk bır çogunlugu (% 75,9) yurt Çizelge 3: Üniversitelerinde agırlıklı olarak tngilizce ögretim yapılan ülkeler dışına gıtmek nıyenndedır" 2 üniversitede bütünüyle tngilizce Etiyopya Ogrencüerın IngılızKımı uıuversıtelerde butunüyle Ingilizce, çogu üniversitede karma Hindıstan ceyı anlama, yazma, 1 üniversitede butunüyle tngilizce, l'ınde Arapça, 5'ınde karma Mısır 7 üniversitede bütünüyle tngilizce, 14'ünde karma Pakistan 721/4 konuşma becerilerı (soruldugunda) % 40 cıvannda buyuk bır azınlıgın Ingılızceyı dogru durust yazıp konuşamadıklan anlaşılmaktadır Ingılızceyı ancak pasıf olarak kullanan onemlı bır kıtle bulunmaktadır" " Ingılızce olarak yapılması gereken derslerin % 32 kadannın tam anlamıyla Ingılızce yapümadıgı ogrencılenn ıfadelerınce ortaya çıkmaktadır ya dersın Ingılızce anlatıldıgı ve Turkçe soru ve yorumlara muhatap olunduğu ve bunlara da kısmen Turkçe cevap verüdıgı, ya dersın kısmen Turkçe kısmen Ingılızce yapıldıgı, ya da dersın tamamen Turkçe anlatıldıgı anlaşılmaktadır'' Yıne bır BU ogreüm uyesı olan Ethem Apaydın'ın şu sozlerı de duşundurucudur (Cumhunyet Bıhm Teknik, 21 12 1996) " Bogazıçı Unıversıtesı'nde ıç yazışmalar toplanular Turkçedır, daha dogrusu, Turkçeye katılmış tngilizce sozcukler ıle ne Turkçe ne tngüızce olan acayıp bır dıldır ogrencılere bu ddı ogretıyorsak, Ingılızce ogretmek bır yana Turkçelerını de bozuyorsak, ne kadar kalıtelı egıtım verdıgımız kuşkuludur" Bır de ODTU'deh duruma bakalım, bır ODTU ogretım uyesı olan Ztthal Akünal Okan'ın yapügı çalışmalann sonuçlannı kendı agzından dınleyelım (Cumhunyet Bıhm Teknik, 1 3 1997) ozetlemek gerekırse ODTU'dekı ogrencıler tartışmalara katılma ya da duşuncelerını sozlu olarak ıfade etme becerılerınden yoksun olduklannı duşunmektedırler Ekonomı Bolumu'nden yuzde 54 ve Toplumbılım Bolumu'nden de yuzde 53 oranmda bır ogrencı kıtlesı ODTU'de yabancı dilde yapılan egıümın bu konuda başansız oldugunu belırtmektedır Kımya Muhendıshgı'nden yuzde 50 ve Mımarlık Bolumu'nden yuzde 45 de aynı goruşe katılmaktadır Bu sonuçlar, toplumumuzda Ingüızceye gosterüen aşın oneme rağmen, ogrencüerın buyuk bır bolumunun yabancı düde egıümı desteklemedıgını gostermektedır Ogrencılere alan derslennın yogun bır Ingüızce program üe desteklerup tamamen Turkçe yapümasının uygun olup olmadıgı soruldugunda ogrencüerın % 48ı bu soruya "evet" yanıünı vermışür (çalışma) ogrencüerın buyuk bır kesımının Ingüızce yapüan derslere kaülma ve düı kullanmada zorluk çeküklermı gostermektedır Toplanan verüer ogrencüerın duşuncelerını sozcuklere dokemedüderını, soru soramadüdarını ve Ingüızce tartışmalara kaülamadüdannı gostermektedır" Işte ogreüm düı olarak Ingüızce'yı kullanan en seçkın üa unıversıtemızde yapüan araştırmalann sonuçlan bunlan soyluyor Ya Ingüızce ogretım yapan otekı uruversıtelerımız9 Oralarda durum daha mı parlak9 Bu verüer ışıgında, onyargüan bırakıp konuyu serın karüı duşunmekte yarar yok m\P