Katalog

2 BİYOLOJİ Bilimde neler oldu? etkdenmıyor Elektron mıkroskobu ıle ın celendıgınde (20 000 kez buyutulerek) bu canlüann bıhnen tum hucre mantar bakten turunden daha kuçuk ve filaman (hf) halınde olduklan goruluyor Boyle bır ortamda canlı kalmalan olanaksız gıbı gorulse de bu yaratıklar yaşıyor Avustralya'da Oueensland Unıversıtesı'nden bır grup bıhm adamının üa yıl once Avustralya denız tabanından çıkarülmıs kumtaşının ıçınde 20 ıle 150 nancmetre (bır nanometre metrenın mılyarda bırı) uzunlugunda yaratıklann yaşadıgını bıldırmesı uzerıne bıhm dunyası gozlerını bu bolgeye çevırdı Yalnızca DNA genışhgının 5 6 nanometre hucre duvannın ıse 57 nanometre kahnhgında ol ması, bu nesnelerm canlı oldugu ıddıasını çurutuyordu Ancak bu yıl yayımlanan ıkı yenı bıhmsel rapor bu nanoyaraukların DNAlannın oldugunu degışık bır hucre duvanna sahıp olduklannı kendı kendıne buyuduklennı karbon nıtrojen ve oksıjen ıçerdıklerını gostenyor Yeralündakı mıkroplann ıncelenmesı 1987 yüından bu yana buyuk bır hızla surduruluyor Bu çahşmalan tetkleyen olay Amerıkan Enerjı Bakanhgı nın Derın Yeraltı Mıkrobıyoloji Programı nı başlatması oldu Burada amaç topraga gomulen organık çoplerın çevreye zarar vermeden yok edümesıydı Bu proje bır olçude başanya ulaştı Yer altindakı mıkroplann toksık organık çoplerı yemekle kahnayıp antıbıyouk de urettıgı saptandı Bu yaratidann çıkarttıgı enzımter aynca yuksek sıcaklığa ve bıyolojık açıdan zararsız boyalara da dayanıyor Bu konuda araştırmalar derınleştıkçe her gun yenı bır gehsmeye hazır olun Uzun ömürlü solucanlar Bıyolojı dahnda bu yüın en o n e m 11 olaylarmdan bırı ın sanlardan daha uzun yaşayan dev solucanların keşfı Kaplumbağalann yaklaşık 100 yü yaşadıgmı ogrendıkten sonra kıskançlıktan rahaü huzuru kaçan ınsanoglu yenı keşfedılen omuıgasız agızsız bagırsaksız bır canlı turunun karşısında ıyıden ıyıye aşağüık kompleksıne kapıldı Bıkmsel adı 'Lamelhbrachıa' olan bu dev solucanlar Meksıka Korfezı nın ılık, çamurlu sulannda yaşıyor Pennsylvaraa State Unıversıtyden bır grup büım adamı 4 kışılık bır denızaltınm robotık kollanyla boylan 3 metreyı bulan solucanlann vucutiannı boyadı Uç yıl sonra yenıden aynı bol•geye Inent5fflmiattarnlan solacamanrrtıayume rnzlaTüıı ölç mek ıçın boyanmamış bolumlerı ınceledı Yaptüdarı hesaba gore ortalama bır solucan 170 ıle 250 yıl yaşıyor Bu sure omurgasızlar ıçın rekor sayüabılır Bıhm adamlan solucanlann bu kadar uzun yaşamasınm altında stresten annmış yaşam ko şullannın yattığına ınanıyor Insanların bundan çıkaracaklan bır ders olmalı ha uzun oldugu ortaya çıkü Voyager 1&2: Ikız uzay araçlan 23 yü once Saturn ve Jupıter ı ıncelemek uzere Dunya dan ayrüdıklannda hedeflenen gorev surelen 5 yüdı Ancak NASA bu sureyı uzatarak Uranus ve Neptun'e de bır goz atmalannı ıstedı Guneş sıstemınden çıkmak uzere yola koyulduklan şu gunlerde gozlemlennı morotesı kaynaklar uzerınde odakhyorlar ASTRONOMI Dunya nın yorungesıne yerleştınlen bınlerce uydu ıle karşılaştınldıgında uzay teleskoplannın sayısı oldukça az 40 uzay teleskobunun 11 tanesı gectıgımız yü çok onemlı keşıf lerde bulundular Chandra XIsuu Gözlemevi: Geçen eylul ayında Chandra 500 yıldızı Ay buyuklugunde bır boşluğa sıgdırmaya çahşan bır kara dehğe rast geldı Bu dehklere ıhşkın bügüer çoğaldıkça supermasıf kara dehklenn nasıl oluştugu konusu aydınhga çıkacak. Hnbble Uxay Tel««kobn: Hubble ın bugune dek gonderdıgı goruntulenn sayısı 330 OOO'ı buldu Bunlann bıraraya getnhneayle evrenın bugune dek olusturuhnuş en aynntih goruntusu elde edıldı Bu yıl bır yüdızm nasü oldugunu yakalayan teleskop bızım guneşımızın de nasıl soguyacagı hakkında büımsel tahmınlerde bulunmamızı sağladı Ulyssea: Ulysses son 10 yüdır guneş ruzgârlanna ıhşkın bılgı topluyor Geçtıgımız nısan ayında rastlanusal olarak Hyakutake Kuyrukluyıldızı'nın 480 müyon kılometre uzunlugundakı kuyrugunu goruntuledı Boylece kuyrukluyüdızların kuyruklannın bıhnenden da Bu uzay teleskobu geçen yüı Jupıter'ın uydulannı ıncelemekle geçırdı Io'nunaktıfvolkanlan Europa nın buzlu, tuzlu okyanuslan, Ganymede nın manyeük alanlan gozler onune serüdı CosBini: Uzay aracı 2004'dekı randevusuna yeüsmek uzere Saturn'e dogru yol ahyor NEAR: Otomobıl boyutlanndakı bu uzay aracı 33 5 kılometre uzunlugundakı Eros adh asteroıdı adım adım keşfetmeyı he defhyor Şu anda NEAR' Stop' ışaretnı büe okuyabüecek kadar Eros'a yaklaşmış durumda NASA gelecek ay asteroıde kontrollu ınışı gerçekleşürmeyı planhyor PİOBMIIO: )EOLOJI Dünyadaki en küçük yaratık Aşağıda gordugunuz yaratıklar "kuçuk' kavramına yenı boyutiar georıyor Dunya kabugunun 4 8 kılometre altında, ısıksız bır ortamda kayalann ıçınde memnun mesut yaşıyan bu canlüar sıcakhgın 170 derece (sanngrat) olmasmdan da 1972 yüındafirlatüanuzay aracı asteroıd kuşagı boyunca yol alan ve Jupıter'den yakın plan goruntuler ahnayı başaran ük uzay aracı Gonderdıgı sınyaller Kaos Teonsı nı açıkla makta kullanüıyor Compton GamaIfuu Göslemevi: Dunya'nın atmosfennı geçerken ortaya çücan mekanık sorunlar gıderüdıkten sonra NASA aracı rotasına sokmayı başardı Projenm en buyuk başansı gama ışını patlamalannın bızım galaksımızde degü uzayın dermhklenndekı kutlesel patlamalardan kaynaklandıgını ortaya çücartması Deep Space 1: Teleskop geçen yaz cıddı bır onanm geçırdı Seyır sırasında ortaya çücan onemh bır sıstem hatası gıderüdücten sonra NASA yenı bır yazıhm gonderdı Ne var kı programı kendı kendıne yuklerken hata yapan uydu, tum bügüenn süınmeane yol açtı NASA yer ehbı, programı başarüı bır şeküde yenıden yukledı Bundan sonra uydunun en onemh gorevı gele cek arahk ayında Borrelly Kuyrukluyıldızı'nın fotograflannı çekmek Reyhan Oksay Kaynak Dıscover, Ocak 2001 721IX