Katalog

Ağrı kesici ilaç alerjisi: Yeni gelişmeler Tıp, çeşitli alerjilere karşı yeni olanaklar yaratmanın peşinde... A. Fuat Kalyoncu* m lann yuzde bınnden bıraz az bır bolumu bazı ağn kesıcı ve antıromaüzmal üaçlan kullanamaz Bu durum lalerjı psodoaler]i(yalancı alerjı) duyarhlüc veya ıntolerans olarak adlandınhr Bu üaçlara alerjırun mekanızması çok net bıhnmemekte ama kesm olarak polen kedı vs turu alerjılerden farkh olduğu büınmektedır Bu grup allenı en bıhnen ağrı kesıcının aspırın olmasından dolayı aspirin alerjiıi olarak da büınmektedır Ancak her ağn kesıcı alerjüc kışının aspı rın alerjısı olması şart değüdır Bu alanda çeşıth den ve kan testlen de olmakla bırhkte onem lenazdır TEDAVİİLKELERI Alerjık kışüenn hangı üaçlan kullanıp kullanmayacakla n behrlenmelı ve bır kımlık karü şekhnde yanlannda taşınmalıdır Kışı kural olaıak alerjüc olduğu üacı omurboyu kullanmayacakür Her üaca alerjüc kışı yoktur herkezın kullanabüeceğı bır üaç mutlaka bulunur Bu kışüeı gereksız korkularla bazen yülarca üaç almazlar dışlerını anestezısız tedavı ettrır gerek lı amelıyatlardan kaçarlar Halbukı bu kışüeı de gerekli inceleme sonrasında her turlu lokal ve genel anestezıyı sorunsuz olarak alabüır Ancak bu hastalarda once amelıyata alternaüf tedavı yontemlen denenmelıdır Süc nuks eden burun sı nus amelıyat kararlan çok dückatle verümelıdır Bu hastalann asümı ve süc nuks eden polıplen bazen buyuk sorun olup mut laka korüzonlu spreyler kullanmak gerehr Korüzon donem donem tablet ve ınjeksıyon olarak da tedavıye eklemr Klasüc alerjı aşüannın burada artik etkısız olduğu kabul edümektedır Ancak sorunlu hastalarda Aspirin deıenaitizasyonn dene nebüır Bu behrlı bır protokol ıçersınde her gun aynı zamanda belırlenen mıktarlarda aspırın almaya dayanan bır tedavı yontemıdır Bazı hastalarda kısmı yarar sağladıgı gostenlmışür ancak bır uzman doktor karanyla ve ızlemıyle bu yontem uygulanabüır RISK FAKTORLERI Büınen en kuvveth rısk faktoru genetik ozelhkür Bu kı şüerın onda bırının aüesındekı yakın akrabalarda aynı tıp alerjı vardır Uç hanıma karşı bır erkekte ve genelhkle 3040 yaş arası donemde başlar Ağn kesıcı üaç alenısı, surekh nezlesı olanlarda %1 5, burun pohpı olanlarda %20, kronüc urükerhlerde (kurdeşen) %25 ve enşkın asümlüann yaklaşüc %10'un da gorulur Asümın şıddeü artukça ağn kesıcı üaç alerjısı oranı da gıderek artar, şıddeth asümhlann yaklaşüc dortte bın bu durumdan şücâyetçıdır Ağn kesıcı üaç alerjısı olan kışüerde surekh nezle, sınuzıt ve burun pohpı olması asüm açısından onemh rısk faktorlerıdır Ulkemızde çocuklann %58'ının ve erışkınlerın %24'unun astimh, yaklaşüc on kışıden bırının aler jüc olsun ohnasın muzmın nezle, sınuzıt sorunu olduğu duşunulurse ve buna pohph/kurdeşenı olan hastalan da eklersek, 500.000'den fazla bır nufus çıkacaktır SON ARAŞTIRMALAR Bu hastalan erken tanımak ve ızlemek ıçın kanda, ıdrarda veya dokuda baküan bazı belırteçler aranmaktadır Çocuklarda çok ender olup, enşkın yaşta gorulmesı bır mıkrobık veya vırutik etkenın olup olmadığı konusunu gundeme geürmıştir Eğer neden bır vırus ıse buna ozel aşüama gelışünlecektir Bunlarda gorulen lokomen metabolızma bozukluğunun tedavısı üe ügüı anülokotnen tedavı araşnrmalan surdurulmektedır Sadece bu kışüere gore yeni ağn kesıcı üaçlar uzennde çalışümaktadır * Prof. Dr, Hacettepe Tıp Fakultesı Goğus Hast ABD , Enşkın alerjı Unıtesı BELIRTILERINELER? Bazen sadece goz çevresınde ortaya çıkan bır şışlık veya anı başlayan bır nezle, ağn kesıcı üaç alenısının ilk bulgu•n olabüır Zamanla kışı bu durumun bır üaçla veya doğrudan ağn kesıcı bır üaçla ügüı olduğunu farkeder Duyarh olan kışıler zamanla, dokunan üaa aldüctan yaklaşüc bır saat ıçınde anı bır kurdeşen, anjıoodem, dü ve dudaklarda şışhk, asüm krızı veya alerjüc şok geçırebüır Daha nadır olarak geç saatlerde ve cüt uzennde de çeşıth alerjüc reaksıyonlar ortaya çücabüır Bu tur reaksıyonlann ne kadannın cıddı boyutta olduğu net olarak büınmemektedır her üacı çok duşuk dozdan baslayarak, hastalara belırk bır protokol ıçersınde ağızdan vererek beklemeye dayanır Bu test her bır üaç ıçın bır gun surer ve sadece her turlu mudahale şartlannın bulunduğu alerjı klınıklerınde yapümalıdır Turkıye'de bır çok Alerjı khnıgınde bu testler yapümaktadır SAMTER SENDROMU Samter sendromu, "Aspınn Astması, ASA tnadı Aspırınle veya Analjezüderle Induklenen Asüna' olarak da büınmektedır Klasık olarak once başlayan ve senelerce devam eden nezle/sınuzıt sonrasında burunda pohp, asüm ve ağn kesıcı üaçlara alerjı gehsmektedır Nezle bazı hastalarda asüm sonrasında kendüığınden duzelebüır Asüm ve ağn kesıcı üaçlara alerjı genelhkle bır yü arayla ortaya çıkar Pohplenn goruhne süchğı %5095 olup genehkle çıft tarafhdır ve nuks sıktır Burun polıpı tek başına alerjüc bır hastahk değüdır, tabloya eşhk eünektedır Genelde pohplen olan kışüerde asüm gorulme oranı ıse %25 dolaylanndadır Samter sendromunun oluş mekanızması henuz tam olarak aydınlatüamamışür Geneük yatkınhk en buyuk nsk faktorudur Muhtemelen bu kışüenn lökotrien metabolizmalannda bır bozukluk vardır Bugun bu konuda bır çok araşürma surdunümektedır Erkek çocuklann sorunu: Hipospadias Her 250 dogumdan bınnde gorulen "Hipospadias ' halk arasında "Peygamber sunneti" ya da "Yanm sunneth" olarak dıye adlandınlır Geçen haftalarda Acıbadem Hastanesınde Hipospadias Gunlen Toplanüsırun 5 cısı bu yü hipospadias cerrahısının en yetkm ısmı olan Prof Dr John W. Docket Jr. anısına duzenlendı Bu büımsel toplantiya 100'un ustunde hekım kaülırken, yabana olarak 1exas Çocuk Hastanesı nden çocuk urolojı uzmanı Dr Warren Snodgraıs konuşmacı olarak katüdı Dr Snodgrass, hipospadias konusunda tanımladıgı ve kendı adıyla anüan cerrahı uygulamasını şoyle anlatti "Cerrahı ışlem ıçın en uygun yaş 818 ay arasındadır Hipospadias deneyımh ellerde uzun donem de cıddı sonınlara neden olmayacak şeküde duzelulebüır Çocuklann gelecekte yaşayabüeceklen ıdrar yapma ve çocuk sahıbı olma konusundakı sorunlan boylelüde baştan onlenmış olacakür" dedı Hıpospadıas'ta kalıtim rol oynayabüıyor Bır çocukta hıpospadıasa raslanırsa aynı aüede başka bır erkekte raslama oranı yuzde 20'ye yaklaşıyor Deneyımlı merkezlerde bu gelışme bozukluğu bır yaşın alnnda amehyat edüıyor ve çocuklar hızla ıyüeşıyor Tbplanüda doğumsal olarak gorulen bu anormal ıdrar dehğı gelışımınm nedenının tam açüdanamadığı vurgulanırken, Dr Warren Snodgrass, çok cıddı olgularda yanı ıdrar delığının testıslerı taşıyan torba uzennde ya da makata yakın olarak oluşması durumunda çocuğun geneük ve hormon yapısının mutlaka degerlendınlmesı gereküğını soyledı Hıpospadıası olan çocuklann tedavısıyle ügüı olarak aüeler şoyle uyanldı Hıpospadıası olan penıslerde onemlı sorun penısm sertleşme sırasında çengel şekhnde kıvrümasıdır Hıpospadıash çocuklarda bu yuzden ışeme sorunlan harıcınde üerı yaşlarda cınsel üışkı açısından cıddı sorunlar gonümektedu Hıpospadıasın tek tedavı şansı cerrahıdır 200'den fazla amehyat teknığı gehşürümış olsa da tekruklenn uygun şeküde uygulanması ıçın mutlaka çocuk urologlanna başvuruhnalıdır Yapüacak amehyatlarda onanm ıçın sunnet densı kullanüdığından hıpospadıash çocuklar kesınhkle sunnet edümemehdır Bu tur çocuklar kımı zaman sunnet sonrası tanınır Sunnet yapümadan once bır uroloğa muayene edılmesı gereklıdır EŞLIK EDEN DIĞER DURUMLAR Ağrı kesıcı üaçlara alerjüc kışüenn %25'ı bazı antıbıoüklere, yaklaşüc yuzde onu da çeşıth gıdalara karşı alerjıktır Belkı de gıdalann kendısınden çok ıçlerme konan boya ve kaüa maddelen kışüen etküemektedır Bu kışüerde endokrın ve metabohzma hastahklan daha süc gorulmektedır TEŞHIS Ağrı kesıcı üaçlara alerjıde en guvenüır test yontemı 721/10 VuralAhı