Katalog

Bunlar 20 yılda gerçekleşebilir! « > " • Celecek 20 yılda teknolojik gelişmelere yönelik bazı bilimsel kehânetler... Doğan Yücel (*) üyük şirketlere ve hükümetlere yeni teknolojüer ve urunler konusunda danışmarüık yapan ve bu alanda son derece saygın bır yeri olan Batelle adlı daraşmarüık kuruluşu, dunya çapında bağlantüı olduğu 8000 bilimciye dayanarak, gelecek 20 yılda büim ve sanayi dünyasmı etkileyecek yeni teknolojüer uzerine tahminde bulunuyor. Gerçekleşe^ teknolojik ye B nacak. Genetik çalışmalar sonucu insan organizmasının organlan klonlanabilecek ve bunlar organ naklinde kullanüacak. 2. Çok gttçlü enerji paketleri. Guçlü bataryalar, ucuz yakıt hücrelerı ve mıkro elektnk jeneratörleri elektronik cihazlarda kullanüacak, böylece son derece hareketli cihazlar üretilecek. Merkezi olmayan, taşınabilir guç kaynaklan yaygınlaşacak. Bunlar aynı zamanda çevreye de daha az kirlilik verecek. Bu yeni guçlu enerji sistemleri eger bu süre içinde evler, otomobiller ve cıhazlar için birincil enerji kaynağı haline gelemezlerse, en azından bugunku merkezî enerji kaynaklan için yedek olarak kullanüacaklar. Güneş enerjisi ile çalışan guçlü piller ve doğalgaz kullanan kuçuk jeneratorler geliştirilecek. 3. Yeçil entegre teknoloji. Dunya nufusunun artışı, yerkuredeki iklim değişiklikleri ve çop yığınlarındaki artış, dikkatleri çevre sorunlarına çekiyor. Teknoloji bu konuda da atıklan azaltmaktan çok yok edilmelerini sağlayan yeni yaklaşımlarla çozum getirecek. Değişık teknolojilerin entegrasyonu sayesinde, ıleri duzeyde geliştirilmiş sensörler, yeni malzemeler, bilgisayar sistemleri, enerji sistemleri ve üretim teknolojileri kullanüarak atıklar yok edilecek veya yeniden degerlendirilebilecek. Yeşil teknoloji özellikle tanm, madencilık, imalat ve taşıma sistemlerinde onem kazanacak. CELECEK • VE BİLİM 4. Her daim her yerde bilgisayar. Bil kuşkusuz, yeni binyılın ilk 20 yılında bizleri doğrudan etkileyecek. Batelle, bu yenilikleri şöyle sıralıyor: 1. Genetik bilimine dayanan hbbi gelif gisayar yaşamın her alanına girecek. Minik, telsiz, çok kolay taşınabilir, güclü ve son derece kişiselleştirümiş, şebeke (network) bağlantısı olan bilgisayarlar ortaya çıkacak. Bunlar onceleri saatlerde ya da takılarda kendıni gösterecek, daha sonra giysilere gomülü, hatta vucutta deri alüna yerleştirümiş halde karşımıza çıkacak. mcler. Gelecek 20 yılda genetik araştırmalara dayanan üp teknolojisinde büyük patlamalar olacak. Genetik temelli pek çok hastalüc, daha ortaya çıkmadan, ana kamında saptanacak ve tedavi edilecek. Gelecek 20 yılda ilaç piyasasma genetik araştirma ürünü çok sayıda ilaç kaülacak. Bunlar, yaşamı tehdit eden hastalıklaıdan psikolojik bozukluklara, hatta kozmetik sorunlara kadar geniş bir kullanım alanı bulacak. Bu ürünler kişinin genetik yapısına has bir biçimde uygula701/20 S. Cttce makineler (nanomakineler). Mili metre yerine atom buyukluğü ile ölçülen mikroskobik makineler, ısınmadan kanser tedavisine dek, pek çok alanda yerini alacak. Nanomakine uygulamalan başlangıçta daha çok üp alanında görülecek. Bu kuçuk makineler vücuda girdiklerinde kanser hücrelerini bulup hastanın hucrelerine zarar vermeden kanser hücrelerini tek tek yok edecekler. Nanomakineler, vücutta belli bölgelerde sırurh ilaç uygulanmasım, boylece atardamarlardakı tıkanıkhklann açümasını, kalp, beyın ve diğer organların cerrahi uygulama yapılmaksızm tamir edilmesini getirecek. 6. Kişisel toplu ulafun. Kentlerdeki buyume bugunku ulaşım sistemlerini zorlayacak. Yaşlı nufus oranındaki arüş daha rahat ulaşım sistemlerini gerekli küacak. Bu durumda, çok sayıda kisısel otomobil, bir kamu ulaşım agı içinde koordine edilecek ve gelışünlecek. Boylece kisiselleştirilmis kamu ulaşımı gelişecek. Otomobillere yerleştirilecek yeni bügi teknolojisi ürunleri merkezi trafik kontrol sistemi ile bağlanü kurarak istenen hedefe en kestirme yoldan vanşı saglayacak. Kentler arasında ve kent dısından kent içine çok rahat ulaşım sağlayan trenler geliştirilecek, dolayısıyla kent trafigi rahatlayacak. 7. T a s a n m ö ı ü n ü yiyecekler. Yiyecek alış veriş merkezlerinin raflarını genetik mühendisligi ürünu yiyecekler dolduracak. Bunlar hem çevreye daha az zarar veren, çevre ile geçimli, hem de besm değeri açısından daha üstün ürünler olacaklar. Genetik mühendisligi sayesinde elde edilen ürünler hastalıklara zararhlara karşı dirençli olacak, dolayısıyla zararlılara karşı ilaçlar ve diğer kimyasal maddelerin kullanırru azalacak. Süpermarketlerde pazarlanan yiyeceklerin büyük bölümü genetik mühendisligi urünü meyve, sebze ve et ürunleri oluşturacak. Gene, giysilerimizde kullanüan hemen tüm pamuk ve yün malzeme, genetik mühendisligi ürünü olacak. Hatta, Battelle bilimcilerine göre, daha az gubre ve ilaç gerektiren, çok daha yavaş büyuyen çımler geliştirilecek. 8. Zeki cihazlar. Elektronik alanındaki gelişmeler, kullanılan cihazların çoğunda yapay zekâ bulunmasmı getirecek. Örneğin çok geniş telefon rehberi bulunan telefonlar, ünna yemeğın nasıl pişeceğini tanımlayan yiyecek paketleri, dolayısıyla bu tanımı algılayabilecek finnlar, alış veriş için nelerin gerekli olduğunu ve nerede ucuza abnabileceğini belirten buzdolapları, tostlan yakmayan tost makineleri gibi. 9. Ucnz su. Gelecek 20 yılda temiz içme suyu, dunya ölçüsünde pahah bir mal haline gelecek. Ancak, su kıüığı kritik duruma varmadan teknoloji soruna çözüm getirecek. Deniz suyunun tuzu ahnarak veya havadan su çekerek, ileri süzme, işleme ve dağıtım mekanizmalan ile bol miktarda ıçme suyu elde edüebilecek. Battelle bilimcilerine gore, gelecek 20 yılda dunya çapında en önemli teknolojik sorun, temiz, bol ve ucuz içme suyu sağlamak olacak. 10. Sflper dnynlar. Hektronık ve genetik teknoloji ürunleri ile sensörler kullanarak, vücuda yerleştirüecek cihazlar yardımıyla insanoğlunun daha iyi işitmesi ve gormesi sağlanacak. Insanlann gittikçe daha gurultulu bir ortamda (uçaklar, inşaat ışleri, diğer gurultulu makineler ve gurultulü muzik gibi nedenlerle) yaşamalanndan yola çıkarak, Battelle araşurmacılan bu teknolojinin once işitme alanında kendini göstereceğıni ongörüyorlar. Gurultüye bağlı hasar sonucu işitme sorunlannın tamir edilebileceğini de vurgulamakla birlikte, Battelle bilimcileri, daha çok, işitmenin kullanüacak yeni teknolojilerle şu andakine göre çok üstün olacağını ve bunun daha önemli olduğunu belirtiyorlar. Battelle bilimcilerinin önümüzdeki 20 yü için öngörüleri bunlar. Pekiyı, gerçekleşır mi, bu öngörüler? Büyük ölçude gerçekleşir gibi görunüyor. Ancak, bence daha onemlisi, dunyamızda bu teknoloji urunlennden yararlananlar kimler olacak? Eğer gunumuzdeki sistem sürerse, 20 yü sonra da bir yanda son teknoloji ürünlerini kullanan muüu azırüık, diğer yanda aclüctan, bulaşıa hastalüdardan kınlan halklar var olursa, yani nıtelikçe bir değişim olmazsa, yeni teknolojüerin getireceği nicelikçe değişımler ınsanlığa beklenen mutlulugu veremeyeceknr. Dunyamızdaki tum halklann dünya birikimlerinden eşitçe yararlanması düeğiyle... Kaynak: Lab Plus Int 2000; 14(1):24. (*) S.B. Ankara Eğitim ve Araşürma Hastanesı Biyokim. . ya Laboratuvan.