Katalog

ıılmeye çalışüması ulusal kımlıgımızı orselemektedır Konunun bu yonu Sayuı Attila îlhan ın Cumhurıyet Gazetesı'ndekı pazartesı, çarşamba ve cuma soyleşılermde ışlenmektedır Aynca Cumhunyet Gazetesı nın 9 Agustos 2000 tanhlı sayısının ıkıncı sayfasmda Prof Dr Cengiz Ertem ın yazısı aynı konuyu ozlu bır şeküde ışlemektedır llgüenenlere onenrım TÜRKİYE'DE BİLİM: Nasıl Öneri: Hukuk dersleri Yenı onenme gelınce yabancı dü dersı genel kultur dersı olarak ele alınmalı ve hakethgı yogunlukta venlmelıdır, daha fazla değıl Boylece kazanılacak zamanda hselere hoknk deralerl konabüır tkı kısı bır araya geldıgınde hukuk başladıgına ve ınsan toplum ıçmde yaşadıgı surece çeşıth davranışlan hukuk konusu olduguna gore okullarda ogrencılerımıze hukuk bılına vermek gelecekte onlara çok buyuk yararlar saglayacaknr Hele hele her turlu hukuksuzluğun bunca yogunlukta yaşandıgı ulkemızde, TBMM' de yapılan kanunların çogunun Anayasa Mahkemesı'nden dondugu duşunulurse hukuk bılıncının erken yaşlarda aşılanmasına ne kadar gereksınımımız oldugu kolayca anlaşüa S on yılldrda ulusldidrdsı ındekslere kayıtlı dergılerde yayınlanan Turkıye adreslı yayınlann sayısında onemlı bu artış oldugu açıkça goruluyor Bır çok kaynak bu aruşı Turkıye'nın bıhmde onemlı aşama kaydetngı bıçımın de yorumluyor Turkıye'de "büımden sorumlu kurumlar' (Yuksek Ogretm Kurumu, unıversıteler) bu venlerı başanlannın olçusu olarak kuUanıyorlar Ornegın, son donemde yayınlanan "falanca unıversıte" adreslı yayınlann sayısı, bu donemdekı rektorun uyguladıgı polıtıkanın başansı veya başansızlıgı olarak değerlendırılıyor Bu tur degerlendırmeler gerçekte ulkenın veya bır kurumun bılımsel uretmdekı yennı, bılımsel gelışmışlıgını ne kadar yansıtyor? Turkıye'nın uluslararası aüf ındekslennde yer alan yayın sayılanna gore yapılan hstede ust sıralara yukselmesı, ulkede onemlı bılımsel aşamalar kaydedüdıgını mı gostenyor ? gunumuzde bılgısayar ortamında ulaşılabılen uluslararası ındekslere basvurularak çok kolay bır bıçımde yapüabıldıgı halde, nıtelık degerlendırmesıyle ılgılı aynı kolaylıkla kullanılabılecek, butun bılım alanlannda uygulanabılır ve uzennde füar bırlıgıne vanlmış bır yontem yoktur Yayınlann kaynak gostenlme sıklıgı (atf sayüan) kullanılması onenlebılecek knterlenn başında gelmektedır Genelde, bır makalenın aynı alanda çalışan bır başka bılım adamı tarafından kaynak gostenlmesı o çalışmanın bılım dunyasında addıye alındıgını gostenr Ancak, atf sayılanna ulaşmak (ozellıkle kunun veya ulke duzeyınde) yayın sayıla nna ulaşmak kadar kolay, hızlı ve ucuz degıldır Bu nedenle, dar kapsamh ve kışısel degerlendırmeler bır yana bırakılırsa, ulkenın bılımsel performansını yansıtacak duzeyde atıf degerlendırmelen henuz Turiaye'dekı bılım çevrelennın dıkkatıne sunulmuş degıldır Ozellıkle ulkemızde, bılım genelde bıreysel bır faalıyet olarak surdurulmektedır Bu durumda bılım adamlannın bılımsel faalıyetlerı nedenıyle aldıklan uluslararası oduller, uluslararası toplanhlara konuşmacı olarak davet edılen ve uluslararası bılımsel dergılerın edıtorler kurulunda yer alan bılım adamlanmızın sayısı, uluslararası bılımsel kıtap yazarlannın sayısı Turkıye'de bılımsel uretımın kalıtesının en az yayın ve atıf sayüan ka dar onemlı olçutlerıdır Bugun ıçın, ulke duzeyınde bu tur verüere ulaş mak da çok zor hatta ımkansızdır Bilimsel yayınlann artışının nedenleri Bu sorulara yanıt ararken, oncelıkle son on yılda uluslararası atf ındekslenne kayıtlı dergılerdekı yayınlann sayı sındakı artşın alnnda yatan nedenlere bakıldıgında ıkı temel faktor goze çarpıyor 1) Akademık yukseltmelerde (ozellıkle pozıtıf bılımlerde) bu nıtelıktekı yayınlara gıderek daha fazla önem venlmesı Gerek doçentlık sınav jurılennın adaylann uluslararası yayınlannı temel de gerlendırme knten olarak kullanma egıhmlen gerekse gıderek ar tan sayıdakı unıversıtede her kadem e d e h akademık yukseltmelerde bu tur yayın faalıyetlenrun on planda tutuldugu bır dızı yukseltme ve atama knten gelıştırümış olması akademısyenlen bu yonde teşvık etmekte hatta zorlamaktadır Turkıye'de bılımsel yayın faalıyetının hemen tu muyle unıversıteler tarafrndan gerçeklestınldıgı goz onunde tutulursa 199O'lı yıllarda on plana çıkan bu egılımın onemı daha ıyı anlaşılabıkr 2) Çeşıtlı kurumlar (TUBÎTAK unıversıteler) tarafından uluslararası yayınlara teşvık pnmı venlmesı Bu uygulamalar tek başına bılımsel çalısmalann artşında onemlı bır rol oynamasa da ureulen yayınlann gondenlecegı dergının seçımını etkıleyerek Turkıye'nın uluslararası ındekslerdekı temsılını artırmıştır Bu üa temel faktorun de dogrudan kışılenn yayın faalıyetını teşvık etmeye yonelık oldugu, bır başka deyışle bılım adamlannın kışısel çabalanyla yakından ılıskılı oldugu açıkça gorulmektedır Uluslararası yayın sayısının artışı bu faktorlere bagL ıse, sadece bu sayılardakı artışa bakarak ulkenm bılımsel gehsmışhk duzeyı hakkında füar yurutmek ne kadar dogrudur 9 Hıç kuşkusuz yukanda sozu edılen ıkı faktonın Turkıye dekı akademısyenlenn bılımsel çalışmalannın urunlennı uluslararası bılım ortamına açmalannı teşvık etmek dahası onlan bu ortama açılmdya uygun çalışmalara yoneltmek gıbı çok onemlı ışlevlen vardır Ancak, gunumuzde nıtelıkh bılımsel ureumm, en az bılım adamının araştırma durtusu ve kışısel yeteneklerı kadar saglam bır bılım polınkasının, uygun boyut ve nıtelıkte araştırma destegının ıyı bır araştırma laboratuvar alt yapısı ve araştırmacı kadrosunun varlıgıyla çok yakından ılışkılı oldugu unutulmamalıdır Turkıye'nın genel olarak bu alanlarda yeterh oldugunu ıddıa etmek kolay degüdır Devlet araştırma finansmanı sistemini düzeytmezse, sistemik bir başarı zordur Bilimde kalitenin arttırılması bıhr Ilk yazımdakı onerı raporunda metodolojısı yayımlanmış bır araşürmanın sonuçlarına dayanarak yapılmış olup bılımsel nıtelıge sahıpnr Yabancı dıl dersını matematık, fızık, kımya vb derslerle eşıt tutmuyorum Aynca soyledıklenmın 'fizık dersını de kaldıralım" duşuncesını uyandıracak ıçenkte oldugunu sanmıyorum Sayın Buyukdura'nın yazısında, sozunu ettıgı gozlemlerının bırer gozlem degerı olmakla bırhkte bı hmsel değerı yoktur Ayrıca bu gozlemlerını de yanks yorumladıgı kanısındayım Ornegın, bse mezunu şoforun ılkokul mezunu şofore gore derlı toplu olması ya da ddha ratelıklı gorunmesı, onun Ingılızce dersı almasından degıl, daha ust duzeyde bır eğıtım ğormesınden kaynaklanır Acaba Saym Necah Buyukdura benım yazımdan ınsanımızın ust duzey egıtım dlmasma karşı olduğum anlamını mı çıkanyor'' Bazı gozlemlerden bahsedıp Sayın Necah Buyukdura'nın yaptıgı yorumun tam tersını yapmak da olasıdır Ornegın, çatır çaür Ingılızce konustugu halde ulkeye hıç bır yaran dokunmamış, hafta zaran dokunmuş bazı meşhurlardan soz edılebüır Ancak, bu şeküdekı tartısrnaların hıç bır bılımsel değerı olmayacakür Sayın Necah Buyukdura'nın yazısından, taşra unıversıtelerını kuçumsedıgını sezınledıgımı ve uzuldugumu belırtmek ısterım Prof Dr Mahir Ulusoy Abant Izzet Baysal Umversıtesı Iktısadı ve Idan Büımler FakultesıBolu mahırulusoy@hotmaıl com Büımde kalitenin en onemlı olçutle nnden bınsı uluslararası bılım çevrelermde kabul gorecek urunlenn elde edılebılmesıdır Bu duşunce ozellıkle pozıtıf büımlerde, bılımsel uretımde en ust sıralarda yer alan ulkeleıde kullanılan degerlendırme knterlerıne bıle damgasını vurmuştur Turkıye de büım alanında uluslararası arenada boy gostermek ıstyorsa bu gerçegı goz ardı edemez Şup hesız bılım adamlan bu gerçegın farkındadırlar Ancak, sıyası otontenın de bunu anlaması buım pohtıkasını buna go re yonlendırmesı ve bıhmsel uretımın alt yapısını buna gore hazırlaması gereklıdır Uluslararası bılımsel platformlarda kabul edılmek ıstenıyorsa bu ulkenın bılımsel araşhrma olanaklannın da bu platformlarda yer alan dığer ulkelerle karşılaştnlabılır duzeye yukseltılmesı zorunludur Projelere kaynak artırılmalı? Turkıye araştrmanın çok kısıtlı kaynaklarla yapüdıgı bır ulkedır Bılımsel araştrmaya destek veren kurum ve fonlann sagladıklan proje destegı çok zaman bırkaç bın dolar mertebesındedır Hıç şuphesız kalıteh araştırma ve kalıtelı urun bu destegın artnlmasına bağlıdır Devlet butçesmden araştrmaya aynlan payın onemlı olçude arunlması zorunlu dur Ancak, sorun sadece bu alana aynlan kaynagın yetersızhgınden ıbaret degıldır Bugun Turkıye'de hemen butun kurumlar tarafından uygulanan "proje destek sıstemı' bılım adamına son derece dar bır hareket alanı bırakan hele bıhmle, araştırmayla uzaktan yakından ılgısı olmayan kımı fon yonetcüerının elınde neredeyse ışlemez hale gelen bır duzendır Yukanda sozu edılen ' kuçukluktekı" butçelerle laboratuvar teknolojınızı gelışurmek zaten mumkun degıldır Ancak, guçluk bundan ıbaret de degıldır Bılım adamı bır alanda araştrma yapmaya kalkıshgı zaman, once bu proje kapsamında, soz gelışı gelecek üa yü ıçınde yapması muhtemel butun deneylen her turlu aynnnsıyla planlamak kullanacagı butun malzemeyı en kuçuk unsura kadar belırlemek fiyatlandırmak zorundadır Çunku araştırma fonu kurallanna gore projeyı sunarken verdıgınız satn alma hstesının dışına çı Hangi ölçütler? Yukandakı tartşma, bıLmsel gebşmeyı sadece ulusla rarası yayın sayüanndakı artışa bakarak degerlendırmenın dogru olmayacagını duşundurmektedır Bılımsel urenmın en onemlı çıkosının yayın oldugu tarnşümaz bır gerçeknr Bununla bırlıkte, bılımsel faalıyetlenn ve urunlenn nıtelıgının de degerlendınlmesı çok onemhdır Nıcelık degerlendırmesı 701/1*