Katalog

Almanca gazetede 1542 depreminin efsanevi anlatımı "İstanbul, Edirne, Gelibolu'da ve Bu Kentlerin 20 Mil Genişliğindeki Çevresinde 1542 Yılının Haziran Ayında Meydana Gelen Korkunç Olaylara İlişkin Hakiki 'Yeni Haber" ("WahrhaStıge Newe zeıtung erschreckhcher dınge dıe zu Constantınopel (Handnonopel/Callıopol/ vndzvvantzıg meıle breıtjres vmkreıs/ dıse vorgangen XLII Jarsl m dem monatjuni] sıch begeben habenl") tutuşturmuştur Bu yangında Suleyman'm hazınesinin uçte ıkısı yok olmuştur altınlardan genye sadece kor halınde bır komur yıgını kalmıştır 542 yılrnda tstanbul ve çevresındekı kentlerde 10 Hazıran'da korkunç bırfirtınave ruzgâr çıkmışgerçekleşen korkunç depreme üışkın, 'Yenı Haür ber' adlı gazetenın başhgının devamı şoyle " Mıt Bunun ardından Turk tmparatorunun haremı uzeHevvschrecken/ eınem fewr blasenden Trachenl grausanne bır de koca koca taş parçaları halınde korkunç bır men Wetter/Sturm vnd vmdl grossen Hagel/ Erdbıdmenl dolu yagmışnr Nıddfallung vıeler herrhchen gebevvl gevvapenter Leuten/ 'Padışah'ın geceyı bırlıkte geçırmek ıçm yanına ısvnd hauffen der VVolffe/ daruon dem Turcken merckcher tedıgı "guzel Labella" ya da Brandına da denılen sevgıSchaden geschehenl ( ) Aus gedruckter VVelcher Sprach hsı ve haremde bulunan dıger şeyler yok edılmışür Bır m dıe Deudsche verdolmetschetl vnd gebracht ıst rc" Turkçesı " Çekırgeler, ateş uOeyen bvr ejderha, başka buyuk taş padışahın ahınna duşmuştur Aralannberbat bır hava, urtına ve ruzgâr, kocaman taneh dolu, da padışahın en guzel, en ıyı atlannın da bulundugu 200 at olmuştur Kırsal kesımlerdekı hayvanlar ve msanlar az deprem, gorkemh btr çok bınanın çokmesı, süahh ınsan, , lar ve kurt surulen, Turk gozle gorulur zararlara uğradı zararla kurtulmuşlardır ( ) ltafyancadan 1 Almancaya çevnlmış ve basıhnıştır" Sonra korkunç deprem... Hakıkı' Yenı Habef 1542 tanhlıdır ve yazüdıgı donemın Almancasının başta yazım ve anlam boyutu 12 Haziran gece yarısı çok buyuk ve guçlu bır olmak uzere, butun ozellıklerıru taşımaktadır Bu nedendeprem olmuştur Deprem Sarayın yansmdan fazlasının le 'Yenı Haber'm dü ozellıklennı guncel Turkçede oluşçokmesıne neden olmuş, 2000 ınsan çokuntu alunda turabılmek neredeyse olanaksızdır kalmışur Bu sırada Sultan'ın ust Bu durum gozetılerek, Turkçeye akduzeylı 24 paşası da yaşamını yıtardığım 'Yenı Haber' yazüdıgı doneurmışnr Yenıçenler ıse ya olmın duşunsel egüımını ve Avnıpa'nın muşler, ya da sakat kalmışlardır .Turk'e bakış.ını da bellı olçulerde yanSultan'ın buyrugu uzerıne, IstanUnttbalbcn sıtan bır deprem haben olarak okunbul, Edirne, Gelıbolu ve bu kenttonbaKro fccrpftrfcbtn. makdır lenn çevresındekı yorelerde yaşamlannı yıtırenlenn sayılan 'Yenı Haber'de masalımsı bır bıaraştınlmıştır Toplam olu sayısı çemle Istanbul'da her gun daha once 124 000 olarak tahmın edümıştır hıç gorulmemış kuymklu yüdız, ejHayvanlar, bu araşnrmanın dışınderha gıbı korkunç mucıze ışaretlenda tutulmuştur Bu da Sultan'ı çok nın gorulduğu ve depremlerın oldugu endışelendırmıştır anlatılmaktadır Yazar daha once bır1 5 1 7 Haziran gecelen Istançok mucızeye tanık olduğunu belırtebul'da buyuk kargaşaya yol açan rek anlattıklannın gerçek olduguna korkunç şeyler yaşanmıştır ınanümasını ıstemektedır AnlatüanlaHerkesı çok korkutan şey gece nn ınandıncılık duzeyını yukseltmek saat üa üe uç arasında cereyan ıçın yer adlarına ve zamana ozel etmıştır Daha sonra bu korku veonem verdıgı ızlenımını yaratmaktancı şeylenn meşale ışıgı ve ışık dır Yazar soz konusu mucızelerı Os haznelerı oldugu anlaşılmıştır marüı tmparatorlugunun kısa sure ıçe Buyuk suruler halınde kurtlar gorısınde çokecegının ve Osmanlılann rulmuştur Kurtlar ınsanlara buHırıstıyarüıga geçeceklennın behrtısı yuk zararlar vermışnr ınsanlann olarak yorumlar bırçogu korkudan evınden dışarı çıkamamıştır frtnt> olfer <at»f(fcn /ttctort t m $lcMbmi)<uttıflartkmpf\m$au btngcfâifym atfjfcr infttrçm Onur Bilge Kula 1 Önce çekirge istilası ve alev püskürten canavar! Yenı Habere gore 1542 Haziran aymın ılk uç gununde Istanbul ve çevresını saran çekırgeler, tum çımlen ve urunlerı yok etmıştır 5 Haziran gunu ortaya çıkan uzun bır kuyruklu yüdız, Turk Sultanı'nın sarayının uze rınde aynı guneş gıbı bırtakım ışınlar saçarak, gece gunduz aralıksız olarak 14 Hazıran'a değın kalmışnr Kuyruklu yüdızı, gormek ısteyen msanlar Istanbul'a akın etmıştır Yazar, 9 Haziran gunu sarayda hazınenın bulundugu yenn uzennde bır canavar gormuştur Bu ejderha uç saat boyunca agzından alevler puskurtmuş, Sarayı da 689/4 Kurtlann verdıgı zararlar belırlendıkten sonra, Sultan ve paşalan 18 Haziran gunu sılahlarla donanıp, kentte sabaha değın duzenı yenıden kurmaya çalışmışlar Mustafa Paşa şafak vaktınde ellı kadar kurtu kent surlannın sonuna degın kovalamıştır Kurtlar orada yakalanıp surlardan aşagı atılmıştır Bu olaydan sonra kentte kurt gorulmemıştır Müneccimler yakılmıyor 19 Haziran gunu sultan astrologlanndan (muneccımlerınden) boyle duyulmamış mucıze belırülerının nedenlennın yorumunu ıstemış, onlara bu ış ıçın uç gun duşunme suresı vermıştır "En yaşh ve en akülı" astrolog olan Morbech, Sultan'ın kendısını "acımasızca" boğdurtacagını tahmın etmesuıe karşın Sultan'a hakıkah soylemeye karar vermıştır Morbech ın Sultan'a soylemeye karar verdıgı 'hakıkat' şudur Astrologlar t>a Meıih'ı ve onun çarmıha genlerek acımasızca olumunu anımsamalı ve hakıkaü soylemekten çekınmemelı kuşku duymamalıdır Onbır astrolog bu duşuncelennden dolayı Morbech'e teşekkur etmıştır Morbech uzun uzun Hınsüyan ınancı konusunda konuşmuştur Boylece on bır astrolog Isa Mesıh ve onun gok yuzune çıbşına üışkm dennlemesıne bılgılendırdmıştır 22 Hazıran'da Sultan on üa astrolog ve on ıkı seçkın paşadan oluşan Dıvan'ı toplamış ve onlan dınlemek ıstemışur Morbech Sultan'dan hoşuna gıtmeyen şeyler soylese büe, kendısını sonuna degın dınlemesını dılemıştır Butun bu olaylarla Tann, hakıkı ınancın, Hırısuyan ınancı olduğunu gostermek ıstemısür Çekırgeler üe Tann, Turk Sultanı'na vahşüıklerıra ve sahte ınancını bırakarak, Hınsuyanhga geçmesını ışaret etmek ıstemıştır Eger Sultan vahşüüdennden ve sahte ınancından vazgeçmeyecek olursa, Tann onun halkını açlıga ve korkuya maruz bırakacaktır Morbech aynca Sultan'ın yaklaşan olumunu de onceden soylemıstır Kuyrukluyüdız, Süleyman ın sertlığınden dolayı olecegını gostermektedır Buna karşın Suleyman'm ardüı, Yanı Süleyman'dan sonra tahta gelecek padışah, Rcma'da dmdar bır kışınm ellerıyle vaftız edüecektır Sultan'm hazmesını yok eden ejderha, Sultana'a ımparatorlugunun geçırdıgı buyuk donuşumu gostermekte ve daha olumunden once halkınm kendısme ıtaatsızlık edecegını sımgelemektedır Buyuk ruzgâr kotu hava ve dolu, halkınm gorecegı buyuk zaran gostermektedır Deprem ve sarayın ve buyuk guzel ve suslu bınasının yanması Sultan'm halkı arasmda olacak olan buyuk bır olumlerı anlarmaktadır Süahlanmış ınsan toplulugu ve kurt surusu Hırıstı yanlann Sultan'm ımparatorlugunu ebnden alacaklan anlamına gelmektedır Mustafa Paşa run kurüan kovalaması ulu Tann'nm Sultan'm olumunden sonra tahü Isa Mesüı'e verecegıne ışaret etmektedır Buyruklanna uymayan aldınşsız davranan, kutsal haçm ışaretıne manmak ıstemeyenler lanetleneceklerdır, çunku haküa Mesüı'm haç üe asüarak olduruldugu yadsmamaz bır olaydır Morbech Sultan'm yanügısını daha ıyı gorebümesı ıçm sozlennı surdurmuş ve şu uyanyı yapmışur Sultan bümekdır kı Mohammed'm mana "sahte, uydurulmuş baştan çücana bır ınanç ve Tann'nm gazabı"dır Bu nedenle 12 astrologun tumu Hınstiyan mancma geçmışur Onlar arnk Isa'ya, "bakıre" Meryem'm ogluna manmaktadır