Katalog

Alkol, karaciğer ve bedeniniz... Herkesin güvenli içki sınırı farklı, ama temel reçete: Karaciğeri korumak için erkekler 4, kadmlar 3 kadehten fazla kesinlikle içmemeli.... ıyeüm bir iki kadehi rrudeye indiıdiniz, ardından bir iki kadeh daha içtiniz ve aynı şeyi birkaç gece yinelediniz. Bu sürecin sonunda karaciğerinizde ütihaplanma ve yaralar meydana gelebilir. Ne var ki, karaciğeri oluşturan temel hücre türü olan hepatositleri alıp, onlan tek başlanna içkı ıçenin kanında bulunan yoğunlukta alkole batınısanız boylesi belirnlere tanık olmazsınız. Oyleyse, içki içtiğinizde bedeninizde neler olup bitiyor? Gorunuşe bakılırsa, karaciğeri mahveden tek başma alkolden çok, bedenin alkoüe başa çıkmaya çakşırken yaydığı zehirli serbest radikaller ve iltihaplanmaya yol açan oteki maddeler. Dahası, bedenin içkiye gösterdigi tepki de bireyden bireye buyuk farkhlıklar gösteriyor. Alkolle kimyasal değişimleri saglayan enzimlerinizin etkinlik duzeyi, beslenme biçeminiz, cinsiyetiniz, bağışıklık sisteminiz ve en ilginci, bagusaklannızda bannmakta olan bakterilerin sayı ve turleri, içkiyi ne denli kaldırabileceğinizi belirliyor. Genellikle günde beş alta kadeh içki içen kişi olarak tanımlanan agır içkicilerin üçte birinde alkole dayalı karaciğer iltihabı, ya da hepatit gorulurken, beşte birinde siroza tanık olunuyor. Ancak karaciğerde az sayıda sinir bulunduğundan, çok kişi alkolun yarattığı olumsuz etkilerden ancak ileri bir aşamasında haberdar olabiliyor. D yol açan kimyasallar da karaciğere zarar veriyor. Ancak bunun nasıl meydana geldigi de kesin olarak bilinmiyor. Bir olasüık, kımyasallann karaciğerde yara dokusunun oluşumunu denetleyen bir başka hücre turu olan "yıldız" hucrelerini devinime geçiriyor olmalan. Söz konusu yara dokusu genelde zarar goren karacigerin yamalanması işlevini görüyor, ancak çok fazla olduğunda hucrenin normal işlevini engelliyor. Insana garip gelebilir, ama bağırsak bakterileri de bir olçude iltihaplanmaya neden olan kımyasallann salgılanmasından sorumlu olabilirler. Farelerde alkol bağırsaklarda "sızıntılara" yol açıyor ve bu da büyük miktarda endotoksinin üretilerek karaciğere ulaşmasına neden oluyor. Endotoksin karaciğere ulaşır ulaşmaz, Kuptfer adı verilen ozel bağışıkhk hucreleri alarma geçerek iltihaplanmaya neden olan proteinlerin salgüanmasına yol açıyorlar. Bir hafta düzenli içerseniz ne olur? Birkaç hafta boyunca düzenli olarak içki içtiğinizde karaciğerinizde yag birüdntilen oluşur. Bunlar bir olasılıkla zararsızdır ve içkiden bir süre uzak kaldığınızda yok olurlar. Ancak çok içki içmeyi sürdurdüğunuzde, kimsenın henüz tam olarak bilemediği kimi nedenlerle, karacigerinizde ansızın bir ütihaplanma meydana gelir, mide sancüan çekmeye başlar ve kendinizi berbat hissedersiniz. Işte bu durum alkole dayalı hepatitin ta kendisidir. Denetim altına alınmadıgında, iltihaplanma kitlesel doku hasanna ve yaralann açümasına neden olur. Bu pek de iç açıcı bir durum degil, çünkü karaciğer yalruzca bedenin zehirlerden antıcı organı olmakla kalmayıp, aynı zamanda temel protein üreticisi, enerji deposu ve kolesterol metabolizma aracıdır. Sonunda siroza yakalanabilirsiniz. Daha önceki evrelerde toksinler ve sıvüar biriktikçe her yanınız kaşınmaya başlar, karman çorman olur, büıncinizi yitirir ve yaşama veda edersiniz. ABD de her yü yaklaşık 24 bin kişi alkole dayalı sirozdan yaşamını yitiriyor. Ingilterede ise resmi kaynaklara göre bu sayı 2000 olarak belirtilse de, uzmanlar çok daha yuksek olduguna dikkat çekiyorlar, Az miktarda içmek Bilinı adamları ıçkımn karaciğere nasıl zarar verdiginı henuz tam olarak bilmıyorlar, ama karaciğerin asetaldehid dehidrogenaz ve sitokrom P450 gibi enzimler alkolu aynştırırlarken çok sayıda serbest radikal urettigi büınıyor Alkolik karaciğer aynca iltihaplanma, yara ve daha çok sayıda serbest radıkalm oluşmasını körükleyen kimyasallar da uretiyor, Serbest radikaller genelde glutatıon, E vitamini ve C vitamini g±ıı doğal anüoksıdanlar tarafından birkaç mılısa685/2 niye içinde yok edilirler Ancak aşın sayıda uretildiklerinde sözü edilen savunucu kımyasallann işlevini engelleyerek DNA, hucre zarlan ve hucrelerin guç santralı işlevıni goren mitokondriyaya saldınyor ve bilim adamlannm "oksidatif stress" adını verdikleri bir duruma neden oluyorlar. Buna bir de kötü beslenmenin alkoliklerde daha az dogal antioksıdan uretimine yol actiğı gerçegi eklenince ortaya iyiden iyiye iç karartıa bir durum çıkıyor. Serbest radikaller doguştan degişken oldukianndan kısa bir süre öncesine dek bunlan tam olarak olçmek de olanaksızdı. Ne var ki, geçen eylul ayında Pennsylvania Üniversitesi'nden G ı m t FitzGerald ve meslektaşlan ıdrardaki, yağlar serbest radikallerin saldınsına ugradıgında salgüanan, "izoprostan" düzeylerinin oksidatif stresin iyi bir gostergesi olduguna dikkat çektiler. Akut alkol zehirlenmesi durumunda izoprostan düzeyinin çarpıcı bir biçimde yükselebileceğini belirten FitzGerald, sağlıklı deneklerde bile araba kullanma yasal sınınnın biraz üzerine çıkmaya yetecek miktarda içki nin izoprostan düzeyinin uç kat artmasına neden olduguna parmak basıyor. Ancak hiç kimse bunun üımlı miktarda içki içmenin doku hasanna neden olabilecegi anlamına gelip gelmedigini bilmiyor. Ilginç bir biçimde, kısa bir süre önce yapılan bir araştırma her gun içilen az miktarda içkinin farelerde karacigerin onancı etkisini arttırdığını ortaya koyuyorAlkole bağh hepatite yakalanmış olanlarda antioksidanlann serbest radikallerin yol açtıgı zararı azaltıp azaltmayacağınm anlaşılması amacıyla deneyler bir suredir sürdürülüyor King's College Hastanesi Karaciğer Araştınna Enstitisu'nden Martin Philips ve John O'Grady boylesi bir deneyin sonuçlarını birkaç ay içinde almayı ümit ediyorlar. Sağlıklı deneyler uzerinde yapılan başka araştırmalar da, antioksidan içeren kırmızı şarabın yol açtıgı oksıdatif stres ıle antioksidan içermeyen oteki alkollu içkilerın neden olduğu oksidatif stres arasında bir kıyaslama yapacak. Gelgelelım, serbest radikaller konunun yalruzca bir parçasını oluşturuyor. Gorunuşe bakılırsa, iltihaplanmaya Yanlış yönlendinlmiş bir savunma işlemınde bu kimyasallardan bir tanesı olan ur yok edici alfa etmeni (TNFalfa) daha çok sayıda serbest radikal uretilmesine neden olur. Genenk olarak TNFalfa molekülünden yoksun bırakılan fareler alkole bağlı karaciğer hastalıklanna karşı çok daha dirençli oluyorlar. Kuzey Carolina Üniversitesi'nden Ronald Thurman tarafından gerçekleşnrilen arastırmalar da TNFalfa molekullerini engelleyen anükorlann farelerde karaciğerdeki hasan azalttığını ortaya koyuyor. Daha da beteri var Beth Israel Tıp Merkezi'nden Amin Nanji'ye göre, ayçiçek yağı gibi, bol miktarda doymamış yağlarla beslenen farelerin alkole bağlı karaciğer hastalıklanna yakalanma olasüıklan doymuş yağlarla beslenen farelere kıyasla bir hayli yuksek. Yıne de, alkol günde 24 saat doğrudan farelerin midelerine pompalandığında bile, hastalığın insanlara oranla çok daha hafif seyretnğine tanık olundu. Bu yüzden araştırmacılar içkinin yanmda jambonlu bir sandvicin mi, yoksa sebze ve zeytinyağlı bir yiyeceğin mi daha uygun olduğunu söylemeden once, bu konuda biraz daha aynnnlı bilgi toplamak zorundalar. Çılgmca icmeye niyetli iseniz usunuzda tutmanız gereken bir şey daha var: Bu işte kadın olmamak daha iyi. Bu yalruzca kadınlann daha ufak tefek olmalarından değil, bu cinste alkol dehidrogenaz adıyla bilinen ana mide enzimlerinden bir tanesinin işlevini erkeklerdeki denli iyi gormemesinden kaynaklanıyor. Bu nedenle içilen her kadeh içki kadının karaciğerine çok daha fazla zarar veriyor. Aynca Thurman, en azmdan farelerde, ostrojenin Kupffer hucrelerini devinime geçirdiğıne ve tıpkı bakterilerden kaynaklanan endotoksinlerin yaratüğı turde bir tepkiye yol açtığına tanık oldu. Bu durumun adet doneminde, ya dâ doğum kontrol hapı alan bir kadının içki içme alışkanlıklan açısından ne anlama geldiğinı kimse bilemiyor. Gerçekten de, alkole bağlı karaciğer hastakklan konusunda daha bir yığın şey bugun de gizini koruyor. Bununla birlikte, son birkaç yüdır yapılan arastırmalar erkekler için gttnde 4, kadınlar için ise günde 3 kadeh içkinin nıtüne çıkılmamaaı gerektiğini ortaya koyuyor. Gelecekte yukanda belırtılen tum etmenlenn hesaba katılarak her bireyın kendine ozgu guvenlı içkı ıçme sınırlannın belırleneceği umıt ediliyor. 0 zaman belki de kimilerine içkiden uzak durmalan onerüecek. Rita Urgan New Scientist, 7 Ağustos Günde S6 kadeh içen "ağır içkicilerin" üçte birinde karaciğer iltihabı veya birinde siroz görülüyor. hepatit; beşte