Katalog

Dünya asteroid tehlikesine karşı hazırlıklı! "Bir asteroid Dünya'ya çarpabilir mi?" sorusunun yanıtı "Er veya geç evef'tir. Ancak bir grup astronom, asteroidin kafamıza düşmesini oturup beklemek yerine, Dünya'yı yerle bir edecek bir çarpışmayı önlemek için gerekli önlemleri almaya başladı. .; V V steroıd Dünya'ya çarpacak mı 9 " soruA A sunun dogrusu, "Asteroıd Dunya'ya M i ^ n e zaman çarpacak 7 " şeklınde olmalı Yeryuzunde, mılyarlarca yıl oncesıne dayanan ıbyuz bınden fazla krater ve jeolojık kayıt, asteroid tehlıkesının hayal urunu olmadıgının kesın kanıü Asteroid ve kuyrukluyıldızlann Dunya'ya çarpması bugune dek pek çok turun yok olmasma, gezegenm buyuk bolumunde yaşamın sona ermesıne yol açmışü Astronomlar, şu anda gokyuzunde dolanan pek çok asteroidin Dunya ıçın buyuk bir tehdıt unsuru oluşturdugunu ve bir gun bu korkulan çarpışmanın gerçekleşebılecegını duşunuyor £ t ' ' Bu senaryo ne kadar korkunç gorunse de kaçınılmaz Dunya'da yaşamın ortaya çüaşından bu yana geçen yaklaşık 4 mılyar yü ıçınde "tur"lerden bırı bir sonrakı çarpışmayı onleme mısyonunu yuklenerek evrım geçırdı Bu tur ınsandan başkası degü dı Bu çarpışmalann büınen en buyüğü 65 yıl once Dunya'ya çarparak dmazorların yok olmasma yol açtı Jeolojık açıdan çağdaş sayılabılecek bir donemde,.yanı 49 000 yıl once Arizona ya duşerek 1 250 kılometre uzunluğunda bir krater açan başka bir meteor, yuzlerce kılometre çapındata bir bolgede canhların tumunu ortadan kaldırdı Oldukça guncel sayılabılecek bir tarıhte 1908 yılındakuçuk bir asteroid Sıbırya'nın Tunguaka bolgesının 8 kılometre yukansına duşerek, agaçların devnknesıne, yangınlann çıkmasına, vahşı doganın yok olmasına yol açu Bugun onlarca megaton gucunde olduğu duşunulen patlama, Londra veya New York kentlerırun uzerınde gerçekleşmış olsaydı yuzbınlerce kışı olecektı (NEO) tespıt edıyorlar NEO'lar, donemsel olarak Dunya'nm yorungesının yakmlarmdan geçen veya yorungeyle kesışen asteroid ve kuyrukluyıldızlan kapsıyor Dk başlarda kendı yağlanyla kavrulan bu oncu asteroid avcılarına 1997 yılında çok onemlı bir destek geldı Pentagon'un finanse etugı Amerıkan Hava Kuvvetlen ve MIT Lmcoln Laboratuvarlan'da gorevlı bir grup bılım adamı projeye dahıl olmaya karar verdıler New Memco'dakı Hava Kuvvetierı'ne baglı uydu gozleme teleskobu ve kameradan yararlanma şansına kavuşan gozlemcıler, tumuyle otomatık ve bılgısayar desteklı sıstem sayesınde gıderek daha fazla sayıda gokcısmını kayda geçırmeye başladüar Amerıkan Hava kuvvetlen, soyunduklan mısyonunun onemını zaman ıçmde daha ıyı kavrayarak, ıkıncı bir teleskobu daha devreye soktular Önlem olarak ne yapılabilir? Dunya'ya dogru gelmekte olan bir asteroid 7 veya kuyrukyıldıza karşı ne yapılabilir Erken keşıf, tercıhan olası bir çarpışmadan onlarca yü once, bir keşıf aracınm gonderılıp, yaklaşmakta olan gokcısmı hakkmda bügı edınılmesını saglayabılır Son yülarda NEAR adı verüen uzay aracınm Eros ısımh asteroid hakkmda ven toplaması gıbı Los Alamos ve Lavvrence Lıvermore ulusal laboratuvarlannda, gelmekte olan bir yabancı gokcısmme karşı ne gıbı onlemler almabılecegı tartışılıyor Cısmın buyuklugune ve yapısma gore ozel olarak gelıştınlen patlayıcılar, gokcısmını ya patlatarak toz hahne geürecek ya da rotasını degışürecek Ne var kı yeterh zaman ve uygun koşullar altinda daha kuçuk onlemlerle çarpışma tehdıdı savuşturulabılır Bazı durumlarda konvansıyonel patlayıcüar tek başma sorunu halledebılır 2000 yılınm başlannda, sayılan 500 ıle 1 000 arasında oldugu tahmm edılen NEO'lann ancak yarısı tespıt edılebıldı Tespıt edüemeyenlerm arasında çapı bir kılometre veya daha buyuk bir NEO Dunya'ya dogru son hızla gelmekte olabılır Kaldı kı HaleBopp gıbı kuyrukluyüdız benzen gokcısırnlerı ancak Jupıter'm gorungesıne gırdıkten sonra tespıt edüebılıyor Bu da Dunya'nm yorungesme gırmelerıne 18 ay kaldıgı anlamma gelıyor Uzmanlara gore 18 ay gerekli onlemlen almak ıçm yeterh degıl Çok da uzak olmayan bir tanhte, gece yuruyuşune çıkan ınsanlar şoyle bir senaryoya tanık olabüır Once ufukta parlak bir ışık belırır Aradan çok geçmeden yer şıddetle sarsüır kulaklan sagır eden bir gurultu duyulur, kavurucu bir ısı çevreye yayılır Bılım adamları ışte bu tur surprızlere yakalanmamak ıçm tek bir gokcısmınm büe gozden kaçırılmaması gerekügme dıkkat çekıyor Reyhan Oksay Teğet geçen asteoridler Peh, dunyamızın yakınından teget geçenlere ne demelı' 1996 yılında yaklaşık yarım küometre çapında bir asteroid, Dunya'nm 450 000 km yakınından geçu (Bu da astronomık standartlara gore kü kalınlıgı anlamına gelmektedır) Bu meteor şımdıye dek Dunya'ya bu kadar yakın geçen en buyuk gokcısmı olarak kayıtlara geçtı Eger çarpmış olsaydı 5 bın ıle 12 bın megaton gucunde bir patlamaya yol açacaktı Bu meteorun en rahatsız edıcı yanı, Dunya'nm yakınından geçmeden 4 gun once tespıt edümış olmasıydı Bu deneyım, ıdeal bir dedektor sıstemmm kurulması gereklılıgını gundeme geürdı Uzmanlar bu sıstemm meteoru yıllar once tespıt edecek, rotasını taym edecek ve Dunya ıçın bir tehdıt oluşturup oluşturmayacagını anlayacak teknolojık bir yapıya sahıp olması gerekngını vurguladı Boyle bir dedektor sıstemınm yavaş yavaş devreye gırıyor olması çok sevmdıncı bir haber Kendılerını bu ışe adamış az sayıda bir grup astronom, Arizona ve Kalıfornıya'da kısıtlı olanaklarla bıraraya getırdıklerı donanım ve teleskop ıle gokyuzunu tarayıp, Dunya ya yalan geçen gok cısımlörını 688/18 Tıme 10Nısan2000 Diinya'ya ergeç göktafi çarpacak. Cöktaşlanm algılayacak bir dedektor slsteml kuruluyor.