Katalog

Heyecan ve tehlike bağımlılığı Bazı insanlar için yaşamlarını tehlikeye atmak vazgeçilmez bir tutku iken, bazıları için sakin bir yaşam her şeyden önemlidir. Stres karşısında insanların tepkisi niçin farklıdır? endımı boşluga bırakugım anda duydugum keyfı sıze anlatamam' dıye konuşan Kristen Ulmer 25 mctre havalamp havada bir de takla attıktan sonra yere kayaklannın uzerınde yumuşak bir ınış yaptı Ulmer 10 yüdan berı kendıru profesyonel bir "adrenalin sporcusu" olarak tarumhyor Kuzey Amenka'nın en çügın kayakçısı olarak un kazanan Ulmer kaya tırmanışı, yamaç paraşutu ve dag bısıkleu gıbı dıger tehlıkelı sporlarla da ugraşıyor Ulmer şoyle konuşu yor "Bende heyacan bagımlılıgı var Sonunda ne olacagını bümedıgınız bir maceraya atıyorsunuz kendınızı, olay sona erdığı zaman duydugunuz haz ve rahatlama her şeye deger' cc Ki Bungee jumping (ayağına ıp bagkyıp yuksek bir yerden kendıru bırakma), kaya tırmanışı, borsada rısklı kâgıt lara oynamak gıbı tehlıkelı gı rışımler duygularda aşırı tır manışlara, aşırı duygular da adrenalin sagnagına yol açar Adrenalının yuksek dozlara ulaşması Ulmer gıbı tehlıkelı sporlara merakh kışılerde haz normal ınsanlarda ıse sıkıntı ve endışe yaratır Bazı insanlar bash altında sınırlannı zorlayıp gızlı kalmış yeteneklenru açığa çıkartırken bazılan da bu baskının altında ufalanıp gıder Yerınden çıkacakmıs gıbı çarpan bir yurek zonklayan şakaklar kunı bir agız ve terlı avuçıçlerı sıkıntı belırtüendır Oyleyse kımıne keyıf, kımıne ıse sıkıntı veren şey nedır 9 Cornell Unıversıtesı'nden norolog David McCobb'a gore baskı karşısında insanların sergıledıgı tepküer ıçlerındekı stres alarmı üe ılgılıdır Ve kuçucuk bir proteın molekulu bu alarmın ne zaman kapanıp ne zaman açılacagını belırler Kımının ayağına bir ıp baglayıp kendıru uçurumdan aşagı bırakmasına kımının ıse merdıvenlerden uslu uslu ınmesıne yol açan faktor ışte bu mınık molekuldur Krız anlan veya olaganustu durumlar vucutta hor monlann çıg gıbı salgılanmasına neden olur Adrenalin bezlenndekı hucreler adrenalıra kuçuk paketler halınde depolar Bu paketler, beymden sınyal almalan durumunda ıçındekılen oldugu gıbı kana salar Ekstra adrenalının kana kanşması kalbın daha hızlı ve guçlu atmasına yol açar Kan akışı hızlanır, akcıgerdekı hava gırışlen genışler, cıgerlere daha fazla oksıjen dolar Sonuçta ınsanın enerjısı artar tepkı verme suresı kısalır (Dıyagram) Adrenalin bezlen, adrenalını kana boca etmeden once stres dozunun nereye kadar tırmanması gerekır'' Bu kışıden kışıye degıştıgı gıbı stres eşıgı aynı kışıde zaman ıçınde degışıklık gosterır McCobb bunun nedenını şoyle açaklıyor Adrenalin adrenal hucrelerınm zanndakı potasyum kanallanrun açümasıyla serbest kalır McCobb'a gore bu kanallan oluşturan proteınler ıkı çeşıtur bınnde kuçuk, ılave bir parça bulunur Bu parçanın bulunmadıgı kanala "ZERO" adı verüır Stres altında, hlpotalamus attrenalln bezlerine adrenalin urigılaması İçin slnyal gönderir. Bunun sonucunda kalp hızlı ve kuvvetll bir fekllde atar, akclğerlere glren hava tan yuksellr. Bu arada hlpoflz Indekl ACTH'lar kortlzonu tetlkDolayısıyla stresln uzun silre •III olmauna aracıhk eder. STREX mavcut he, adrenalin bezl hücrelerl adrenallnl daha bol ve hızlı salgılar. STREÂ mevcut değllse, adrenalin etklslnl hluetmek İçin heyecan dozunun yükselmesl gereklr. 686/8