Katalog

larda, birbirini tamamlama ve bütüıüeşmede, cinsel davranışta gerçekleşmesi, gerekmektedir. Uyumun sağlanmasında birbirini anlama, faklüıkları kabullenme ve uygun tepkileri geliştırme aşamalan söz konusudur. Kadın ve erkegin karşüıkh ılışküerınde beklentılerı ve gereksinımleri farkhdır. Temel sevgi gereksinimleri: kadın için: şefkat, anlayıs, saygı, baglılık, haklı gorulme, güvence; erkek için: güven, kabul, takdir, begenüme, onay teşviktir. Bunların karşüanması ancak iyi bir iletişimle gerçekleşebüir. Iletişimde verici ve alıcının mesajlanmn anlaşılması önemlidir. Konuşma düınde çok onemlı olan anlaşüır mesaj kavramının, sevgı dilmde de yaşamsal önemının oldugu öne surulmektedir, Nasıl aynı dili konuşmayan insanlann anlaşabilmelerı olası degilse, sevgı üışküerinde de sevgi dülerini bilmeden anlaşma olamamaktadır. Aslında yalnızca eş üışkilerinde degil, tüm sevgi ilişküerinde (çocuk, arkadaş) sevgı dilınin anlaşüması temeldir. Bunun için karşımızdaki ldşınin kullandıgı dili bilip, ona uygun mesajlar göndermemiz gerekmektedir. Bizim kendı düimizde gönderdigimiz mesajlar anlaşümayabılır veya yanlıs anlaşılabilir. Beş sevgi dili: onay sözleri, nitelikli beraberlik, armagan alma, hızmet davranışlan, fızıksel temas olarak tanımlanmıştır. Meslek yaşamı da eş ilişkilerıni etkilemektedir. Erkekler meslek başarısına daha çok önem verırler. Başan guç, saldırganlık, buyurganlık, statü, rekabet ve parada odaklanır. Erkekler başanyı kovalarlar ve elde etmek ıçın kısısel mutluluk, saglık, zaman, aile, arkadaş ve tüm üışküerınden akü almaz ozverüerde bulunurlar. Kadınlar çok daha genış bır etkınlık ve ılışküer dızisıne deger verirler ve tatmin olmak için buyurganlıga gereksinimleri yoktur, Erkeğın ılışkilerı güç ve egemenlıgı kapsar. Kadınınküeı etküeşım, birbirini tamamlama ve baglantüarı ıçerır. Aıle içi üışküere de bu özelükler yansır. Kadınlar aüede ozverıde bulunarak "huzuru satın alırlar". Simone de Beauvoir "Kadınlar tüm insanlık ıçın yaşamak zorundadırlar. Oysa erkekler yalnızca kendileri için yaşarlar" demıştır. gelıştırme projesi olarak düşünmek beni rahatlatü. Neyse kı benden daha keskin düşünenler de vardı ("Anne olmak kolay degüdır, kolay olsaydı babalar yapardı" Doroty, "çocuk sahibı olmak sonsuza kadar kalbınızı bedenmızm dışında taşımaktır" Elizabet Stone, "annelık. dünya zevklerinden ve mal varlıgından vaz geçmenizi şart koşan bır tarikattır" Nancy Stahl, "Tanrı her yerde olamayacagı ıçın annelerı yaratü" Yahudı atasözü, gıbı). Tum bunlara karşın, gerçekten de çocuk, anne için yaşamında değerli ve önernli olan herşeyden daha degerlı daha önemü bır varlık. Diğer şansım: eşim, ıyı bir eş ve baba olarak türünün ender orneklerındendır. Ancak ev ve çocuk ışlerınde lokomotif veya vagon olmak farklıdır ve tümünde lokomotif olmak daha agır bır ıştir. Zümrütten akisler A. M. C Şengör Sözlükler ve görevleri Lise çağlarından beri kendi mesleğimde gerekli olacak başvuru kitaplarını toplarım. Bunlar arasında önemli bir yer tutan başvuru eseri tipi de sözlüklerdir. Kütüphanemde sırasıyla Türkçe sözlükler (Divanı LugatitTürk'ün tıpkıbasımı ve Istanbul, Ankara, Taskent ve Chicago basımlan da dahil tüm elestirel yayımlarından başlayıp önemli Osmanlı sözlüklerinden günümüzdeki sözlüklerin muhtelif sınıflanna kadar), Sâmi dillerin sözlükleri, Türkçe dışındaki UralAltay dillerinin sözlükleri, HintAvrupa dillerinin sözlükleri, ÇinTibet grubu dillerin sözlükleri, sonra tüm bu dillerde bulabıldiğim jeoloji ve onunla ilgili bilim dallarının sözlükleri (ki bunların en eskilerinden bugüne kadar olanlarını toplamağa özen göstermişimdir), teknik dalların (mühendislik vs) Türkçeyabana dil ve yabana dilTürkçe sözlükleri var. Yaklaşık S00 küsur sözlük ediyor tutan. Kütüphanede geniş bir hacim tutan ve epey bir emek ve paraya mal olan, üstelik pek ender olarak başvurduğum bu kadar çok kitabı niçin topladım? Basit: Çünkü, herhangi bir kitabı, makaleyi, eski belgeyi, haritayı okurken kırk yılda bir de olsa daha önce hiç duymadığım, içerikten de anlamını emin bir şekilde çıkaramadığım bir kelime karşıma çıkıveriyor. Işte o zaman bu genis koleksiyon çok işe yarıyor. Aradığımı çoğu zaman sonunda buluyorum ve çalışmama engel olan bilgisizliğimi ortadan kaldırarak işe devam ediyorum. Benim kendi tecrübemden sözlükler hakkında öğrendiğim birşey var: Sözlük neyin nasıl kullanılmış oldugunu gösterir. Bir koleksiyondur, bir envanterdir. Bu koleksiyon ne denli geniş olursa, envanter ne denli kapsamlı olursa, o kadar faydalı olur. Geçenlerde Simon Winchester'in The Surgeon of Crovvthorne (Crovvthorne'un Cerrahı) adlı kitabını (1998 ViSözlük nevin nasil king, 1999 Penguin) aldıydım, Kitap dünyanın en , „ , ,, „ büyük sözlüğü olan Oıford English Dicti ^"omlmtş oduğunu onary'nin (Oxford Ingilizce Sözlüğü; 600.000 ke gösterir. Bır koleksyonlimeden fazla; Türkçe'nin en geniş sözlüklerinin dur, bir envanterdir. Bu 60.000'i geçmediğini düşünerek bu rakamı oku koleksiyon ne denli geyunuz!) hazırlanışının küçük bir cephesiyle ilgili: njş olursa envanter ne Delibir cerrahın Umarhaneden sözlüğe yaptığı denjj fcop'JOm// o / | | / M buyuk katkıyı anlatıyor. Kıtap çok ılgınç, okunma, ,r , , . . sını tavsiye ederim. Ama konumuz bu kitap değil; ° k a a a r ' ° K " 0 / ; olurbu kitapta özetlenerek anlatılan Oxford English Dictionary'nin hangigörüşe dayanılarak yaratıldığı.1857 yılının Guy Fawkes gününde (5 Kasım) Westminster Kilisesi Başpapazı, şair, filolog, ilâhiyatçı ve tarihçi Richard Chenevix Trench (18071886) Londra Kütüphanesinde toplanan Filoloji Cemiyeti huzurunda 'On some defıciencies in our English Dktionaries' (Ingilizce Sözlüklerimizdeki bazı eksiklikler üzerine) başlıklı bir konferans vermişti. Trench yedi tür eksiklik tesbit etmişti, ama büyük Dr. johnson'unki de dâhil, hepsinin temelinde yatan ana sorun sözlüklerin kullanım kılavuzu sanılmasıydı. Trench, sözlüğün yalnızca bir envanter oldugunu anlatıyordu. "Sözlük" diyordu, "bir tarihçedlr, eleştiri değildir. Neyin kullanılıp neyin kullanılmayacağma karar vermek bir veya kırk diktatörün (burada Trench, Fransız dilini guya disipline etmeğe kalkan fransız Akademisini eleştiriyor) haddi değildir". Sözlük dilde kullanılan tüm kelimeleri içermelidir, bugün artık kullanılmasalar bile. Trench, sözlüğün bir kullanım tarihi olması gerektiğini, dilin tahhinde kelimelerin nasıl gelip geçtiğini, şekil ve anlam değiştirdiklerini belgelemesi lâzım geldiğini vurguluyor. Ingilizce'deki Cermen (AngloSakson), Lâtin (Fransız) ve diğer tüm kelime kaynaklarından (hattâ sömürgelerdeki yerli dillerinden) gelenlerin sözlükte bir yeri hak ettiklerini açıklıyor. Bunların anlamları, 'imlâ ve anlam tarihleri dikkatle izlenerek belgelenmelidir diyor. Bu delice proje 70 yılda gerçekleştirilmiş, ortaya işte Oxford English Dictionary âbidesi çıkmıştır. Ne Emile Littre'nin büyük Fransızca Sözlüğü ne de Grimm biraderlerin yeni tamamlanabilen âbidevî Almanca sözlüğü bu dev esere rakip olabilir. Optik yöntemlerle küçültülmüş tek ciltlik baskısı (normal boy baskısı 20 cilt!) çalışma odamda bir rahlenin üzerinde sürekli açık duran bu muazzam eser olmadan ben nasıl okuyup yazabilir, nasıl çalışabilirdim? Bazan Ingilizce olmayan kimi kelimelerin köklerini bile bu eser yardımıyla bulabiliyorum. Elimdeki kitap onaltıncı yüzyıldan da olsa, dün basılmış da olsa, OED şaşmaz kılavuzumdur. Çünkü, OED, bilincini ve kimliğini, araçlannda değil, o araçlarla oluşturduğu eserlerinde sekillendiren ve koruyan bir toplumun ürünüdür. Dil de, matematik gibi, nihayet bir araçtan ibarettir. Aracı düşünüp, o araçla yapılacak şeyleri unutursak sonunda hiçbirşey yapamayız. Gelin, L harfınde yalnızca 9, M haıünde de sadece 21 kelime olan komik "Türkçe Sözlük" üretmekten vazgeçelim, Richard Chenevix Trench'in çok yerinde tavsiyelerini izleyerek ve OED'yi kılavuz alarak dilimizin gerçek zenginlik ve esnekliğini yansıtan, kullanıcıya yararlı, bilgiyle yüklü, kişilikli, hakikî envanterler üretelim. Gcfen haftakl yazıda Fatlh Ttrtm Hota bir dlıgl hataıı nedenlylt "Mlh Ttrim rkxa" ofara* vkmıtür. D4U*Mr İUİIr dllnU. 68675 Sonuç Kadın erkek eşitligi yoktur, eşitlik ancak temel hak ve özgürlüklerdedır. Kadın erkek farklıdır. Farklılıklarını kabullenip birbirlerine anlayışla yaklaşmalı ve bu farkhlıkları bırbırlerınin gelışıminiyaşamını kolaylaşürmak için kullanılmalıdır. Fakat benimsedigimız bu fikirler "çalışan kadını kım kurtaracak?" sorusunu cevaplandıramamaktadır. Yalnızca ulkemizde degil, çagdaş toplumlarda da yapılan araştırmalar, kadınm çalısma hayatında edındıgi ek sorumluluklann yerine, daha önceden yaptıgı işlerm azalmadıgını; erkeklerin bu ışlerı almaya nıyetlı görunmediklerinı göstermektedır. Sırtımıza yüklenen bunca fazladan yük için, erkeklerden yardım beklemek boşunadır. Bize ancak hemcınslerımız yardım edebüır (annemiz, çocuk bakıcımız, temizlikçimiz). "Erkek kuşun yuvası olmaz" ve "yuvayı dışı kuş yapar" atasozlerimiz en azından bizim nesil ıçın geçerlüıgını koruyacak gibı gorunmektedir. Buna karşın "hayat sunulmuş bır armağandır ınsana" ve yaşamımızı mutlu, huzurlu, kendinı gerçekleştırmış olarak sürdürmek durumundayız. İşımızde, evimizde .ve her yerde oynadıgımız rollerımızı sevmek, rollerimızle barışık olmak; bulundugumuz mekânı yaşamak, o mekândakı rollerımızın gereklerinı olabıldıgınce tam yerıne getirmek, başka mekânların duygu ve düşüncelerını oraya taşımamak; başarrnın anahtarı olabüir. Hayat çoktan seçmelidir ve uygun bir seçenek her zaman vardır. Kaynaklar: l)Women ın scıence and engıneerıng: Choises for success. Ed, C.C Selby The Annals of The New York Academy of Scıence, 869, 1999 2)Beynımızdek) Cinsellik. A, Moir, D. Jessel, 1992. 3)% 100 Duşunce Gucu. J.E. Addington, 1993. 3)Yaşaınak Sevmek Ogrenmek. L. Buscaglıa, 1982. 4)lnsan Insana D. Cüceloglu, 1987. 5)Cumhuriyet Bilim Teknik. 728:9, 2000 6)Erkekler Marsdan Kadınlar Venüsten. J Gray, 1995 7)Evlilık Raporu. K. Özugurlu, 1990. 8)Beş Sevgi Dili. G. Chapman, 1996. 9)Duygusal Zekâ. D. Goleman, 1995 10)Çocuk Ruh Saglıgı. A. Yörükoglu 1996 1 l)ÇocugumuNasıl Anlaran L Weıss, 1998. *Doç. Dr. Ankara Üniv. Tıp Fak.Farmakoloji ve Klinik Farmakolojı Anabüım Dalı Anne olmak: Anneler doğal ebeveyndır. Erkekler tüm ıyı nıyetlerrne ragmen degülerdir. Bu, kız bebek daha anne karnındayken böyle bıçımlenir. Bebegın gereksınımlerıne gelismiş duyularıyla kadın daha iyi cevap verir. Kadın çocuga çok fazla zaman ve enerjı harcar ve bu, çalışan kadın için çok agır bir yükrür. Dkel toplumlarda kadınlar zamanlarının yaklaşık %70'ini, çağdaş toplumlarda %25'ini çocuklanyla yakın temasla geçirmektedir. Buna karşın kadınlar en yuksek doyumu annelikten alırlar. Uç yıl önce dogan çocugumuzu, başlangıçta "eve yenı gelen bakıma muhtaç misafır" gibı hıssettik. Yorgun uykusuz günler epey yıprancıydı. Onun sevgısı bır yana, aslında yaşamımda o gune kadar benzer deneyımlerin de oldugunu farkettim. Bır bılımsel araştırma projesını gerçekleştırmek ıçın benzer uykusuzluklarım yorgunluklarım hep olmuştu. Çocugu uzun sürelı, ürünu yetışkin bır insan olan, araşürma