Katalog

Uydudan depremlerin öncc Dünyadan yayılan çok düşük frekanslı (ELF, ULF) elektromanyetik yayınımda ve bunların etkisi ile magnetosfer ve iyonosferde, yer sarsıntılarından az bir süre önce, bazı değişiklikler olduğu saptandı. Bu değişikliklerin izlenmesi ile, bir deprem birkaç dakikadan iki güne kadar çıkan sürelerle önceden kestirilebilir... * Kayalardaki gerilim ya doğrudan elektromanyetik yayınıma dönüşmekte (piezoelektrik etki), ya da elektriksel yüklerin yer değiştirmesi ile yayınıma neden oluyor... * Bazı durumlarda sarsıntı öncesi fay hattı boyunca ortaya çıkan gazlar da belirgin bir bulutluluk oluşturuyor ve bunlar uydulardan kolayca izlenebilecek nitelikte... Fuat Ince (*) remden dakıkalar üe birkaç saat once onemlı artşlar oldugu bırçok yayında rapor edümışür Ancak bu gozlemler degısık amaçlarla yapüdıgından yetennce kontrollu, kapsamlı ve sonuç çıkancı degülerdır Bu gozlemlerın raslanüsal olma olasılıklan vardır Işte DEMETER Uydusunun amacı bu tur elektromanyetik gozlemler üe yer sarsıntüan arasındakı üışküen araştırmak ve saptamakür Bu makaleye gore bu konudakı ük cıddı yayınla 1980'li yülann başından ıtıbaren rastlanmaktadır Bana ç< ügınç gelen 1981 yüında Deprem Onkestınmınde S< Araştırmalar adlı bir kıtap yayırüanmış olmasıdır [4] Bu) taptakı bir makalede Honkura [5] bir depremden hem< once veya deprem sırasında oluşan elektromanyetü< an malüerı ıncelemışur 1982 ve 1983'de Gokhberg tarafı dan yapüan yayınlar [6] [7] daha sonralan çok yerde ref rans gosterümış ve bunlan bırçok benzerlerı ızlemışür B rada sadece uydu kokenlı gozlemlerı anlatan üa yayına \ saca degmecegım [8], [9] Elektromanyetik alanda depremi önceden saptamalar 1990dakı yayın [8J, uydu gozlemlerı üe deprem h reketlerı arasında gozlenen bazı üısküen anlatır Oncelıkl 24 ve 25 Nısan 1980 tarıhlerınde Kerguelen Istasyonunc 4 7 şıddetı uzerınde uç depremın yer anterüerınde, alç£ ırtıfadakı AUREOL3 uydusunda ve yereşzamarüı yorung« dekı GEOS2 uydusunda algüandıgı yazümaktadır Aynca GEOS2 uydusunun VLF kayıtlannm sonrada ıncelenmesınde 19771981 tarıhlerınde gerçekleşen 5 şıc det ustunde uç depremde, elektromanyeük anomalıler raslandıgı büdırümektedır Aynı yazann 1995'tekı yayınında [9], ügüı Rus ka^ naklanna degırulerek Rusyanın OGO6, AEC, ISIS2 ve Ir tercosmos19 uydularında deprem oncesı deprem sıra: ve deprem sonrasmda gorulen anomalüer ozetlenmekte dır. Sonuçta, depremden bir kaç dakıka üe saatler once sınde ELFA/LF yayınımlarda artıslar oldugu bu aruş goz lemlennın deprem bolgesı boylann boyunca (doguba yonu) kaydedüdıgı yazümaktadır Sısmık dalgalar üe elektromanyetik yayınım arasınd. yeterınce bırbırını destekleyen gozlemın bulunması, bı gozlemlere neden olan mekanızmalan açüdayıcı çalışma lan getırmıstır Gelısurüen teonk modeller daha sonra la boratuvar koşullanndakı deneylerle desteklenmıstr I stanbul Teknık Unıversitesı'nde 13 Mart 2000 tarıhlennde "Gunluk Yaşamda Uydular" konferansı yapıldı Ilk bakışta depıemle ügısı yok gıbı gorunen konferans takı bir sunuş kanımca dıkkatlerden kaçtı Sunuş Fransız Uzay Ajansı cüye nıtelenebılecek Ulusal Uzay Çalışmaları Merkezı (CNES) tarafindan 2002 yüında uzaya fırlatüacak DEMETER Uydusunu anlatıyordu [1] DEMETER uydusunun mısyonu ılk bahşta, Dunyanın ve ıyonosfenn bazı elektromanyetik ozellıklerının olçum ve ızlenmesıdır Ancak asü amaç bu olçumlerle yer sarsıntüan arasında üışküerı saptamak ve bu olçumlerde bir dep rem onhabercısı olma nıtelıgı varsa ortaya çıkarmaktır Bir yerbılımcı olmamakla bırhkte, uydu teknolojüerı ile ügılenen bırısı olarak sunuşu yapan kımse ile konuşup daha sonra konuyu araştırdıgımda çok ılgı çehcı yayınlara rastladım Bu yayınlarda, guçlu ıddıa rutelıgınde olmasa bıle ılen surulen tez, sısmık olmayan, elektromanyetik kokenlı bazı tur gozlemlerın depremlerln önkestirimi ıçın kullanüabüecegıdır Buna gore, Dünyadan yayılan çok duşuk frekanslı (ELF, ULF) elektromanyetik yayınımda ve bunların etkısı ile magnetosfer ve iyonosferde, yer sarsınülanndan az bir sure once, bazı degışüdıkler olmaktadır Bu degışık hklerın izlenmesi üe bir deprem birkaç dakikadan ıkı gune kadar çıkan sürelerle onceden kestınlebüır Elde bu tezı destekler gozlemler vardır DEMETER Programı Web sıtesıne gore [2] bu tur olçumlerde bir dep ilk Ruslar ortaya attı Uydudan depıem on kestırımı yapüabüecegı duşuncesı Japonya ve Fransa'dan, fakat belkı bunlardan da once eskı Sovyetler Bırhgınden kaynaklanmaktadır 1993'de TUBİTAK tarafindan duzenlenen ve Başkanlıgını yapugım Bınna Avrasya Uzay Sempozyumu hda yer alan bazı Rus büım adamlan bunun mumkun oldugu ıddıası üe bıze uydu yapmayı teklıf etmışlerdı Ancak o gunlerde ıddıalann yazüı raporlarla devam etmemesı ıddıa sahıplerının talep etuklerı 2030 müyon USD gıbı ucretler ve Turkıye'de deprem rıskının bılmcıne yetennce varmamış olmamız bu onenlen fazla cıddıye almamamıza neden oldu Deprem oncesı Dünyadan kaynaklanan fızıksel belırtıler bırçok geçmış depremde oldugu gıbı 17 Agustos 2000 Marmara depremınde de basında yer almıstı Popu ler basında çıkanlara hemen ıtıbar etmek zordur Ancak bı lımsel lıteraturde de bu yonde oldukça çok sayıda yayın bulundugunun farkına varmıs bulunuyorum Bunlan Parrot 1995 yüı ıübarıyle yayınlanan kapsamlı makalesınde [3] yazmaktadır Kayalardaki gerilim Parrot tarafindan derlenen [3] bu çalısmalarda elekt romanyetüc yayınımlann ana kaynagı olarak deprem once sınde kayalarda oluşan gerüım gosterümektedır Kayalanr fizücsel ozellüderı nedenıyle bu gerüım ya doğrudan elekt romanyeuk yayınıma donuşmekte (pıezoelektrık etkı) yf da elektnksel yuklerın yer degısürmesı üe yayınıma neder olmaktadır Dünyadan yayüan elektromanyeük yayınım elbette Dunya çevresındekı ıyonosfeı ve manyetosfer'ı etküer Işte uydulardan gozlenen olçumler bu etküenn sonuçlan olmaktadır Deprem oncesı etken olan bu fizıksel olgulara deprem sonra sında akuttlk dalgalann etkilerl de eklenmektedır Kayaların buyuk fizücsel guçler altında oluşan gerüım sonucu elektromanyeük yayınım yapügı çok sayıda laboratuvar deneyınde gostenlmıstır [3] tlgınç bir nokta bu deneylerde çok kez ı ş ı ^ u da ortaya çıktıgının gozlenmesıdır (17 Agustos depremınden once gokyuzunde ışık goruldugu gıbı) Granıt kıreç, kuartz taşıyan de GökyüzUnden mqnzaralar: Okyanus dalgalan (kırmızı), Amazonlardakl ormanlann yok o/ffiası (mavl) 686/12