Katalog

Marmara Bölgesi'nde deprem riski Nature'da yayımlanan makalelerinde, Aykut Barka ve arkadaşlan , Marmara'da yaklaşık İzmit Depremi büyüklüğünde, 3040 yıla kadar, bir veya iki deprem beklediklerini yazdılar. ykut Barka ve arkadaşlannın (*) onde gelen bılım dergısı Natureda Kocaelı depremı ve u depremın Marmara bolgesınde ve Istanbulda dogurduğu olası rısklen ınceleyen bır maka lelelen yayımlandı Burada bu makalenın harıtalannı arid hatlarının genış bır ozetını yayımlıyoruz Yazarlar 1999 Izrrut depremının bolgede var olan gerüme dağüımını onemlı olçude degıştırdıgını yazıyor ve çakşmalannı şoyle ozethyorlar Gerüme alanı modellemelerınde 1700 lu yülardan gunumuze kadar meydana gelen ve buyuklugu M s ~6 ve daha buyuk olan butım depremler goz onune alınrnış ay rıca depremler aıasmda ıntersısmık donemlerdekı kuresel tektoruk hareketler nedenıyle meydana ge len kalıcı gerılme bınkımı kuresel konumlama sıste mı (GPS) sonuçlarının ydrdımı üe çalısmaya dahü edılmıştır Elde edılen gerılme dağüımı resmı KAF ın uzun bır donemdekı mekanzaman davranı şını ortaya koymustuı ve onumuzdekı bır kaç on yü da (en fazla 30 40 yü) Marmara Denız ının kuzey yarısında bır veya üa yaklaşık 1999 Izmıt depremı buyuklugunde depremın olma olasüıgının oldukça buyuk oldugunu gostermektedu Yazarlar KAF ın Izmıt ın 70 km Dogusunda Ku zey ve Guney kolları olmdk uzere ıkı ana kola ayııl dıgını kuzey kolunun en aktıf oldugunu ve denız ıçınde devam ettıgmı guney kolunun da Maımara Denızının guneyınde karada devam ettıgını belırtıyorkr Bu kollar uzerınde 1900 den Izmıt depremı oncesıne kadar buyuklugu (M) 6<M''7 olan beş M>7 olan uç deprem meydana gelmıştır Bu do nemde meydana gelen M>7 depremlerının herbırı bırden fazla fay parçası kırmıştır Bu depremler tarıhsel donemde meydana gelen M>7 depremlenn atımlannın kestınlmesınde rehber olarak kullanüdı 1999 Izmıt depremı cıvanndakı gerüme da güımını onemlı olçude degıştırerek Adalar ve Istan bul un guneyınden geçen kuzey kolunun 25 km lık kısmı uzerınde 5 üe 1 bar arasında yaklaşık uç ay sonra Duzce depremının meydana geldıgı fay uze rınde ıse 10 bar a varan bır yukleme yapmıştır (Şe kü 1 b) 12 Kasım 1999 Duzce deprerru 5m ye varan sağ yanal ye hsmı olarak 4 m ye varan duşey bır faylanma üe meydana gelmıştır Her üo buyuk dep lem uzerınde Bursa nın da yer aldıgı KAF ın guney kolunun 120 km hk bır bolumunde gerümeyı 15 üe 3 bar arasında azaltarak bu kol uzerınde gelecekte muhtemel bır depremı daha üerüa bır erteleyerek bolgeyı rahatlatmıstır (Şekü lb) Kandülı Rasathanesının buyuk artcı şoklan 1999 Izmıt depıemı gerüme harıtası üe karşüaştınl dıgında artcı şokların ya ana fay parcalan uzerıne yada gerümenın en çok arttıgı depıem kıngının her üa uç bolgelerınde yogunlaştıgı gorulmektedıı (Şe kü lc) Daha once oluşan depremler modellemeye dahü edüdıgınde 1999 Izmıt depremı kıngının batı ucuna yakın bır yerde meydana gelmış olan 1963 Çınarcüc depremı kıngı boyunca oluşan gerümenın duştugu gerüme golgesı bolgesıne hemen hemen hıç artcı şok duşmemektedır Bu ıse aradan geçen 36 yü sonra büe gerüme golgesmın eüasının devam ettıgını gostermektedır Kollan uzerınde 1900 den Izmıt depremı on 0 5 0 05 Coulomb »ir»ss chsno» (bnr) 1999 earthquake Attersltocks fekll 1 Bu yüzyılda Marmara bölgeslnde meydana gelen depremler lebeblyle optlmum ge ometrldekl kayma yüzeylerl üzerlnde 6 km derlnllktekl gerllme değlflml (bak Metod) a) 1999 Izmlt depremı önceıl meydana gelen ve büyüklUöü M>6 olan depremler i<,in Model lemede kullanılan fay parcalan tan renkte eplsantrtan Ise Içl kırmızı dolgulu daireler Ile Ifade edllmlftlr Çahfma alanı tal ust kosedekl sekllde gosterllmiştlr b) 1999 Izmlt depre ml sıraıında hareket eden dort fay partau neaenlyle oluian gerllme değlflml' (Içl beyaz renkll fay parcalan) Kınlma batıya ızmlt Kdrfezl girlsine clogru devam etmlf olablllr ancak bu modele dahll edllmemlftlr Izmlt kıngının doğu ucunun devamında bulunan fay parça ları (C C boyunca ve pembe renkll) Izmlt depremi nedenlyle cok yüksek oranda gerilme yüklemesine maruz kalmıt ve 12 kasım 1999 Düıce depremi (M=7 2) esnasmda hareket etmiftır İzmit kıngının batı ucun da yer alan ve Içl kırmızı renkle Ifade edllen fay parçalanda yüksek oranda gerllme yüklenmlstlr Küçuk pencere seklllerde A A B B ve C C kesltlerl boyunca meydana gelen Coulomb gerllme deglflmlerl gös terllmlftlr A A2 kesltl Içl kırmızı renkll her ikl fay boyunca gerllme de gisımlnl göstermektedlr Çilnku her İkl fayda hemen hemen aynı oran da gerllme yüklemesine maruz kalmıslardır c) 1900 yılından günümü ze meydana gelen bütün depremler nedenlyle oluşan gerllme değlflml Atcı soklar dlkkat çekeçek fekilde gerllme yüksellmlnln olduğu böl gelerde blrlkmlflerdlr •10 0 10 10 O 10 Cculamb sfcı* shanga \sa<\ fekll 3 1700 yılından günümiize hem deprem hemde tektonlk hareket sebepll gerllme değlflml a) 1700 Ile 1900 yıllan arası meydana gelen depremleri modellemede kullanılan fay parçalarının yerlerl b) 1999 Izmlt depremi öncesl gerilme değlflml Izmıt depremi eplsantın yüksek gerllmell bolgede yer almıstır (yefll renkll yıldız) c) Izmlt depremi son rau gerllme değlflml Gerilme Marmara Denizi altındakl faylar üzerln de artarken SNAF uzerinde azalmiftır d) 1700 yılından gunumuze 26°40 ve İ1°1O boylomlan arannda kalan Kuzey Anadolu fayı ve Ku zey Anadolu fayının kuzey kolu üzerlnde depremler sırasında oluşan kayma mlktarlannın görecell levha hareketl yayına paralel olarak Iz düsümlerl Buna gore 18 yüzyılda Marmara bölgeslndekl bütün faylar bosluk bırkmayacak fekilde hareket etmlflerdlr (usttekl fekll) Yanl 1766 yılına kadar birlken atım mlktarlan depremler ıle bosaltılmiftır Küçük depremler toplam blrlklmln küçük blr kısmını karsılamaktadır 1900 yılından günumüze Marmara Denlzl nln doğu ve batı bölgelerln de yer alan buyuk depremler Ile birlken atım bosaltılırken (alltakl fekll) Marmara Denlzl Içlnde 160 km uzunluâunda birlken atımın bosaltıl madığı blr sismlk bofluk olarak Ifade edllebllecek bolge kınlmadan kal miftır 1999 Izmıt ve Duzce depremleri Marmara Denlzlnin doğu kıs mındakl birlken atımlan bofaltarak o bölgelerdekl bofluklan aoldur muslardır 681120