Katalog

yor musunuz? Bulgulan Cytovvıc ınkının tam tersıydı Beyın korteksındekı kan dolaşunı azalmıyor, aksıne çok yuksehyor ve gorme ıle renk algılama bolgelermde yogun aktıvıte gomluyordu Baron Cohen'e gore sınestezı degışık duyu bolgelerı arasındakı olagan dışı bağlantüann bır urunu Şaşırtıcı bır gerçek ıse tum ınsanlann sınestezıiı olarak dogması BaronCohen altı aylık bebeklerın beyın korteksı aktıvıtesının suıestezılılerle benzer olduğunu soyluyor Selektıf hucre olumu' bır bebeğm beynının gehşımınde gozlenen mekanızma Gelışürüen teorıye gore çocuklukta olen noronlar beyınde farklı duyu bolgelerının oluşmasını saglıyor Sınestezüılerde ıse bolgeler arasındakı baglantılar kalıyor Geçen baharda Cogrutıve Neuroscı ence Socıety nın toplanüsına katüan Gros senbacheı altematıf bır teorı one surdu Grossenbacher'ın teorısıne gore smestezılüerm beyın korteksmın duyu bolgelermde anormal derecede guçlu gerıbıldırımgeçışı var Tum ınsan beymleıınde oınegın gorme dokunma gıbı duyu gmşlerı tek bu duyu bolgesınden çoklu duyu bolgele rme geçeı Bu tıp duyu üışküerı kuran bol geleı orneğm bır msanın bır topu gordukten sonra kuplerle dolu bır kutudan gozlerı kapalıyken bu topu bulabılmesını saglıyor Çoklubolgelerden tekhbolgelere gerı doııerı yollaı da vaı Noımalde bu geıı donuş yolları ınhıbe edılır Gıossenbacheı sınes tezılılerde bu yollann daha az ınhıbe edüdı gını duşunuyor Grossenbacher'e gore bu teorı BaronCohen ın teorıaındekı mantıksız nokta ÜNLÜ SINESTEZILILER Vladlmlr Nabokov: Rusya doğumlu romancı Nabokov, 1966 yılında yayımlanan otoblyograflsinde, İngillz alfabeslndekl bilyük 'a 'nın soluk tahta rengl, ancak fransız 'a'ıının cllalı abanoz rengl olduğunu söylUyor. Koyu renkler grvbundakl dlğer harfler Ise 'g' ve 'r'. Mavl renk grubuna baktığımızda Ise çellksl mavl'%', fırtına bulutu 'z' ve yabanmenlnl 'h' var. Ses ve şekll arasmda da blr etklleslm olduğunu açıklayan Nabokov, 'q' setlnln 'k' seslnden daha koyu kahverengl, c'nln Ise s'den daha açık mavl olduğunu anlatıyor. Ekranda kırmızı renkll e harfl görduğun lekîrogıtarın turunru ve kırmızı çızgüer olugunu soyluyor ieyinde iz sürülüyor Sınebtezıyı didştuan bıkrn msdnldrı di ıp duyu baglantılarınd scbcp olan beyın ıekanızmaldi ını bulmayd çdlışıyoılaı Bu alışmalaıdan bırmde noıolog Cytowic ınestezılı Michael Watson a deneyden nce ıadyodkiıf kserıon gazı kokldttı ve deey sırabindd bu iddyodktıf gazla ısaretleen kanın duyu rnekanızmalarını ıçeren be Ollvler Messl aen: Avantgarde Fransız bestecl 1979 yılın dakl blr röpor tafda basansını iinesteziye bağ lıyor ve "Ne zaman miizlk duysam, hatta sadece notalan okuduğumda blle, renkler gö rüyorum. Bryce Canyon Içln bestelediğlm parça kırmızı ve turuncu, kanyonlann rengln de." dlyor. Alexander Scrlabln Rus bestecl ve plyanlst, "Mysterl um" olarak adlandırdığı ve dans, dekor, blr orkestra, ısık, ates, kokular ve heykell blrleftlren blr çalısma planladı. Scrlabln, renknota bağlantısını aynntılanyla açıkiayan ilklerden biri. Scrlabln 'In do dlyezl mor, mi'il Ise Incl beyazı. , 4 etropolltan Operaıı nda phantasmatik eserinl yaratan ilnestezlll İngillz ressam David Hock towlc e, Ravel Için ağaç çlzmesi gerektlğlnde operanın ağaç müzlğinl dlnlediğini ve müzlğin ni gösterdlğini anlatıyor ın korteksındekı yolrulugunu mceledı Sonuçlar oldukçaşaşırtıcıydı Watson farıp duyular yaşadıgı sırada beyın kortek ındekı tum kan dolaşımı durmuştu Cyto vıc VVatsonın oldukça saglıklı IOsunun se 130 olduğunu ancak beyın korteksmdeı kan dolaşımı blokajının sadece felçlı has alarda gorulen dnoımdl bıı dururn olduguIU açıklıyoı Bu bulgular ışığında Cy1owıc .ınestezuıın lımbık sıstemde duyuların evımsel olaıak ük ortaya çıktıgı beyın bolge,ı oluştugu teonsını gelıştırdı Yenı beyın goruntuleme teknıklerı ıse iaha karmaşık bır resım sunuyor Pozıtron Imısyon Tomografısı (PET) kullanan Ingılız re Italyan araştırmacüar harflere bakarak enk goıen sınestezüıleıle normal ınsanlaın beyın goruntulerını kaışüaştırdılar r lan da çozebıhyor Grossenbacher ınsanlara yeterınce LSD ya da meskalm verılııse sınestezı benzerı tecrubeler yaşayabıldık leıınısoyluyoı Bu msanlarda yenı baglantı laı oluşmuyoı sadece zaten varolan bag lantüar bu sefer degışık bır şekılde kullanılıyor Bu kadar renkh bır yaşdmın getırece gı zevkın yanında sınestezı yabancılaşma da yaşatabılıyoı Dunyayı dıger msanlardan farklı algüamak dunyada yapayalnız oldu gunuzu hıssetürebıhr Sınestezının beyınde ızledıgı baglantıları ogrenmek belkı de bu ınsanların taçbır zaman tam olarak adını koyamadıkları bu algılarını bıraz olsun açıklayabılecek Jev/7 Duvarcı Dıscover Aralık 1999 Wassily Kandlnsky: Rusya doğumlu soyut ressam slnestezlye takılmıs dönemln Avrupasında ünunü artırabllmek Içln "uydurulmuş" blr slnestezlll. 681/11