Katalog

Alzheimer'ın gizi çözülüyor Yaşlılıkla birlikte Alzheimer riski artıyor. Hastalığın bilinmeyen yönleri tek tek açıklık kazandıkça tedavi umutlan da güçleniyor. S ıs, Carl Sandburg un dıle geürdıgı gıbı, bır yavru kedının sessız ve yumusak adımlanyla çoker Once eşyalannızı bulamamaya başlarsınız sonra sık sık kullandıgınız sozcuklen, daha sonra en son tanıştıgınız kışüerın adlannı anımsamakta zorluk çekersınız Randevulan unutmak, evınızın yolunu bulamamak, telefon numaralanra kanştırmak g±ıı unutkanhklar bır sure sonra rahatsızlık vencı boyutlara ulaşır Bu unutkanlık krızlennı once gızlemeye çalışırsınız, ancak bır noktadan sonra olaylar kontroldan çıkarak yaşamınızm normal akışını bozar Kaza yapmadan araba kullanamazsınız, yataktan kalkmca gıyınmekte zorluk çekersınız, her zaman yaptıgınız ışlerı yapamaz hale gelırsınız Ornegın ıyı bır pıyano vırtuozu ısenız, eskı performansırazdan eser kalmaz, notalan bıle okuyamaz halc gelebılırsınız Butun bu aksüıklere once gerekçe bulmaya çalışır, sonra bunlann rastlantı olmadıgını anlayarak buyuk bır acı duyarsınız Sıze neler oldugunu anlamaya çakşırken, zıhnınızı kuşatan sıs gıderek koyulaşır Çocukla nnız sıze yabancı gıbı gelmeye başlar, korkunç kâbuslar ruyalarınızın dısına çıkarak, uyanıklık bılıncınızı bulandınr Oyle kı zamanla kol ve bacaklannız, bagırsaklannız ve ıdrar kesenız kontrolden çıkar Sessız bır uyuşukluk ve teshmıyet halı ıçıne yuvarlanırsınız, bır ıkı yıl ıçınde ıyıce yatağa duşersınız, yatak yaralan ve pışıkler ortaya çıkar yutkunma zorlugu başlar Bu aşamada olum yalnızca bır formalıtedır Hastalık 1906 yılında Alman psıkıyatrıst Alois Alzheimer tarafından tanımlandıgı zaman son derece nadır gorulen bır hastalıkü 0 yülarda ınsanlarm çogu genç yaşta oldugu ıçın hastalığın ortdya çıkma şansı çok duşuktu O zamandan bu zamana yaşam suresı uzadıgı ıçm (ABDde 47'den 77'ye çıkü) Alzheimer kendını gosterme firsaünı yakaladı Bugun 4 mılyon Amerıkalı (75 ıle 84 yaş arasındakı her 5 yaşkdan bın 85 ve yukansmdaküerın yaklaşık yansı) hastahga yakalanmış durumda tnsan omrunun her geçen Çlzglde haklmlyet: El ve goz arasındakl koordlnasyonu gun uzadıgı goz onunde bulun ölçmek amaayla blr egzerslzln blr bölumü. Içlçe geçmlş durulursa, onumuzdekı 10 yıl besgenler çlzlllyor. ıçınde bu sayının 6 mılyona, rendıklerımızden fazla" dıye konuşan Harvard Unıversıtesı 2050 yıknda ıse 14 mılyona çıkacaTıp Fakultesı'nden Dr Bruce Yankner "Yalnızca geçen gı tahmın edüıyor yıl büım adamlan Alzheımer'ın beyne yaptıgı zararlarla üAnne veya babası bu hastalıga yagüı çok onemlı keşıflerde bulundular Ve bu keşıflerın ışıgı kalanmış olan orta yaşlı ınsanlar, altında ılaç şırketlerı yarım duzıne kadar yenı ılaç uzerınde bır taraftan ebeveynlerının bahmıçalışmalarını surduruyor "Mımınlere gore bır veya bırkaç nı ustlenırken dıo;eı taraftan onlar ılaç gelecek 7 yıl ıçınde pıyasaya çıkacak" dıyor gıbı olmamak ıçın saglıkh bır ya Butun bu gelışmelere karşın yaşamakta olan bır kışışam surmeye çabalıyorlar Ne var ye kesın Alzheimer tanısı koymak bılımsel açıdan çok zor kı bu onlemler ıronık olarak onlann Doktorlar bunama beomrunu uzattıkça, anababalarırun lırtılerı gosteren her kadennı paylaşma olasılıgını arttıhastaya Alzheimer tanyor Kaldı kı rısk faktorlen çok ıyı nısı koyma kolaylıgına bılınen kalp hastakklanndan farkh kaçmaktan çekınıyor olarak Alzheımer'e ılışkın tahmınBu nedenle doktorlar de bulunmak çok zor Ve bugunku dıger olasüıklan ortatedavi yontemlen ancak hastalara dan kaldırmak ıçın onsemptomatık bır rahatlık saglıyor ce hastada tumor felç Neyse kı son yülarda bu tablo hızlı veya vıtamın eksıklıgı bır degışım geçırıyor "Hastalık gıbı bulgulan araştırhakkında son 15 yüda ogrendıkle makla ıse başlıyor nmız bundan oncekı 85 yüda og Solda normal beyln: Sıcak renkler (kırmızı, turuncu, san) haklm. Bu aktlf glukoz metabollzmasmını gösterlyor. 2 Ortada Alzhelmer'ın son aşamalanndakl beyln: Soğuk renkler (mavl, mor) Bu fonkslyonlann dramatlk blr şekllde kaybedlldlğlnl gösterlyor. Sağda normal blr bebek beynl: Soğuk renkler, beyln bölümlerlnln henüz tamamen seklllenmedlğlnln Ifadesl. 679/8 Bırkaç yıl once 80 yaşındakı emeklı mımar Morley Madden, başladıgı projelerı biörememekten yakmınca, aıle doktoru ciddı bir hastalıkla karşı karşıya oldugunu hıssetü Madden, basıt bır algüama testı olan Mını Zekâ Testı'nde çok kotu bır derece alıp, MRI taramasında herhangı bır felç ızıne rastlanmayınca, genye yalnızca Alzheimer olasılıgı kahyordu ? Madden'ın beynınde olup bıten neydı Sıradan bır Alzheimer vakasında ıkı şey onemlıdır Otopsı ıncelemelerınde hastanın beynının plaka tomarları ıle "çopluge" donustugu, plaka noronlannın ıse adına "tengıl" denılen bukulmuş proteın ıplıklen ıle kaplı oldugu gorulur Son zamanlara kadar büım adamlan bu lezyonlar hakkında yal nızca tahmınlerde bulunabılıyorlardı "Kımse bunlann ne oldugunu, ve nelerden oluşrugunu bümıyordu" dıye konuşan Rockefeller Unıversıtesı'ndekı Fısher Alzheimer Merkezı Bbaşkanı Paul Greengard, Artık bunlann nelerden oluştugunu ve bunlann oluşmasına nelerın yol açtıgını büı Cenetik özelliği nedeniyle, Alzheimer, bazı insanlarda SOTı yaşlarda, bazılarında ise 801i yaşlarda ortaya çıkıyor.